Đông Nam Âu – Wikipedia tiếng Việt

Đông Nam Âu (chữ Anh: Southeast Europe, viết tắt: SEE) là vùng đất phía đông nam của châu Âu, thông thường chỉ các nước nằm trên bán đảo Balkan thuộc châu Âu, bao gồm România, Serbia, Montenegro, Croatia, Slovenia, Bosnia và Herzegovina, Bắc Macedonia, Bulgaria, Albania, Hi Lạp và bộ phận châu Âu của Thổ Nhĩ Kì. Bởi vì chính trị, kinh tế, lịch sử, văn hoá hoặc yếu tố địa lí, đường ranh giới của Đông Nam Âu liên tục bị tranh chấp rộng khắp.

Khu vực Đông Nam Âu nằm ở giao điểm của châu Âu với hai lục địa châu Á và châu Phi, giáp biển Đen, biển Aegea và biển Adriatic. Trong lịch sử vẻ vang từng là nơi trọng điểm, tụ hội về kinh tế tài chính và văn hoá của ba lục địa Âu, Á và Phi, có ý nghĩa kế hoạch cực kỳ to lớn .

Mô hình Balkan[sửa|sửa mã nguồn]

Bài cụ thể : Balkan

Về cơ bản, Đông Nam Âu là chỉ bán đảo Balkan và khu vực chung quanh của nó. Các nước trước mắt đã được biết là hoàn toàn nằm bên trong: Albania, Bosnia và Herzegovina, Bulgaria, Cyprus, Hi Lạp, Kosovo, Bắc Macedonia, Moldova và Montenegro.[3] Các nước có ít nhất một phần khu vực nằm bên trong có: Croatia, Hi Lạp, Ý, Romania, Serbia, Slovenia và Thổ Nhĩ Kì.[4]

Các nước và vùng chủ quyền lãnh thổ thuộc Đông Nam Âu[sửa|sửa mã nguồn]

Có bộ phận khu vực của nước khác[sửa|sửa mã nguồn]

Công ước đối sánh tương quan Đông Nam Âu[sửa|sửa mã nguồn]

Công ước không thay đổi Đông Nam Âu được chế định vào năm 1999, nhằm mục đích mục tiêu tăng cường hoà bình, dân chủ, nhân quyền và kinh tế tài chính giữa những nước ở khu vực Đông Nam Âu trong khoảng chừng từ năm 1999 đến năm 2008. Công ước đó mất hiệu lực thực thi hiện hành vào tháng 2 năm 2008, thay thế sửa chữa nó là Hội đồng Hợp tác Khu vực ( RCC ). RCC được sự thôi thúc của những đối tác chiến lược bên ngoài như Liên minh châu Âu, Hoa Kì, Nhật Bản và Thổ Nhĩ Kì đã sửa chữa thay thế công ước không thay đổi, những nước tham gia của nó gồm có Albania, Bosnia và Herzegovina, Bulgaria, Croatia, Bắc Macedonia, Moldova, Montenegro, România và Serbia .
Khu vực Đông Nam Âu về phương diện lịch sử vẻ vang là một khu vực có dân tộc bản địa, văn hoá, ngôn từ, tôn giáo, biên giới vương quốc và phong tục tập quán đan chéo qua lại lẫn nhau, vô cùng phức tạp. Trước giữa thế kỉ XV, nơi đây ở dưới ách thống trị của đế quốc Byzantine ( Đông La Mã ), phần nhiều tin thờ và thực hành thực tế Đông chính giáo. Năm 1453, đế quốc Byzantine bị diệt vong, đế quốc Ottoman thiết lập sự thống trị ở chỗ này, lại đem Hồi giáo lan rộng ra đến khu vực này, khiến cho khu vực này trừ Đông chính giáo và Thiên Chúa giáo vốn có ban đầu ra, đã Open dân cư người Hồi giáo lấy Hồi giáo làm tín ngưỡng. Cho nên điều này cũng đã che lấp điềm báo sâu kín cho những cuộc xung đột trào dâng không ngừng ở khu vực Balkan thời cận đại : thí dụ như ” sự kiện Sarajevo ” – ngòi kích nổ thế chiến I, cuộc chiến tranh Bosnia vào niên đại 1990, … đều có quan hệ với những xung đột phức tạp về dân tộc bản địa, tôn giáo và văn hoá ở khu vực đó .Từ nửa trước thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX, tiên phong là Hi Lạp, theo sau là Serbia, Bosnia và Herzegovina, Bulgaria, România, Albania, tiếp nối đuôi nhau li khai khỏi đế quốc Ottoman – đại đế quốc thần quyền phong kiến xuyên qua ba lục địa Âu, Á và Phi thời xưa, thiết lập nhà nước của bản thân. Cộng thêm những nước li khai khỏi đế quốc Áo – Hung, Đông Nam Âu đã Open một loạt nhà nước mới nổi, trong đó Serbia, Slovenia, Croatia và Bosnia và Herzegovina lần lượt đã hợp thành 1 số ít nhà nước liên minh Nam Tư. Sau thế chiến II, Nam Tư trở thành thành viên của mặt trận xã hội chủ nghĩa Đông Âu. Cuối niên đại 80 đầu niên đại 90 thế kỉ XX Đông Âu Liên Xô dịch chuyển kinh hoàng, Nam Tư cũng đã phát sinh giải thể, trong quy trình này đã phát sinh xung đột ngã xuống, tiên phong là Croatia và Serbia đã phát sinh xung đột bằng vũ trang ( chiến tranh giành độc lập Croatia ), tiếp theo từ năm 1993 đến năm 1995, đã phát sinh cuộc chiến tranh Bosnia lê dài ba năm .

