Các yếu tố nguy cơ
Có khoảng chừng 5 – 10 % trường hợp lao sơ nhiễm trở thành lao thực sự, phụ thuộc vào vào một loạt những yếu tố rủi ro tiềm ẩn như : bệnh bụi phổi, đái tháo đường, cắt dạ dày, nối tắt ruột, ghép tạng, ung thư, dùng kim chung ở người nghiện, điều trị corticosteroid lê dài, bệnh bạch cầu, Hodgkin, suy dinh dưỡng, nghiện rượu, nhiễm HIV / AIDS, suy thận mạn, là nhân viên cấp dưới y tế, điều kiện kèm theo kinh tế-xã hội thấp, sống eo hẹp, vô gia cư …
Tác nhân gây bệnh
Bạn đang đọc: Nhận biết triệu chứng và điều trị bệnh lao phổi
Tác nhân chính là Mycobacterium tuberculosis ( MT, quen gọi là vi trùng Koch hay BK, mang tên nhà vi trùng học người Đức Robert Koch ). Ngoài ra còn có những Mycobacterium khác cũng gây ra bệnh lao như : M. bovis ( vi trùng lao ở bò trước đây cũng hay gặp gây ra bệnh lao ở người, nay đã bị loại trừ ở những nước tăng trưởng nhờ tiệt khuẩn sữa bằng giải pháp Pasteur ), M. africanum ( không phân bổ rộng nhưng là nguyên do quan trọng của lao ở nhiều vùng châu Phi ). BK là một vi trùng nhỏ, không vận động và di chuyển, hiếu khí. Vỏ mỡ của nó bắt màu đỏ của một bazơ là carbol-fuchsin và không bị phai màu khi rửa với acid loãng, do đó BK là một vi trùng bền màu sắc với acid. Nhuộm Ziehl-Neelsen, BK có màu đỏ sáng nhìn rõ trên nền xanh lục .
Vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây lao phổi
Quá trình gây bệnh
Phần lớn BK hít vào phổi sẽ bị loại trừ bởi chính sách bảo vệ của đường hô hấp trên. Chỉ những mảnh nhỏ có đường kính < 5 mm là qua được những phế quản tận để vào những phế nang, tại đó chúng xâm nhập và nhân đôi trong những đại thực bào phế nang. Tổn thương nhiễm tiên phong ở phổi - lao sơ nhiễm - được gọi là ổ Ghon ( mang tên nhà giải phẫu bệnh Anton Ghon người Áo, 1866 - 1936 ), là một nốt nhỏ dạng viêm hạt và khi to lên hay khi bị canxi-hóa thì hoàn toàn có thể thấy được trên phim X-quang phổi. Trẻ bị lao sơ nhiễm hoàn toàn có thể có những bộc lộ như gầy yếu, xuống cân, sốt nhẹ … nhưng thường là không có triệu chứng lâm sàng, xét nghiệm đàm tìm BK âm tính, phản ứng da với lao tố chuyển dương, và không có năng lực lây bệnh cho người khác. Vị trí tầm cỡ của lao sơ nhiễm là quanh những khe giữa những thùy phổi. Thường đi kèm phì đại những hạch vùng trung thất, khi đó ta có một phức tạp Ghon hay phức tạp lao sơ nhiễm . Lao sơ nhiễm thường sẽ khỏi, nhưng ở 1 số ít người nhất là những người bị suy giảm miễn dịch thì hoàn toàn có thể tăng trưởng thành lao kê, đó là những hạt trắng nhỏ gặp tại khắp những mô của khung hình, bệnh rất là nặng hoàn toàn có thể tử trận đến 100 % nếu không được điều trị. Chỉ có khoảng chừng 10 % lao sơ nhiễm là tiến triển thành lao hoạt động giải trí. Khi đó vi trùng lao lan theo đường máu đi tới những mô và những tạng khác của khung hình tạo ra những thương tổn lao thứ cấp : ở những vị trí khác của phổi ( chiếm đa phần, thường gặp tại những đỉnh phổi ) hay ngoài phổi .
