TIÊU BẢN ĐỘNG VẬT 🦴🦴🦴

Một trong những nghành rất mê hoặc của các ngành thuộc Sinh học chính là tiêu bản. Sinh viên ngành Y học giải phẫu trên đâu ? Tiêu bản người. Các nhà động vật hoang dã, thực vật học chạy DNA loài nhờ cái gì ? Tiêu bản động vật hoang dã, thực vật. Học sinh vào kho lưu trữ bảo tàng Khoa học Tự nhiên rồi xem cái gì ? Tiêu bản. ̶ N ̶ ̶ g ̶ ̶ ư ̶ ̶ ờ ̶ ̶ i ̶ ̶ b ̶ ̶ u ̶ ̶ ô ̶ ̶ n ̶ ̶ l ̶ ̶ ậ ̶ ̶ u ̶ ̶ b ̶ ̶ ị ̶ ̶ b ̶ ̶ ắ ̶ ̶ t ̶ ̶ d ̶ ̶ o ̶ ̶ v ̶ ̶ ậ ̶ ̶ n ̶ ̶ c ̶ ̶ h ̶ ̶ u ̶ ̶ y ̶ ̶ ể ̶ ̶ n ̶ ̶ t ̶ ̶ r ̶ ̶ á ̶ ̶ i ̶ ̶ p ̶ ̶ h ̶ ép ̶ ̶ c ̶ ̶ á ̶ ̶ i ̶ ̶ g ̶ ̶ ì ̶ ̶ ̶ ? ̶ ̶ T ̶ ̶ i ̶ ̶ ê ̶ ̶ u ̶ ̶ b ̶ ̶ ả ̶ ̶ n ̶ ̶ đ ̶ ̶ ộ ̶ ̶ n ̶ ̶ g ̶ ̶ t ̶ ̶ h ̶ ̶ ự ̶ ̶ c ̶ ̶ v ̶ ̶ ậ ̶ ̶ t ̶ ̶ q ̶ ̶ u ̶ ̶ ý ̶ ̶ h ̶ ̶ i ̶ ̶ ế ̶ ̶ m ̶. Làm tiêu bản là một ( đống ) việc làm yên cầu người làm rất là tỉ mỉ, chỉ cần lơ là một chút ít thôi, mẫu sẽ hư hỏng, hoặc nhìn như * * *, đó là một chuỗi các tiến trình sặc mùi khoa học ( và nhiều lúc là thẩm mỹ và nghệ thuật ). Hôm nay, mình chỉ tập trung chuyên sâu trình làng cho các bạn về một số ít loại tiêu bản động vật hoang dã ( đoạn sau còn có thứ hay ho hơn nữa .

1. Tiêu bản ngâm (Wet specimen):

Tiêu bản ngâm, nghe cái là biết liền, là một dạng tiêu bản mà mẫu sẽ được ngâm trong một số ít loại hóa chất có năng lực bảo vệ mẫu khỏi sự hư hỏng, như kiểu phân hủy hay nấm mốc ấy. Các dung dịch thường dùng là formalin, ethanol, isopropyl, … Tuy nhiên, formalin rất độc và hoàn toàn có thể gây nhiều bệnh về đường hô hấp hay thậm chí còn là ung thư, nên hiện tại, có một số ít cá thể và tổ chức triển khai dùng ethanol, ít độc hơn, để dữ gìn và bảo vệ mẫu, nhất là khi ethanol ít hại môi trường tự nhiên hơn formalin nữa. Những đối tượng người dùng của dạng này : thi thể người ( of course ), mẫu côn trùng nhỏ, chim, cá, bò sát, lưỡng cư, thú có vú cỡ nhỏ, trung và bất kỳ con gì người ta hoàn toàn có thể chứa trong một cái bồn đầy hóa chất .

