Nên chọn kính thiên văn khúc xạ hay phản xạ?

Nên chọn kính thiên văn khúc xạ hay phản xạ?

Một câu hỏi thông dụng của người mới sử dụng kính thiên văn là : Tôi vẫn thấy nhiều người khuyên rằng nên chọn kính thiên văn Phản xạ thay vì chọn kính thiên văn Khúc xạ, như vậy có đúng không, điểm mạnh và điểm yếu của những loại kính trên là gì ?
Để giải đáp rõ câu vấn đáp trên, thứ nhất cần xét đến ưu và điểm yếu kém của 2 loại kính thiên văn là kính thiên văn khúc xạ và kính thiên văn phản xạ .
Xét một cách công minh và khách quan thì mỗi loại kính đều có những đặc thù mạnh và yếu khác nhau, tùy thuộc vào nhu yếu quan sát, kỹ năng và kiến thức quản lý và vận hành kính và năng lực kinh tế tài chính của người sử dụng mà lựa chọn kính cho tương thích, đơn cử như sau :

Đối với kính thiên văn phản xạ: Mặc dù cho chất lượng ảnh kém hơn kính thiên văn Khúc xạ cùng kích cỡ, nhưng do thiết kế dạng phản xạ, nên loại kính này cho khả năng khử sắc sai tốt, cho dù là kính tầm trung và tầm thấp. Giá cả của kính thiên văn phản xạ cũng khá dễ chịu đối với những người có ngân sách eo hẹp nên nhiều người chọn phương cách tiếp cận với kính thiên văn phản xạ khi mới bắt đầu sử dụng kính.

Tuy nhiên kính thiên văn phản xạ có điểm yếu kém lớn là khá cồng kềnh, nặng nề khi quản lý và vận hành quan sát và dễ bị lệch trục quang học, dễ vỡ nên liên tục phải bảo dưỡng và dữ gìn và bảo vệ tốn sức lực lao động, thời hạn. Ngoài ra, vì gương phản xạ được tráng phủ lớp sắt kẽm kim loại phản xạ rất mỏng mảnh trên mặt phẳng, nên kính thiên văn phản xạ nhanh bị xuống cấp trầm trọng và giảm sút chất lượng ảnh quan sát. Do gương phản xạ được cấu trúc từ thủy tinh khối, lại khá dày nên nhiều lúc mức độ chênh lệch nhiệt độ giữa gương và môi trường tự nhiên quan sát khiến cho chất lượng ảnh quan sát lúc khởi đầu rất tệ hại, ảnh mờ và nhiễu, méo mó. Để chất lượng quan sát được không thay đổi, cần phải chờ “ nguội ” kính, nghĩa là chờ cho nhiệt độ của gương phản xạ và nhiệt độ thiên nhiên và môi trường quan sát giống hệt với nhau ( thời hạn chờ đón dài hay ngắn nhờ vào vào mức chênh lệch nhiệt độ và kích cỡ của gương ). Mặt khác, không hề phối hợp hoặc quy đổi kính thiên văn phản xạ với lăng kính đảo ảnh để trở thành ống nhòm khủng như kính thiên văn khúc xạ. Bất chấp những điểm yếu kém trên, nếu bạn chỉ cần một ống kính thiên văn vừa giá tiền, có chất lượng ảnh tốt mà không cần phải quá xuất sắc, hoặc chỉ cần để quan sát những cụm sao, tinh vân … ít có nhu yếu chụp ảnh qua kính thì kính thiên văn phản xạ là một lựa chọn tương thích .

Đối với kính thiên văn khúc xạ: Ngoài những ưu điểm trội hơn về chất lượng hình ảnh khi so sánh với kính thiên văn phản xạ cùng kích cỡ, kính thiên văn Khúc xạ còn có ưu điểm gọn nhẹ, phù hợp cho các tác vụ chụp ảnh và quay phim về thiên văn, kính dễ sử dụng và vận chuyển, bền bỉ với thời gian và gần như không phải bảo trì bảo dưỡng gì nhiều (chủ yếu chỉ cần vệ sinh bụi trên bề mặt kính nếu có). Mặt khác, có thể kết hợp kính thiên văn phản xạ với bộ phận đảo ảnh (rất nhỏ gọn) để biến kính thành ống nhòm siêu khủng hoặc ống ngắm spotting scope chất lượng cao, làm phương tiện theo dõi giám sát rất tiện lợi (điều mà các loại kính thiên văn phản xạ chịu thua). Nhược điểm lớn của kính thiên văn khúc xạ đó là giá cả quá cao so với kính thiên văn phản xạ cùng loại, dẫu biết rằng “giá cả đi đôi với chất lượng”, nhưng giá cả của kính thiên văn Khúc xạ là nguyên nhân chính hạn chế sự tiếp cận của số lượng lớn người yêu thích quan sát thiên văn hoặc chụp ảnh từ khoảng cách xa.

