Miễn trách nhiệm hình sự là một chế định hình sự quan trọng. Nó thể hiện chính sách khoan hồng đặc biệt của nhà nước ta đối với người phạm tội. Hãy cùng Lawkey tìm hiểu về miễn trách nhiệm hình sự là gì và các trường hợp miễn trách nhiệm hình sự.
Mục lục nội dung
Miễn trách nhiệm hình sự là gì ?
Miễn trách nhiệm hình sự là gì ? Nhiều người vẫn không hiểu rõ về yếu tố này. Đây là một trong những chế định quan trọng trong luật hình sự. Nó được vận dụng so với người phạm tội trong những điều kiện kèm theo nhất định mà Cơ quan thực thi tố tụng thấy không thiết yếu phải truy cứu trách nhiệm hình sự so với người phạm tội .Cụ thể, miễn trách nhiệm hình sự là trường hợp một người đã thực thi tội phạm nhưng do phân phối những điều kiện kèm theo nhất định mà không phải chịu hậu quả của việc triển khai tội phạm đó .
Xét về bản chất pháp lý của miễn trách nhiệm hình sự. Đây là chế định nhân đạo được áp dụng đối với người mà hành vi của người đó đã thỏa mãn các dấu hiệu của một cấu thành tội phạm cụ thể trong Bộ luật hình sự nhưng do người này có các điều kiện nhất định để được miễn trách nhiệm hình sự.
Các trường hợp miễn trách nhiệm hình sự
Theo lao lý của Bộ luật hình sự năm ngoái, có 02 trường hợp miễn trách nhiệm hình sự. Đó là đương nhiên được miễn trách nhiệm hình sự và hoàn toàn có thể được miễn trách nhiệm hình sự .
Người phạm tội đương nhiên được miễn trách nhiệm hình sự
Đương nhiên được miễn trách nhiệm hình sự là trường hợp, một người có hành vi phạm tội sẽ được xem xét miễn TNHS mà không cần có bất kể một điều kiện kèm theo nào khác kèm theo khi có những địa thế căn cứ thỏa mãn nhu cầu pháp luật này .Các trường hợp đương nhiên miễn trách nhiệm hình sự được pháp luật đơn cử tại Điều 16, khoản 1 Điều 29 BLHS và khoản 2 Điều 155 Bộ luật tố tụng hình sự năm năm ngoái. Cụ thể, phải miễn TNHS cho người phạm tội khi thuộc những địa thế căn cứ sau :
– Thứ nhất, tự ý nửa chừng chấm hết việc phạm tội
Theo Điều 16 Bộ luật hình sự năm ngoái, Người tự ý nửa chừng chấm hết việc phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm. Đây là trường hợp người phạm tội tự mình không triển khai tội phạm đến cùng tuy không có gì ngăn cản .
– Thứ hai, khi triển khai tìm hiểu, truy tố hoặc xét xử, do có sự biến hóa chủ trương, pháp lý làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hại cho xã hội nữa .
Đây là trường hợp mà một người đã triển khai một hành vi được coi là tôi phạm, nhưng trong quy trình tố tụng có sự biến hóa chủ trương pháp lý mà hành vi này không còn nguy khốn cho xã hội nữa .
Ví dụ Bộ luật hình sự 2015 đã bỏ 11 tội so với bộ luật hình sự 1999, trong đó có các tội như: “Tội tảo hôn”được quy định tại Điều 148;“Tội hoạt động phỉ” được quy định tại Điều 83;… .Do đó, kể từ ngày BLHS 2015 có hiệu lực pháp luật những người trước đây đã thực hiện một (hoặc nhiều) trong các hành vi mà BLHS năm 1999 quy định là tội phạm (11 tội đã bỏ) mà sau ngày BLHS 2015 có hiệu lực pháp luật mới bị phát hiện thì được coi là hành vi không còn nguy hiểm cho xã hội nữa và mặc nhiên người có hành vi này được miễn trách nhiệm hình sự.
– Thứ ba, khi có quyết định hành động đại xá .
Đại xá là việc miễn trách nhiệm hình sự so với một loại tội phạm nhất định. Văn bản đại xá có hiệu lực thực thi hiện hành so với những hành vi phạm tội được nêu trong văn bản đó xảy ra trước khi phát hành văn bản đại xá thì được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự ; nếu đã khởi tố, truy tố hoặc xét xử thì phải đình chỉ, nếu đã chấp hành xong hình phạt thì được coi là không có án tích. Thẩm quyền đại xá thuộc về Quốc hội và được ban hành nhân dịp những sự kiện trọng đại nhất của quốc gia .Trên trong thực tiễn, Nước Ta mới có 2 lần đại xá, đó là vào năm 1946 và năm 1976 .
