1. MIỄN DỊCH TỰ NHIÊN HAY MIỄN DỊCH KHÔNG ĐẶC HIỆU
1.1. Khái niệm
Miễn dịch tự nhiên là năng lực tự bảo vệ sẵn có và mang tính di truyền trong những khung hình cùng một loài. Nói một cách khác đó là năng lực tự bảo vệ của một thành viên có ngay từ lúc mới sinh, không yên cầu phải có sự tiếp xúc trước của khung hình với kháng nguyên của vật lạ ( tức là không cần có quá trình mẫn cảm ). Cơ chế này phát huy công dụng dù là kháng nguyên xâm nhập lần đầu hay những lần sau, nhưng nó có vai trò quan trọng ở lần tiên phong vì lúc này đáp ứng miễn dịch thu được chưa phát huy tính năng. Trong nhiều trường hợp miễn dịch tự nhiên là quy trình tiến độ mở màn cho miễn dịch thu được.
1.2. Các hàng rào của đáp ứng miễn dịch tự nhiên
1.2.1. Hàng rào vật lý Đó là da và miêm mạc có tính năng ngăn cách nội môi của khung hình với thiên nhiên và môi trường xung quanh. – Da lành lặn, không bị sây sát sẽ cản trở sự xâm nhập của kháng nguyên, đặc biệt quan trọng lớp tế bào ngoài cùng ( sừng hoá ) luôn được bong ra và thay đổi tạo ra một cản trở vật lý trước sự xâm nhập của kháng nguyên. – Niêm mạc tuy chỉ gồm một lớp tế bào nhưng có tính năng cản trở tốt, vì ngoài tính đàn hồi như da, nó còn được phủ bởi một lớp chất nhày. Chất nhày do những tuyến dưới niêm mạc tiết ra tạo nên màng bảo vệ làm cho vi trùng và những vật lạ không bám thẳng được vào tế bào, mà sự bám này là điều kiện kèm theo tiên quyết để chúng hoàn toàn có thể xâm nhập vào sâu hơn. Một số niêm mạc như mắt, miệng … liên tục được rửa sạch bởi những dịch tiết loãng. Một số niêm mạc khác như niêm mạc đường hô hấp lại có những vi nhung mao luôn rung động cản bụi mang theo vi sinh vật và những vật lạ, không cho chúng vào phế nang và đẩy chúng ra khỏi phế quản cùng với phản xạ ho và hắt hơi. 1.2.2. Hàng rào hoá học – Da và niêm mạc ngoài công dụng cản trở cơ học chúng còn được tăng cường bởi 1 số ít yếu tố hoá học. Trên da nhờ có những chất tiết như acid lactic ( tạo độ toan ), acid béo của mồ hôi và tuyến mỡ dưới da mà những vi trùng không sống sót lâu được. Tại niêm mạc chất nhầy che chở mặt phẳng tế bào khỏi bị enzyme của virus ảnh hưởng tác động. Dịch tiết của những tuyến như nước mắt, nước bọt, nước mũi, sữa … có chứa nhiều lysozym có tính năng trên vỏ của 1 số ít vi trùng. Khi kháng nguyên vượt qua được hàng rào da và niêm mạc sẽ gặp phải hàng rào hoá học ngay bên trong khung hình, đó là dịch nội môi, huyết thanh có chứa lysozym, protein phản ứng C, những thành phần của bổ thể, interferon … – Protein phản ứng C là một protein trong huyết thanh có nồng độ tăng cao trong viêm cùng với sự xuất hiện của ion canci, có công dụng so với phế cầu trùng và cố định và thắt chặt bổ thể. – Bổ thể là một mạng lưới hệ thống gồm nhiều thành phần, thực chất là những chuỗi poly peptid được hoạt hoá theo một trình tự nhất định, khi được hoạt hoá mỗi thành phần của nó sẽ được cắt ra tối thiểu là 2 thành phần, mỗi phần có công dụng riêng. Ví dụ phần C3a và C5a có tính năng hoá ứng động bạch cầu, gây giãn mạch … Phần C3b, C5b dính vào vi trùng giúp cho tế bào thực bào dễ tiếp cận và tàn phá vi trùng. – Interferon là một họ protein được sản xuất bởi nhiều loại tế bào có đặc tính chống một cách không đặc hiệu những virus, làm cản trở sự xâm nhập và nhân lên của virus. Những tế bào bị nhiễm virus lại có năng lực sinh ra interferon thấm vào những tế bào xung quanh, giúp chúng không bị virus xâm nhập tiếp. 1.2.3. Hàng rào tế bào