2. Tiêu bản nhuộm xương (Diaphonized specimen):

Đây cũng là một dạng tiêu bản ngâm, nhưng nó yên cầu nhiều sức lực lao động hơn. Loại tiêu bản này nhu yếu người làm phải có kỹ năng và kiến thức cũng như kiến thức và kỹ năng cũng như trình độ về mặt bảo đảm an toàn trong phòng thí nghiệm rất cao, vì nó sử dụng hơn 10 loại hóa chất, hầu hết trong đấy rất ô nhiễm, không riêng gì gây hại đến mỗi mình người làm, nó còn gây hại khi phát tán với một lượng lớn với nồng độ cao vào thiên nhiên và môi trường xung quanh. Nhưng nó đẹp ! Loại tiêu bản này được tạo ra bằng cách giải quyết và xử lý mẫu động vật hoang dã bằng một đống hóa chất để phá đi phần nhiều cấu trúc của các tế bào ở các mô mềm, chỉ giữ lại phần khung tế bào bên ngoài, thành ra các mô tế bào nó sẽ … trong suốt ! Đúng vậy ! Sau đó, người làm sẽ dùng hóa chất nhuộm xương thành màu xanh, đỏ, hồng, … Sau khi hoàn tất mẫu và cho nó vào lọ, tất cả chúng ta sẽ được một con vật trong suốt với một bộ xương màu mè. Những đối tượng người dùng của dạng này : chim, thú, bò sát, cá nhỏ, … có một vài nghệ nhân làm tiêu bản nhuộm không những nhuộm xương mà còn nhuộm cả mô mềm ( bạch tuột, mực, … ) và bộ xương ngoài – vỏ của các loài chân đốt ( bọ cánh cứng, tôm, cua, … ) .

3. Tiêu bản nhựa hóa (Plastinated specimen):

Cái này thì thực sự khó nhằn, cũng độc, và cũng nhu yếu rất nhiều tiền cho trang thiết bị. Người ta sẽ biến một cái tiêu bản mô mềm thành một cục nhựa trưởng thành, giữ nguyên cấu trúc đã được tạo hình sẵn. Nguyên lý thì nghe đơn thuần lắm : Loại bỏ và thay thế sửa chữa hầu hết các bộ phận của các tế bào bằng … nhựa, nhờ đó mà mẫu rất trưởng thành nhưng hâu như vẫn giữ nguyên cấu trúc. Loại tiêu bản này trải qua rất nhiều quy trình để dữ gìn và bảo vệ cũng như làm hóa nhựa. Những đối tượng người dùng của dạng này : hầu hết các thứ có mô mềm như con người, động vật hoang dã, các bộ phận riêng rẻ như hệ tuần hoàn, hệ thần kinh, hoặc các bộ phận khung hình người và động vật hoang dã làm theo kiểu tựa tựa như chụp cắt lớp MRI, khác một chỗ là ở đây người ta cắt thật !

4. Tiêu bản nhồi/Định hình (Taxidermy):

Đây là dạng tiêu bản khá dễ thấy, các bạn hoàn toàn có thể xem trong Thảo Cầm Viên, là mấy con thú lông lá hay đầy vảy người ta tọa lạc ấy. Đây là dạng tiêu bản không hề dễ làm một tí này, yên cầu người làm phải có kỹ năng và kiến thức về điêu khắc ( nếu người đó làm luôn cái khung, phần này mình sẽ nói rõ sau ), về sinh học, về gia công, … v.v. Người ta sẽ chỉ lấy bộ da ngoài của con vật ( kèm 1 số ít bộ phận khác nếu thiết yếu, ví dụ như phần sọ, xương mõm, móng guốc, … ), sau đó tẩm hóa chất để dữ gìn và bảo vệ nó, tiếp theo, người ta sẽ khoác nó lên một cái khung được làm sẵn bằng sắt kẽm kim loại, thạch cao, gỗ hoặc xốp, ở đầu cuối, người ta sẽ gia công lại và vẽ vời lên đấy cho nó đẹp và sinh động hơn. Con vật sau khi chết trông hùng dũng, oai phong hay ngu si, đần độn là do một tay người làm. Những đối tượng người tiêu dùng của dạng này : chim, thú, bò sát, lưỡng cư và bất kể con gì hoàn toàn có thể lấy da được. Có một loại taxidermy nữa nhưng đối tượng người dùng ở đây là động vật hoang dã chân đốt. Loại này dễ hơn trên kia một chỗ là ” bộ xương ” nó nằm ở ngoài, chỉ cần vô hiệu hết những phần thịt bên trong cho nó khỏi thối rữa và tạo hình lại, cố định và thắt chặt bằng kim đính, phơi khô để hình dạng cố định và thắt chặt là hoàn toàn có thể sử dụng được … trên kim chỉ nan là vậy !