Một đặc thù cần quan tâm : Kính thiên văn khúc xạ loại rẻ tiền thường cho ảnh có hiện tượng kỳ lạ sắc sai, mức độ nhiều hay ít tùy thuộc vào mức giá và năng lực nhìn nhận lựa chọn khi mua kính của người dùng. Vì vậy, với cùng một mức giá như nhau, một số ít người thường lựa chọn kính thiên văn phản xạ để sử dụng ngay với mục tiêu duy nhất chỉ để ngắm thiên văn, tuy nhiên khi đã có một số ít kỹ năng và kiến thức quan sát và kỹ năng và kiến thức nhất định, lại mong ước sử dụng kính thiên văn cho nhiều mục tiêu khác nhau thì đa số người sử dụng đều quy đổi sang những loại kính thiên văn khúc xạ .

Có thể khái quát quá trình sử dụng kính theo trình tự thông thường từ khi bắt đầu biết ngắm thiên văn cho đến khi trở thành người quan sát chuyên nghiệp như sau:

1. Giai đoạn nhập môn: Đa phần người sử dụng chỉ thích dùng kính thiên văn phản xạ, ít khi tìm hiểu kỹ các loại kính, mục đích quan sát vẫn chỉ là ngắm chơi cho biết, chưa có nhiều kỹ năng quan sát, nếu ống thiên văn càng to và dài, hoặc nhìn càng “khủng” thì càng thích (lý do chính chọn kính phản xạ cũng một phần là do nguyên nhân này), chỉ ưa thích độ phóng đại mà ít khi quan tâm đến các yếu tố khác. Người nhập môn vì lý do đó thường bị các địa chỉ bán hàng hoặc các trang web thiếu uy tín “mê hoặc” bằng các thông số phóng đại ảo được ghi trên vỏ hộp các loại kính rẻ tiền hoặc dụ mua các loại kính phản xạ có bề ngoài “hoành tráng” nhưng chất lượng thì chẳng “hoành tráng” tí nào.