Vấn đề Balkan[sửa|sửa mã nguồn]

Khu vực Balkan ở vào chỗ tiếp giáp hai lục địa châu Á và châu Âu, là phần bụng dưới của châu Âu, nắm giữ yết hầu của biển Đen và Địa Trung Hải, vô cùng trọng điểm. Đồng thời, thành phần dân tộc bản địa ở nơi đây phức tạp, tôn giáo phong phú. Từ xưa tới nay, chỗ này chính là thùng thuốc súng của châu Âu .Mười nước ở bán đảo Balkan có tổng diện tích quy hoạnh chừng 1,546 triệu kilômét vuông, nhân khẩu chừng 130 triệu người. Trong đó, diện tích quy hoạnh Thổ Nhĩ Kì là 780.000 kilômét vuông, nhân khẩu 82 triệu người ; România có diện tích quy hoạnh 237.000 kilômét vuông, nhân khẩu 19 triệu người ; nước Cộng hoà Liên minh Nam Tư ( Serbia và Montenegro ) có diện tích quy hoạnh 102.000 kilômét vuông, nhân khẩu 10,64 triệu người ; Hi Lạp có diện tích quy hoạnh 131.000 kilômét vuông, nhân khẩu 10,47 triệu người ; Bulgaria có diện tích quy hoạnh 110.000 kilômét vuông, nhân khẩu 8,43 triệu người ; Croatia có diện tích quy hoạnh 56.000 kilômét vuông, nhân khẩu 4,69 triệu người ; Bosnia và Herzegovina có diện tích quy hoạnh 51.000 kilômét vuông, nhân khẩu 4,52 triệu người ; Albania có diện tích quy hoạnh 28.000 kilômét vuông, nhân khẩu 3,33 triệu người ; Bắc Macedonia có diện tích quy hoạnh 25.000 kilômét vuông, nhân khẩu 2,03 triệu người ; Slovenia có diện tích quy hoạnh 20.000 kilômét vuông, nhân khẩu 1,97 triệu người. Bởi vì Thổ Nhĩ Kì chỉ có 3 % chủ quyền lãnh thổ ở vào Balkan, do đó đại trà phổ thông không đem Thổ Nhĩ Kì xếp vào những nước và vùng chủ quyền lãnh thổ Balkan. Trừ Thổ Nhĩ Kì ra, diện tích quy hoạnh của vùng đất Balkan gần 800.000 kilômét vuông, nhân khẩu 70 triệu người .