Đây là hàng rào quan trọng và phức tạp nhất. Các tế bào có năng lực thực bào đã được Mechnikoff phát hiện ra từ những năm đầu của thế kỷ XX, gồm hai loại : Tiểu thực bào và đại thực bào. Không những trong máu, trong nội môi có tế bào thực bào mà trên niêm mạc cũng có rất nhiều tế bào có năng lực thực bào sơ tán từ nội môi ra. Tiểu thực bào là những bạch cầu hạt trung tính. Đại thực bào cũng bắt nguồn từ tuỷ xương, phân hoá thành mono bào ở máu hoặc sơ tán đến những mô trở thành những tế bào của mạng lưới hệ thống võng nội mô. Quá trình thực bào được chia làm ba quy trình tiến độ – Giai đoạn gắn Các vi sinh vật khi gặp những tế bào thực bào sẽ bị dính vào màng tế bào thực bào nhờ những receptơ mặt phẳng của tế bào thực bào. Sự kiện đối tượng người dùng thực bào gắn vào receptor khởi động sự chuyển tin vào bên trong tế bào thực bào gây nên quy trình nuốt và tiêu. – Giai đoạn nuốt – Giai đoạn tiêu Các hạt lysosom tiến đến gần hốc thực bào, xảy ra hiện tượng kỳ lạ hoà màng, màng lysosom nhập vào cùng màng phagosom ( gọi là phagolysosom hay túi thực bào ). Các chất có trong lysosom sẽ đổ vào trong hốc bào để hủy hoại đối tượng người tiêu dùng thực bào đó là những enzyme thuỷ phân, polypeptid diệt khuẩn, pH acid .. Màng tế bào thực bào bị lõm vào, chất nguyên sinh sẽ tạo ra chân giả bao lấy vi sinh vật, rồi đóng kín lại thành “ hốc thực bào ” ( phagosom ). Sau khi hủy hoại đối tượng người dùng thực bào, những đại thực bào sẽ đưa những quyết định hành động kháng nguyên ra mặt phẳng màng tế bào để trình diện cho những tế bào có thẩm quyền miễn dịch. Tế bào NK ( natural killer ) là một biến thể của lympho bào nhưng có năng lực tàn phá không đặc hiệu những tế bào u và tế bào có chứa vius bằng chất tiết của chúng.
Hình 2 : Tế bào tiểu thực bào. 1.2.4. Hàng rào sức khỏe thể chất Đó là tổng hợp tổng thể những đặc thù hình thái và công dụng của khung hình. Những đặc thù đó khá bền vững và kiên cố, có tính di truyền quyết định tính phản ứng của khung hình trước những yếu tố xâm nhập. Chính hàng rào này đã tạo nên sự khác nhau giữa loài này với loài khác, giữa thành viên này với thành viên khác, trước sự tiến công của những vật lạ. Hàng rào sức khỏe thể chất đã tạo nên trường hợp là thành viên này, loài này hoàn toàn có thể có ít hoặc nhiều sức đề kháng với sự xâm nhập của một loại vi sinh vật nào đó hoặc ngược lại nhạy cảm với một loài khác. 1.2.5. Viêm không đặc hiệu Tất cả những chính sách bảo vệ kể trên hoàn toàn có thể thấy ở một hiện tượng kỳ lạ rất hay gặp đó là viêm không đặc hiệu ( viêm cấp ). Biểu hiện của của nó là phản ứng tuần hoàn và phản ứng tế bào với những triệu chứng sưng, nóng, đỏ, đau, nhằm mục đích hủy hoại và vô hiệu những tác nhân xâm nhập.
2. MIỄN DỊCH THU ĐƯỢC HAY MIỄN DỊCH ĐẶC HIỆU
2.2. Khái niệm
Miễn dịch thu được hay miễn dịch đặc hiệu là trạng thái miễn dịch Open khi khung hình đã có tiếp xúc với kháng nguyên. Kháng nguyên được đưa vào dữ thế chủ động hay ngẫu nhiên. Miễn dịch thu được còn hoàn toàn có thể có được khi truyền những tế bào có thẩm quyền miễn dịch hoặc truyền kháng thể vào khung hình.
2.2. Hệ thống đáp ứng miễn dịch đặc hiệu
Để loại trừ kháng nguyên lạ khi xâm nhập vào cơ thể, hệ thống đáp ứng miễn dịch đặc hiệu sử dụng hai phương thức: Đáp ứng miễn dịch dịch thể và đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào. Cả hai phương thức đáp ứng miễn dịch đều trải qua 3 bước: Nhận diện, hoạt hoá và hiệu ứng.