2. Giai đoạn trở thành người quan sát nghiệp dư : Một số đã mở màn quy đổi sang sử dụng kính thiên văn khúc xạ thay vì kính thiên văn phản xạ, đã có một số ít kiến thức và kỹ năng nhất định về những loại kính và tích góp được một số ít kinh nghiệm tay nghề quan sát, ít khi bị thông số kỹ thuật về mức độ phóng đại ảo hay kích cỡ làm ảnh hưởng tác động tâm ý, ý niệm duy tâm “ kích cỡ to hoặc độ phóng đại lớn là toàn bộ ” đã có sự đổi khác. Bắt đầu thích và biết chụp ảnh hoặc quay những đoạn video với mục tiêu vui chơi hoặc làm kỷ niệm bằng những thiết bị điện tử cầm tay sẵn có ( điện thoại cảm ứng chụp hình, máy ảnh loại nhỏ, webcam thường thì … ) .
3. Giai đoạn trở thành người yêu thích quan sát và tìm hiểu và khám phá thiên văn : Có kiến thức và kỹ năng về những loại kính và ưu điểm yếu kém của từng phong cách thiết kế ( mặc dầu chưa thực sự nâng cao ). Biết cách quan sát thiên văn, biết cách xác định những chòm sao, những tinh vân, có năng lực xu thế, căn tọa độ của những đối tượng người dùng quan sát trên khung trời ( mặc dầu phần nhiều vẫn phải dựa vào những thiết bị tương hỗ hoặc máy xác định, điện thoại cảm ứng cầm tay … ). Hầu hết đều chỉ sử dụng kính thiên văn khúc xạ loại tốt mà bỏ hẳn những loại kính thiên văn phản xạ rẻ tiền, 1 số ít ít còn giữ lại những loại kính thiên văn phản xạ loại lớn có chất lượng cao để quan sát tích hợp ( nhưng kính thiên văn khúc xạ vẫn là phương tiện đi lại quan sát chính ). Biết cách chụp ảnh và quay phim thiên văn, mặc dầu kiến thức và kỹ năng chụp ảnh và quay phim đa số vẫn còn ở mức nghiệp dư, nhưng đã hoàn toàn có thể giải quyết và xử lý được một số ít bức ảnh thiên văn cho thêm ” bóng bẩy ” hoặc tự chụp được vài bức ảnh thiên văn khá đẹp .
4. Giai đoạn trở thành người quan sát thiên văn chuyên nghiệp : Có kiến thức và kỹ năng rộng về thiên văn, nắm được ưu điểm yếu kém của những loại kính một cách rõ ràng. Có kỹ năng và kiến thức chụp ảnh, quay phim và sử dụng những thiết bị tương hỗ tốt, có năng lực tự xác định tiềm năng và căn tọa độ quan sát mà không cần đến những thiết bị tương hỗ dò tìm tọa độ hoặc căn tiềm năng. Nhóm này đã chuyển hẳn sang sử dụng kính thiên văn khúc xạ làm phương tiện đi lại quan sát chính, có sự góp vốn đầu tư lớn về thiết bị và kính thiên văn, chuẩn bị sẵn sàng bỏ ra số tiền rất lớn mua những loại kính thiên văn khúc xạ chất lượng cao để quan sát, trọn vẹn không sử dụng hoặc rất ít khi sử dụng đến những loại kính thiên văn phản xạ ( trừ trường hợp đôi lúc thường sử dụng 2 ống kính rất lớn ghép với nhau để làm kính thiên văn phản xạ kép ) .
5. Giai đoạn trở thành chuyên viên : ( Expert Observer ) : Coi thiên văn là một nghề thực sự và thường là thành viên hoặc thao tác cho những tổ chức triển khai, những công ty thuộc nghành tương quan đến nhìn nhận và khám phá thiên văn, có kiến thức và kỹ năng quan sát và kiến thức và kỹ năng tổng hợp rất tốt, những loại kính sử dụng phần nhiều vẫn thường là kính khúc xạ hạng sang hoặc những thiết bị hỗ trợ đi kèm ship hàng cho việc làm .
6. Giai đoạn Nhà nghiên cứu và điều tra ( Researcher ) : Bước vào con đường nghiên cứu và điều tra thiên văn chuyên nghiệp và có kỹ năng và kiến thức rất sâu rộng về nghành thiên văn, thường là những cá thể xuất sắc trong nghành thiên văn và thiên hà học, sử dụng những loại kính lớn có phong cách thiết kế đặc biệt quan trọng tại những TT quan sát. Các kính thiên văn này không chỉ gồm những kính quang học ( thu ánh sáng ở dải sóng biểu kiến ) mà còn có những kính thiên văn vô tuyến, hồng ngoại, X-ray … để hoàn toàn có thể ghi nhận hình ảnh trung thực nhất về những đối tượng người dùng. ( * )
7. Trở thành những nhà nghiên cứu hạng sang về vật lý thiên văn, những nhân tài thực sự của trái đất : kính mà những người này sử dụng để ship hàng việc làm là những siêu kính thiên văn của những trạm điều tra và nghiên cứu khoảng trống, đài quan sát mặt đất có quy mô liên vương quốc, với những loại kính thiên văn cực lớn, kính thiên văn điện tử, kính thiên văn chuyên được dùng … với sự phối hợp của rất nhiều chi tiết cụ thể và thiết bị phụ trợ ( * )
Chúc những bạn tự phân loại được mức độ kiến thức và kỹ năng của mình và tìm được loại kính tương thích .

Tác giả: Nguyễn Mạnh Hà

http://thienvanviet.com

(*) Chú thích: Đối với hai nhóm đối tượng nêu trong mục 6 và 7 của phân loại, trên thực tế việc tự quan sát theo cách thông thường ít được sử dụng. Các nhà nghiên cứu chuyên nghiệp không trực tiếp tham gia điều khiển kính hay chụp ảnh mà thường lấy dữ liệu và phân tích hình ảnh ghi nhận được của các kính thiên văn (mặt đất hoặc không gian) để nghiên cứu. Ngoài ra còn có các nhà nghiên cứu vật lý thiên văn lý thuyết, họ sử dụng các công cụ toán học và mô hình máy tính để nghiên cứu, không sử dụng kính thiên văn dù trực tiếp hay gián tiếp.

Rate this post