5. Tiêu bản xương (Skeletal/Bone specimen):

Lại thêm một loại tiêu bản khó nhằn nữa, loại này thì cứ như các bạn ghép Lego ấy, có cái là nó không có hướng dẫn và nhiều lúc ghép nó không khớp + 7×7 = 49 yếu tố khác. Người ta sẽ dùng công cụ sinh học như ấu trùng ruồi ( nói toẹt ra là giòi ), ấu trùng bọ cánh cứng, kiến, isopod, … để ăn hết cái đống thịt trên xác của vật mẫu …. à, gần hết thôi, tiếp theo, người ta sẽ ngồi tách từng mẩu thịt thừa còn lại trên cái đống xương hỗn độn mắc tí thịt đó, sau đó, người ta sẽ sử dụng hóa chất ( thường là peroxide ) để tẩy trắng xương cũng như làm nhả hết các phần thịt thừa, mỡ thừa trên xương, sau cuối là ngồi ghép lại cho nó ra thành bộ xương khởi đầu thôi. Nghe dễ không ? Khồng ! Một con người có 206 cái xương, nhưng loài khác thì hoàn toàn có thể có ít hơn hoặc nhiều hơn, yếu tố ở đây là ngồi ghép mấy trăm mẩu đó lại thành một bộ hoàn hảo, sai một ly, đi một bộ .

Nói chung là các ông nhà khoa học có hàng trăm kiểu tiêu bản khác nhau để nghịch, trên đây là vài cách dễ thấy nhất thôi. Giờ đến phần hay nè, bạn nào đọc đến đây rồi thì vui lòng đọc tiếp. Dưới đây, mình sẽ chỉ cho các bạn làm dạng tiêu bản cơ bản nhất, tiêu bản ngâm, để có cái trưng bày trong nhà chứ sắp Tết rồi á, trưng bày cho người ta biết mình là con dân Sinh học. còn bạn nào thích làm các dạng khó hơn thì… tự đi mà học, mấy cái đó ít ai dạy miễn phí. Lưu ý: CÁC EM NHỎ DƯỚI 16+ KHÔNG KHUYẾN KHÍCH LÀM THEO VÌ DƯỚI ĐÂY SẼ CÓ LÀM VIỆC VỚI DAO, KÉO, KIM TIÊM VÀ HÓA CHẤT DỄ CHÁY NỔ, GÂY BỎNG MẮT, MŨI, MIỆNG, VẾT THƯƠNG HỞ NẾU BỊ VĂNG TRÚNG HOẶC HÍT PHẢI.

Có thể là hình ảnh về thực phẩmẢnh: Tiêu bản ngâm cá nóc đốm xanh – Dichotomyctere (Tretraodon) nigroviridis MARION  DE PROCÉ, 1822. Cái này là một trong những tiêu bản sau khi mình học  xong bài học đầu đời về việc nuôi cá nước mặn và nước lợ nó khó chịu thế  nào.