– Thứ tư, người đã nhận làm gián điệp, nhưng không triển khai trách nhiệm được giao và tự thú, thành khẩn khai báo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền, thì được miễn TNHS .
Trường hợp này được pháp luật đơn cử tại Tội gián điệp theo quy định khoản 4 Điều 110 Bộ luật hình sự năm ngoái. Theo đó, người đã nhận làm gián điệp nhưng không triển khai nhiềm vụ được giao mà tự thú, thành khẩn khai báo thì đương nhiên được miễn trách nhiệm hình sự .
Người phạm tội hoàn toàn có thể được miễn trách nhiệm hình sự
Đây là trường hợp không đương nhiên được miễn trách nhiệm hình sự. Ngoài địa thế căn cứ được pháp luật đơn cử trong Bộ luật hình sự thì yên cầu phải có sự nhìn nhận một cách tổng lực toàn bộ những diễn biến của vụ án của cơ quan thực thi tố tụng về trường hợp nào được miễn, trường hợp nào không được miễn .Cụ thể, có những trường hợp sau :
– Thứ nhất, khi triển khai tìm hiểu, truy tố, xét xử do chuyển biến của tình hình mà người phạm tội không còn nguy hại cho xã hội nữa
Căn cứ này trọn vẹn khác với địa thế căn cứ đương nhiên được miễn TNHS như đã phân tich. Đây là trường hợp do chuyển biến của tình hình mà hành vi phạm tội không còn nguy hại cho xã hội nữa chứ không phải do đổi khác chủ trương pháp lý Về lý luận và thực tiễn, đây là trường hợp rất khó xác lập. Và có rất nhiều quan điểm khác nhau, Trong thực tiễn, những cơ quan triển khai tố tụng cũng rất ít vận dụng trường hợp này để miễn trách nhiệm hình sự cho người phạm tội .Trường hợp Cũng được coi là do chuyển biến tình hình mà người phạm tội không còn nguy khốn cho xã hội nữa trong trường hợp người phạm tội phải thực thi một trách nhiệm đặc biệt quan trọng mà thiếu họ thì trách nhiệm đó khó triển khai xong, nên những cơ quan triển khai tố tụng đã miễn trách nhiệm hình sự cho họ để họ nhận trách nhiệm đặc biệt quan trọng đó .
– Thứ hai, khi thực thi tìm hiểu, truy tố, xét xử, người phạm tội mắc bệnh hiểm nghèo dẫn đến không còn năng lực gây nguy hại cho xã hội nữa
Bệnh hiểm nghèo là một bệnh nguy hiểm đến tính mạng. Nghị định 134/2016 đã quy định cụ thể danh mục các bệnh hiểm nghèo như: Ung thư, nhồi máu cơ tim lần đầu, teo cơ tiến triển,…
Tuy nhiên không phải bệnh hiểm nghèo nào cũng được miễn trách nhiệm hình sự mà phải kèm thêm điều kiện kèm theo : không còn năng lực gây nguy hại cho xã hội nữa .
– Thứ ba, trước khi hành vi phạm tội bị phát hiện, người phạm tội tự thú, khai rõ vấn đề, góp thêm phần có hiệu suất cao vào việc phát hiện và tìm hiểu tội phạm, cố gắng nỗ lực hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm và lập công lớn hoặc có góp sức đặc biệt quan trọng, được Nhà nước và xã hội thừa nhận
Người tự thú hoàn toàn có thể được miễn trách nhiệm hình sự khi có đủ những điều kiện kèm theo sau :
- Tội phạm mà người tự thú đã thực thi chưa bị phát hiện, tức là chưa ai biết có tội phạm xảy ra hoặc có biết nhưng chưa biết ai là thủ phạm .
- Người tự thú phải khai rõ vấn đề, góp thêm phần có hiệu suất cao vào việc phát hiện và tìm hiểu tội phạm. Ở đây có nghĩa là khai khá đầy đủ tổng thể hành vi phạm tội của mình cũng như hành vi phạm tội của những người đồng phạm khác, không giấu giếm bất kỳ một diễn biến nào của vụ án, giúp cơ quan tìm hiểu phát hiện tội phạm. Ví dụ như : chỉ nơi ở của người đồng phạm khác hoặc dẫn cơ quan tìm hiểu đi bắt người đồng phạm đang bỏ trốn, tịch thu tang vật, … Nếu khai không rõ ràng hoặc khai báo không rất đầy đủ thì không được coi là tự thú để làm địa thế căn cứ miễn trách nhiệm hình sự .