Xem thêm: Sự khác nhau giữa máy xăm chuyên đi nét và đánh bóng là gì? | Dụng Cụ Phun Xăm CMC Beauty Supply
2.2.1 Bước nhận diện kháng nguyên Khi kháng nguyên xâm nhập vào khung hình sống sẽ gặp sức đề kháng tiên phong của khung hình là đáp ứng miễn dịch tự nhiên. Trong phản ứng bảo vệ này, đại thực bào đóng một vai trò rất quan trọng. Nếu hiện tượng kỳ lạ thực bào là một phần của đáp ứng miễn dịch không đặc hiệu thì đồng thời cũng là bước khởi đầu của đáp ứng miễn dịch đặc hiệu. Trong đáp ứng miễn dịch đặc hiệu đại thực bào có công dụng giải quyết và xử lý và trình diện kháng nguyên. Những kháng nguyên lạ sau khi bị những tế bào thực bào tiêu trong túi thực bào thì một số ít loại sản phẩm giáng hoá của chúng được đưa ra ngoài màng thực bào phối hợp với phân tử MHC II ( Phức hợp hoà hợp mô hầu hết ) để trình diện cho những tế bào có thẩm quyền miễn dịch. Lympho bào là những tế bào sẽ tham gia vào đáp ứng miễn dịch đặc hiệu.
2.2.2. Bước hoạt hoá
Các lympho bào có receptor tương ứng với tế bào thực bào trình diện ( TCR so với lympho bào T và BCR so với lympho bào B ) sẽ đảm nhiệm kháng nguyên. Khi có sự link giữa hai tế bào như vậy sẽ tạo ra quy trình hoạt hoá những lympho bào. Nếu là lympho bào B sẽ hình thành đáp ứng miễn dịch dịch thể, nếu là lympho bào T thì sẽ hình thành đáp ứng miễn dịch tế bào. Tế bào trí nhớ : Một số lympho bào B và T đã được mẫn cảm sẽ trở thành những tế bào trí nhớ, nếu tiếp xúc lại với kháng nguyên đã gây mẫn cảm sẽ tạo ra đáp ứng miễn dịch với cường độ mạnh hơn và thời hạn duy trì đáp ứng nhanh và dài hơn. 2.2.3. Bước hiệu ứng Tạo ra những kháng thể hoặc những tế bào T dưới lớp để tàn phá kháng nguyên. Khi kháng nguyên được trình diện cho tế bào lympho B thì tế bào B được hoạt hoá ( trực tiếp nếu kháng nguyên không phụ thuộc vào tuyến ức hoặc gián tiếp qua lympho bào Th nếu kháng nguyên nhờ vào tuyến ức ) và sẽ biệt hoá thành tương bào sản xuất ra kháng thể dịch thể gọi là globulin miễn dịch viết tắt là Ig. Các Ig khi đổ vào dịch nội môi hoàn toàn có thể lưu hành trong đó một thời hạn, 1 số ít có ái tính với tế bào hạt ái kiềm, 1 số ít phối hợp với kháng nguyên có năng lực hoạt hoá bổ thể và làm giải phóng những hoá chất trung gian. Những hiện tượng kỳ lạ này được thấy trong phản ứng viêm đặc hiệu. Khi đại thực bào trình diện kháng nguyên cho tế bào lympho T ( kháng nguyên nhờ vào tuyến ức ) làm cho những tế bào này được mẫn cảm trở thành những tế bào T hoạt hoá và một số ít trở thành tế bào trí nhớ. Tế bào lympho T hoạt hoá sản xuất ra những chất tương tự như như globulin miễn dịch, nhưng chỉ có phần hoạt động giải trí tích hợp với kháng nguyên là lộ ra khỏi mặt phẳng của tế bào. Sự tích hợp kháng nguyên ngay trên mặt phẳng tế bào sẽ kích thích lympho bào tiết ra những lympho kin. 2.2.4. Sự điều hoà đáp ứng miễn dịch Cũng như mọi đáp ứng của khung hình sống, đáp ứng miễn dịch một khi xảy ra chịu sự điều hoà phức tạp do nhiều loại tế bào tham gia. Đáng quan tâm là T helper ( Th : tương hỗ ) và T Suppessor ( Ts : T ức chế ) và những chất lymphokin.
2.3. Viêm đặc hiệu
Phản ứng viêm đặc hiệu xảy ra khi khung hình đã được mẫn cảm, tức là đã được tiếp xúc với kháng nguyên và đã có kháng thể dịch thể hay kháng thể tế bào. Nói một cách khác, viêm đặc hiệu là sự tích hợp kháng nguyên và kháng thể. Phản ứng viêm thường là cấp, xảy ra nhanh nếu kháng thể dịch thể là chính. Nếu kháng nguyên chỉ mẫn cảm với lympho bào T là chính thì phản ứng viêm xảy ra chậm với sự giải phóng những lymphokin có tính năng lôi cuốn, tập trung chuyên sâu bạch cầu tới ổ viêm để hủy hoại yếu tố gây viêm.
