Phép đối là gì?

Một trong những biện pháp tu từ có tính nghệ thuật cao nhất trong ngữ pháp Việt Nam là phép đối. Vậy phép đối là gì? Phân loại, tác dụng, ví dụ minh họa chi tiết sẽ được thư viện hỏi đáp giải thích trong bài viết này.

Khái niệm phép đối là gì ?

a – Khái niệm

Phép đối là cách sắp xếp các loại từ ngữ, cụm từ, hình ảnh, các thành phần câu, vế câu song song, cân đối trong lời nói nhằm tạo hiệu quả giống nhau hoặc trái ngược nhau trong diễn đạt nhằm thể hiện một ý nghĩa nào đó.

Bạn đang đọc: Phép đối là gì?

b – Tác dụng phép đối

  • Nhằm mục tiêu gợi ra một vẻ đẹp hoàn hảo và hòa giải trong diễn đạt để trình diễn, nhấn mạnh vấn đề một ý nghĩa nào đó .
  • Tạo ra sự cân đối hài hòa về mặt âm thanh, đối về nghĩa với nhau .
  • Tạo ra sự hoàn hảo và dễ nhớ .

c – Những đặc thù của phép đối

  • Số lượng âm tiết trong phép đối phải bằng nhau ví dụ như 4/4, 5/5, 7/7 …
  • Thanh điệu : Phải vừa đủ thanh bằng – thanh trắc .
  • Các từ ngữ đối : phải cùng loại với nhau như cùng là danh từ phải so với danh từ, động từ so với động từ, tính từ so với tính từ .
  • Nghĩa những từ đối : hoàn toàn có thể là từ trái nghĩa, từ cùng trường nghĩa hoặc từ đồng nghĩa tương quan với nhau để tạo hiệu suất cao bổ trợ, hoàn hảo về nghĩa .
  • Phép đối phải diễn ra giữa 2 dòng .
  • Về ngữ pháp : Phải lặp lại kết ngữ pháp với nhau .

d – Ví dụ phép đối

Ví dụ 1: 

Vân xem sang chảnh khác vời .
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang .
Hoa cười ngọc thốt đoan trang .
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da .

Ta thấy trong đoạn thơ trên có các từ đối gồm: Khuôn trăng >< nét ngài, đầy đặn >< nở nang, hoa <> ngọc, cười <> thốt, mây <> tuyết, thua >< nhường, nước tóc >< màu da.

Ví dụ 2: 

Rắp mượn điền viên vui tuế nguyệt .
Trót đem thân thế hẹn tang bồng .

Các từ đối nhau gồm:  mượn >< đem, điền viên >< thân thế, vui >< hẹn, tuế nguyệt >< tang bồng.

Phân loại phép đối

a – Mô hình phép đối

Đầu tiên những bạn cần xác lập được quy mô phép đối là như thế nào, có 2 quy mô phép đối gồm :

Nếu phép đối diễn ra trên cùng 1 dòng thì mô hình là:

  • a + b + c + d > < a ’ + b ’ + c ’ + d ’

Nếu phép đối diễn ra trên 2 dòng khác nhau thì mô hình là:

  • a + b + c … ..
  • > <
  • a ’ + b ’ + c ’ … .

b – Các loại phép đối

Tiểu đối:  hay còn gọi là phép tự đối, là phép đối trên 1 câu, 1 dòng với nhau.

Ví dụ phép tự đối:

Đói cho sạch, rách nát cho thơm .
Các từ đối là : Đói > < rách nát, sạch > < thơm .

Trường đối: Hay còn gọi là bình đối là phép đối giữa dòng trên với dòng dưới, đoạn trên với đoạn dưới với nhau.

Ví dụ phép bình đối

Tiên học lễ : diệt trò tham nhũng .
Hậu học văn : trừ thói cửa quyền .

c – Những lưu ý khi phân tích và nhận biết phép đối

Khi sử dụng và nghiên cứu và phân tích phép đối, cần quan tâm sự phù hợp của những yếu tố diễn đạt, vẻ đẹp chuẩn mực của phép đối thường được biểu lộ trong thơ Đường luật và trong câu đối .

Bài tập ví dụ phép đối

Câu hỏi Bài tập 1: 

a – Phân tích phép đối trong câu tục ngữ sau : “ Thuốc đắng giã tật, thực sự mất lòng ”
b – Phép đối trong tục ngữ thường có tính năng gì ? Vì sao người ta không hề sửa chữa thay thế những từ trong đó .

Đáp án bài tập 1

Câu a:

Đây là phép đối thanh bằng > < trắc với nhau, 2 từ đối là tật > < lòng .

Câu b

Phép đối trong câu tục ngữ thường phục vụ cho sự so sánh, so sánh để chứng minh và khẳng định những kinh nghiệm tay nghề, những bài học kinh nghiệm về đời sống xã hội hay hiện tượng kỳ lạ tự nhiên .
Sử dụng phép đối thì tục ngữ mới có những điều kiện kèm theo để nêu những đánh giá và nhận định khái quát trong một khuôn khổ ngắn gọn, cô đọng .
Phép đối trong tục ngữ thường song song với vần, nhịp, phép điệp từ ngữ và cấu trúc ngữ pháp giúp người đọc dễ nhớ, dễ thuộc .

Câu hỏi bài tập 2: Xác định các phép tu từ trong đoạn thơ sau và nêu tác dụng của phép tu từ đó.

Lá bàng đang đỏ ngọn cây .
Sếu giang mang lạnh đang bay giữa trời .
Mùa đông còn hết em ơi .
Mà con én đã gọi người sang xuân .

Đáp án bài tập 2:

Phép điệp ngữ âm: Vần “ang” được lặp lại 6 lần.

Tác dụng : Tạo âm hưởng ngân vang, gợi ra khoảng trống bát ngát, rộng mở và gợi cảm nhận về sự tiếp nối đuôi nhau, trôi chảy của thời hạn .

Kết luận: Đây là câu trả lời cho câu hỏi phép đối là gì? Tác dụng, phân loại và ví dụ minh họa chi tiết về phép đối.

Rate this post