Vùng đất Balkan trong khoảng thời gian dài là đối tượng thèm khát của các nước lớn, nhiều lần bị sự thống trị của nước lớn. Nửa sau thế kỉ XIV, đế quốc Ottoman xâm nhập Balkan; giữa thế kỉ XIX, đế quốc Áo – Hung cũng bắt đầu đem vùng đất phía tây bắc Balkan sáp nhập và đặt dưới ách thống trị của mình; nước Nga từ thế kỉ XV tới nay một mạch đánh vào chiêu bài “giải phóng dân tộc Xla-vơ” nhằm tranh đoạt phạm vi thế lực ở vùng đất Balkan. Nhân dân các nước Balkan dưới ách thống trị của những đế quốc này bị kì thị dân tộc và áp bức tôn giáo trong khoảng thời gian dài, sự nghiệp giải phóng nhân dân Balkan thường thường kết hợp cùng nhau với giải phóng dân tộc và tín ngưỡng tôn giáo. Giải phóng dân tộc và tín ngưỡng tôn giáo đã đóng vài trò rất lớn trong phong trào giành độc lập của nhân dân Balkan. Tuy nhiên, bởi vì nguyên nhân lịch sử đan chéo, phức tạp, cho nên quan hệ dân tộc và tôn giáo vô cùng phức tạp, các vấn đề do lịch sử để lại càng khó giải quyết hơn, đặc biệt là vấn đề lãnh thổ. Mỗi dân tộc đều muốn thiết lập nhà nước dân tộc đơn độc, mở rộng lãnh thổ.

Gần 100 năm tới nay, Balkan trước sau đã phát sinh bảy lần cuộc chiến tranh lớn. Chiến tranh Balkan lần thứ nhất vào năm 1912 – 1913, Serbia, Montenegro, Hi Lạp và Bulgaria kết thành liên minh, nhắm vào đế quốc Ottoman ; cuộc chiến tranh Balkan lần thứ hai vào năm 1913, Serbia, Montenegro, Hi Lạp và România cùng nhau chống lại Bulgaria ; đại chiến quốc tế lần thứ nhất ; cuộc chiến tranh giữa Hi Lạp và Thổ Nhĩ Kì vào năm 1919 – 1922 ; đại chiến quốc tế lần thứ hai ; nội chiến Hi Lạp và cuộc chiến tranh Bosnia. [ 9 ]
Trong cuộc rượt đuổi, ganh đua của những cường quốc châu Âu, Balkan trở thành tiêu điểm của xích míc chủ nghĩa đế quốc lúc đó, quyền khống chế bán đảo Balkan trở thành trọng điểm của những cường quốc tranh đoạt. Đế quốc Ottoman thống trị vùng đất Balkan, từ từ khuynh hướng suy bại kể từ cuối thế kỉ XVII, đến thế kỉ XIX khó duy trì sự thống trị hữu hiệu ở Balkan. Vì thế, nơi đó trở thành khu vực nóng để cho những cường quốc châu Âu mưu đồ triển khai chia cắt. Bởi vì người châu Âu đem châu Á gọi là phương Đông, do đó, trong lịch sử dân tộc đem cuộc tranh giành này của những cường quốc nhắm vào Balkan do đế quốc Ottoman suy bại mà dẫn đến gọi là ” yếu tố phương Đông “. Sự tranh đoạt kịch liệt của những cường quốc châu Âu, khiến cho yếu tố Balkan càng thêm phức tạp, cục thế cấp bách ngày càng mãnh liệt, cuộc chiến tranh quy mô nhỏ và khoanh vùng phạm vi nhỏ phát sinh không ngừng. Balkan tung toé đốm lửa trở thành ” thùng thuốc súng ” chạm là nổ ngay của cuộc chiến tranh châu Âu .Vấn đề phương Đông chính là yếu tố ” làm thế nào với Thổ Nhĩ Kì “. Thế kỉ XIII đến XVI, đế quốc Ottoman từng là một đại đế quốc thần quyền phong kiến xuyên qua ba lục địa Âu, Á và Phi. Song, sau thế kỉ XVII, đại đế quốc này đã suy bại, không có năng lượng và tiềm năng duy trì sự thống trị ở nơi đó. Cùng lúc với đó, những nước ở châu Âu như Anh, Pháp, Nga và Đức nỗ lực mưu tính cưỡng đoạt yếu địa kế hoạch này. Ở bộ phận châu Âu do đế quốc Ottoman đã từng thống trị, đặc biệt quan trọng là bán đảo Balkan, cuộc đấu tranh của những nước chống lại sự thống trị quân sự chiến lược và phong kiến của đế quốc Ottoman cũng trỗi dậy tăng trưởng vào thời kì này. Vì vậy, tự nhiên một khi đế quốc Ottoman đã suy bại và đang bên bờ giải thể bị ép bức rút khỏi vùng đất Balkan, nơi đó là quốc tế của ai ? Các cường quốc châu Âu đem ” khoảng trống ” tiềm năng của sự thống trị ngoại lai vì nguyên do đế quốc Ottoman suy bại mà hình thành gọi là ” di sản Ottoman “. Cuộc đấu tranh của những cường quốc châu Âu tranh đoạt di sản Ottoman, cuộc đấu tranh của nhân dân Balkan chống lại sự thống trị của đế quốc Ottoman, tranh giành đoạt lấy độc lập dân tộc bản địa là một trong những xích míc đa phần trong quan hệ quốc tế cận đại .
Vùng đất Balkan từ xưa tới nay là tiêu điểm của những nước lớn châu Âu tranh giành, cũng là quả cân để chúng đàm phán chia chác chiến lợi phẩm, sau mỗi lần cuộc chiến tranh ở châu Âu hoặc đại chiến quốc tế, chỗ tiên phong bị nước lớn chia cắt chính là khu vực Balkan. Biên giới của những nước bị biến hóa liên miên không dứt. Thí dụ như, sau hai lần cuộc chiến tranh Balkan vào năm 1912 – 1913, chủ quyền lãnh thổ phụ thuộc vào ở Balkan của đế quốc Ottoman bị chia cắt cho năm nước Albania, Bulgaria, Hi Lạp, Serbia và Montenegro, Bắc Macedonia trọn vẹn bị chia cắt cho ba nước Hi Lạp, Serbia và Bulgaria. Sau thế chiến I, chính bới đế quốc Ottoman và đế quốc Áo – Hung sụp đổ, những nước Balkan phần đông đều thừa cơ đã lan rộng ra chủ quyền lãnh thổ. Quốc vương Serbia vì là quốc vương của nước thắng lợi trong thế chiến I, vì vậy trở thành quốc vương của ” vương quốc người Serbia – người Croatia – người Slovenia ” ( mở màn năm 1929 gọi là Vương quốc Nam Tư ) mới xây dựng, vương quốc này trừ Serbia và Montenegro ra, đã tiếp nạp Bosnia và Herzegovina, Croatia và Slovenia thuộc đế quốc Áo – Hung cũ .