Triệu chứng lao phổi
Các triệu chứng tầm cỡ gồm có : ho lê dài với đàm có lẫn máu, sốt, ra mồ hôi về đêm, sụt cân. Chẩn đoán dựa vào chụp X-quang phổi, thử phản ứng da với lao tố, thử máu, tìm và nuôi cấy vi trùng ở đàm, mủ và những dịch của khung hình .
Các hình ảnh X-quang của lao phổi hoạt động giải trí hoàn toàn có thể gặp : 1. Thâm nhiễm là những nốt mờ ở một phân thùy, nhiều lúc cả một thùy phổi, thường khu trú ở những đỉnh phổi ; 2. Tổn thương hang ; 3. Dạng nốt với bờ không rõ của lao ; 4. Tràn dịch màng phổi ; 5. Phì đại những hạch rốn phổi ở một hay hai bên ; 6. Lao kê với những hạt đường kính 1 – 2 mm ở khắp những mô của khung hình .
Chẩn đoán lao phổi
Chẩn đoán lao phổi thường dựa vào 3 yếu tố :
Nguồn lây : rất quan trọng so với trẻ nhỏ, người lớn ít hơn .
Lâm sàng: hội chứng nhiễm lao thường có khuynh hướng kéo dài vì bản chất của lao là mạn tính.
Cận lâm sàng :
Thử đàm tìm vi trùng lao : đây là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán lao, nhưng thường âm tính, tùy theo tiến trình tiến triển của bệnh lao, hoặc nhiều lúc bệnh nhân đã vô tình sử dụng những thuốc ảnh hưởng tác động lên vi trùng lao nên việc tìm BK ở đàm là rất khó. Một yếu tố lớn nữa trong chẩn đoán lao là khó khăn vất vả trong việc nuôi cấy loại vi trùng mọc chậm này ở phòng thí nghiệm ( 4 – 12 tuần cho cấy máu hay cấy mủ ) .
Khi đó chẩn đoán hoàn toàn có thể dựa vào chụp X-quang phổi và thử phản ứng da với lao tố, tuy nhiên nhiều trường hợp vẫn không hề Tóm lại một cách chắc như đinh .
Phản ứng khuếch đại gen : nhanh, nhạy và đặc hiệu để phát hiện DNA của BK, trong trường hợp không tìm thấy BK ở những mẫu đàm .
Điều trị lao phổi
Những năm gần đây nổi lên vấn đề lao kháng nhiều thuốc. Có thể là : kháng thuốc tự nhiên, hoặc kháng thuốc ở những bệnh nhân đã được điều trị trước đó hay chưa được điều trị. Vấn đề này rất nguy khốn, làm cho việc chữa khỏi bệnh lao trở nên rất là khó khăn vất vả .
Có 2 quan điểm trong điều trị bệnh lao phổi :
Đối với thầy thuốc chuyên khoa lao : những trường hợp lao phổi BK dương thế, bệnh nhân được quản trị và điều trị theo chương trình chống lao ; còn những trường hợp BK âm tính thì quản trị và điều trị theo một tỉ lệ pháp luật bởi chương trình chống lao .
Đối với thầy thuốc không phải chuyên khoa lao : điều trị cho từng trường hợp lâm sàng, nếu có đủ những yếu tố chẩn đoán lao phổi ( gồm có nguồn lây, bệnh lê dài, tổn thương X-quang tương thích với lao phổi ) thì việc điều trị phải tuân thủ chương trình chống lao chung .
Phòng bệnh dựa vào những chương trình tầm soát và tiêm chủng :
– Tiêm chủng với vắc-xin BCG là hầu hết .
– Lây truyền bệnh lao chỉ xảy ra từ người mắc bệnh lao hoạt động. Có thể ngăn chặn lây bệnh bằng cách ly những người này và bắt đầu điều trị lao hiệu quả (sau 2 tuần, người bị lao hoạt động nói chung nếu không kháng thuốc sẽ hết khả năng lây nhiễm).
PGS.TS.BS. QUANG VĂN TRÍ
Khoa Khám bệnh – BV. ĐHYD TP.Hồ Chí Minh
Source: https://blogchiase247.net
Category: Hỏi Đáp