Hình 3 : Đại thực bào trình diện kháng nguyên
2.4. Những đặc điểm cơ bản của đáp ứng miễn dịch đặc hiệu
2.4.1. Tính đặc hiệu Kháng thể dù là dịch thể hay tế bào đều đặc hiệu với một epitop kháng nguyên nhất định, ví như chìa khoá với ổ khoá. Tuy vậy nếu có một kháng nguyên có cấu trúc tựa như như kháng nguyên đặc hiệu hoàn toàn có thể xảy ra phản ứng chéo. 2.4.2. Tính phong phú Số lượng epitop kháng nguyên có trong tự nhiên là vô cùng lớn, vậy mà khung hình gặp phải vẫn có đủ kháng thể đặc hiệu cho từng loại. Đó là do tính phong phú về mặt cấu trúc phần cảm thụ của kháng thể. 2.4.3. Trí nhớ miễn dịch Khi kháng nguyên vào lần 1 và được trình diện cho lympho bào thì dòng này được phân triển, trong đó có 1 số ít giữ lại hình ảnh của cấu trúc kháng nguyên để cho đáp ứng lần hai, lần ba … Vì thế đáp ứng miễn dịch lần sau có thời hạn tiềm tàng ngắn hơn, cường độ đáp ứng mạnh hơn, thời hạn duy trì đáp ứng dài hơn. 2.4.4. Sự điều hoà Hệ thống miễn dịch tự điều hoà trải qua những thông tin do những tế bào tiết ra như phân tử bám dính, cytokin, Ig. 2.4.5. Khả năng phân biệt thực chất kháng nguyên Trong cuộc đấu tranh sống sót hệ miễn dịch giúp cho thành viên sinh vật biết phân biệt kháng nguyên là của mình thì dung nạp, còn kháng nguyên lạ thì vô hiệu. Đó là cứu cánh của đáp ứng miễn dịch
2.5. Phân loại miễn dịch đặc hiệu
2.5.1. Miễn dịch dữ thế chủ động Là trạng thái miễn dịch do cỗ máy miễn dịch của bản thân khung hình sinh ra khi được kháng nguyên kích thích. Miễn dịch dữ thế chủ động được chia làm 2 loại :. – Miễn dịch dữ thế chủ động tự nhiên là khi khung hình tiếp xúc với kháng nguyên một cách vô tình, ví dụ như vô tình khung hình tiếp xúc với một loại vi trùng nào đó và đã được mẫn cảm. – Miễn dịch dữ thế chủ động thu được là khi kháng nguyên được dữ thế chủ động đưa vào khung hình như tiêm vacine. 2.5.2. Miễn dịch thụ động Là trạng thái miễn dịch của khung hình nhờ chuyển những kháng thể từ ngoài vào, không phải do khung hình tự sản xuất. Miễn dịch thụ động cũng gồm hai loại : – Miễn dịch thụ động tự nhiên là khi kháng thể được chuyển một cách tự nhiên từ khung hình này sang cho khung hình khác, ví dụ như kháng thể của mẹ được chuyển sang cho con qua rau thai, qua sữa. – Miễn dịch thụ động thu được là khi kháng thể được dữ thế chủ động đưa vào khung hình, ví dụ như khi dùng liệu pháp huyết thanh tức là tiêm kháng huyết thanh hoặc kháng thể vào khung hình tạo miễn dịch dữ thế chủ động nhằm mục đích mục tiêu phòng bệnh hoặc chữa 1 số ít bệnh do nhiễm vi sinh vật.
Th.s B.s Lâm Văn Tiên
Giảng viên chính ĐH Y Dược Thái Nguyên
Doctor SAMAN
[ { ” src ” : ” \ / yhbd.vn \ / upload \ / images \ / 2010 \ / 08 \ / Hnh_2 % 20 – % 20yhocbandia.jpg “, ” thumb ” : ” \ / yhbd.vn \ / upload \ / images \ / 2010 \ / 08 \ / Hnh_2 % 20 – % 20yhocbandia.jpg “, ” subHtml ” : ” T \ u1ebf b \ u00e0o ti \ u1ec3u th \ u1ef1c b \ u00e0o ” }, { ” src ” : ” \ / yhbd.vn \ / upload \ / images \ / 2010 \ / 08 \ / Hnh_3 % 20 – % 20yhocbandia.jpg “, ” thumb ” : ” \ / yhbd.vn \ / upload \ / images \ / 2010 \ / 08 \ / Hnh_3 % 20 – % 20yhocbandia.jpg “, ” subHtml ” : ” \ u0110 \ u1ea1i th \ u1ef1c b \ u00e0o tr \ u00ecnh di \ u1ec7n kh \ u00e1ng nguy \ u00ean ” } ]
Source: https://blogchiase247.net
Category: Hỏi Đáp