Đi cùng sự biến đổi của lãnh thổ, sự thiên di của nhân khẩu cũng theo đó mà ra. Thí dụ như, thời kì đầu nhà nước Nam tư thành lập có chừng 400.000 người Albania và 500.000 người Hungary. Hầu như mỗi dân tộc là dân tộc chủ yếu ở nước A, nhưng mà ở nước B hoặc nước C là dân tộc thiểu số. Nói đúng là, ở khu vực Balkan, hầu như tất cả các nước đều là nơi cư trú của dân tộc thiểu số có tôn giáo khác nhau và văn hoá khác nhau, cái gọi là “trong bạn có tôi, trong tôi có bạn”. Vào khoảng thời gian này, một mặt, do sự thay thế chính quyền, vai trò của rất nhiều dân tộc thiểu số đã phát sinh biến hoá, một số người thống trị ban đầu trở thành kẻ bị thống trị, và những kẻ bị thống trị ban đầu thì trở thành người thống trị, sự hoán đổi vị trí, hình thành sự thay đổi cực lớn của thái độ, thái độ báo thù và coi là kẻ thù tồn tại rộng khắp. Một mặt khác, chiến tranh và rối loạn trong khoảng thời gian dài, càng khiến cho sự thù hận và nỗi lòng không tin tưởng giữa các nước và nhân dân Balkan càng thêm sâu sắc.[9]

Bản mẫu : Balkan countries

Rate this post