- Cùng với việc tự thú, người tự thú phải cố gắng nỗ lực hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm như : thông tin kịp thời cho người bị hại biết những gì đang rình rập đe dọa tính mạng con người, sức khỏe thể chất, nhân phẩm, danh dự hoặc gia tài để họ đề phòng ; thu lại những nguồn nguy khốn mà họ đã tạo ra cho người khác hoặc những quyền lợi khác, trả lại gia tài đã chiếm đoạt …
- Lập công lớn hoặc có góp sức đặc biệt quan trọng, được Nhà nước và xã hội thừa nhận thì mới hoàn toàn có thể được miễn trách nhiệm hình sự .
– Thứ tư, người thực thi tội phạm nghiêm trọng do vô ý hoặc tội phạm ít nghiêm trọng gây thiệt hại về tính mạng con người, sức khỏe thể chất, danh dự, nhân phẩm hoặc gia tài của người khác, đã tự nguyện sửa chữa thay thế, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả và được người bị hại hoặc người đại diện thay mặt hợp pháp của người bị hại tự nguyện hòa giải và đề xuất miễn TNHS .
Việc hòa giải giữa người phạm tội với người bị hại chỉ so với hai loại tội phạm. Đó là tội phạm nghiêm trọng do vô ý hoặc tội phạm ít nghiêm trọng ( không phân biệt tội phạm do cố ý hay vô ý ) gây thiệt hại về tính mạng con người, sức khỏe thể chất, danh dự, nhân phẩm hoặc gia tài của người khác .Tuy nhiên, nếu người bị hại ý kiến đề nghị miễn trách nhiệm hình sự cho người phạm tội mà cơ quan triển khai tố tụng xét thấy không hề miễn được thì cũng được coi là diễn biến giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho người phạm tội, đồng thời lý giải cho người bị hại biết vì sao không miễn trách nhiệm hình sự cho người phạm tội được .
– Thứ năm, người dưới 18 tuổi phạm tội thuộc một trong những trường hợp theo lao lý và có nhiều diễn biến giảm nhẹ, tự nguyện khắc phục phần đông hậu quả, nếu không thuộc trường hợp lao lý tại Điều 29 BLHS, thì hoàn toàn có thể được miễn trách nhiệm hình sự
Điều này được lao lý đơn cử tại ( khoản 2 Điều 91 BLHS ). Đây là pháp luật riêng cho người dưới 18 tuổi, bộc lộ chủ trương khoan hồng và tạo điều kiện kèm theo cho người dưới 18 tuổi theo nguyên tắc của Bộ luật hình sự .
– Thứ sáu, những trường hợp hoàn toàn có thể miễn trách nhiệm hình sự so với từng tội phạm đơn cử
Trong 1 số ít tội phạm đơn cử, Bộ luật hình sự cũng pháp luật hoàn toàn có thể miễn trách nhiệm hình sự. Cụ thể là :
- Người nào trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc những loại cây khác có chứa chất ma túy do nhà nước lao lý đã được giáo dục 2 lần và đã được tạo điều kiện kèm theo không thay đổi đời sống hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị phán quyết về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm hoặc với số lượng từ 500 cây đến dưới 3.000 cây, nhưng đã tự nguyện phá bỏ, giao nộp cho cơ quan chức năng có thẩm quyền trước khi thu hoạch, thì hoàn toàn có thể được miễn TNHS ( pháp luật tại khoản 4 Điều 247 BLHS ) ;
- Người đưa hối lộ tuy không bị ép buộc nhưng đã dữ thế chủ động khai báo trước khi bị phát hiện, thì hoàn toàn có thể được miễn TNHS ( lao lý tại khoản 7 Điều 364 BLHS ) ;
- Người môi giới hối lộ mà dữ thế chủ động khai báo trước khi bị phát hiện, thì hoàn toàn có thể được miễn TNHS ( lao lý tại khoản 6 Điều 365 BLHS ) ;
- Người không tố giác nếu đã có hành vi can ngăn người phạm tội hoặc hạn chế tác hại của tội phạm, thì hoàn toàn có thể được miễn TNHS ( pháp luật tại khoản 2 Điều 390 BLHS )
>> Xem thêm : Trách nhiệm hình sự so với quá trình phạm tội chưa đạt
Trên đây là phần giải đáp về miễn trách nhiệm hình sự là gì, các trường hợp miễn trách nhiệm hình sự. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết!
Source: https://blogchiase247.net
Category: Hỏi Đáp