Cách làm tiêu bản ngâm ( đây là kỹ thuật mình được một người anh dạy lại và thấy nó dùng khá ổn, mỗi người đều sẽ có một công thức riêng ) :

1. Chuẩn bị:

Mình xin nói trước một điều, mình KHÔNG VÀ KHÔNG BAO GIỜ KHUYẾN KHÍCH VIỆC TƯỚC ĐOẠT ĐI MẠNG SỐNG CỦA MỘT SINH VẬT KHÁC ĐỂ LÀM TIÊU BẢN. Okay chưa? Rồi thì tiếp nè.

– Mẫu được chuẩn bị sẵn sàng tốt nhất là động vật hoang dã mới chết, chưa bị thối rữa nặng ( mình gợi ý là các bạn nên ra tiệm cá cảnh, chim cảnh để xin xác cá chết, chim chết hoặc mua các mẫu ngoài chợ hoặc đồ ướp lạnh trong nhà hàng ) .- Lọ chứa mẫu, tốt nhất là là lọ nhựa hoặc thủy tinh trong suốt, nắp đậy tương đối kín .- Ít nhất 1 đôi găng tay latex ( dùng tay không rất dơ và dễ bị dính hóa chất ) .- Khẩu trang ( hít trực tiếp hóa chất hoặc vi sinh vật từ vật mẫu là một việc rất ngu ngốc ) .- Kính bảo lãnh ( tất cả chúng ta không muốn bất kỳ thứ gì văng vào mắt ) .- Tạp dề ( đương nhiên rồi ) .- Dao, tốt nhất là dao mổ hoặc dao lam, nếu không có thì kéo nhỏ mũi nhọn cũng được .- Kim tiêm .- Cồn 70 độ và 90 độ .- Khăn giấy và bông gòn nếu thích .

2. Các bước:

– Rửa mẫu bằng nước sạch để vô hiệu nhớt, bụi bẩn còn bám lên mẫu, sau đó để cho tương đối ráo nước, hoàn toàn có thể dùng khăn giấy để thấm nước .- Đối với các vật mẫu nhỏ như cá lòng tong, cá bảy màu, cá mún, mực, ếch nhái nhỏ, bò sát nhỏ, chuột non, … tất cả chúng ta thực thi dùng kim tiêm, tiêm cồn 70 độ vào miệng và khoang bụng của mẫu để tránh việc mẫu bị thối rữa từ bên trong .- Đối với các mẫu lớn, ta dùng dao hoặc kéo, rạch ở phần bụng để lấy hết nội tạng ra ngoài, chú ý quan tâm là phần rạch càng ít càng tốt, vì càng rạch ít, nó càng đẹp, sau đó rửa sạch phần khoang bụng, càng sạch càng tốt. Nếu các bạn thích trông nó không có bị xẹp lép thì hoàn toàn có thể dùng bông gòn nhồi vào bụng nó trải qua vết rạch, nhưng đừng nhồi nhiều quá kẻo rách nát .- Sau khi giải quyết và xử lý xong cái đống đó, nên rửa lại thêm một lần nữa bằng nước sạch và đợi ráo nước, sau đó, quăng nó vào lọ chứa, đổ cồn 70 độ vào ngâm .- Sau khoảng chừng một tháng hoặc đến bất kể khi nào bạn thấy dung dịch ngâm bị vàng đi, đổ hết cái đống đó và thay bằng dung dịch mới, chờ đến khi nào nó không còn đổi khác màu nữa thì dùng cồn 90 độ để dữ gìn và bảo vệ và hoàn toàn có thể khóa kín cái lọ đựng mẫu, seal nó lại và chờ đến khi con cháu bạn tìm ra nó .


Mẹo 1: Khi thay dung dịch, những phần dung dịch thừa, các bạn nên đổ vào giấy báo rồi gói kỹ, mang quăng vào thùng rác vì trong dung dịch có chứa mỡ động vật, khi đổ xuống cống rất khó xử lý. Làm nhưng cũng phải bảo vệ môi trường tí nhé! 

Mẹo 2: Mình thường nhỏ 1 giọt xanh methylene vào dung dịch bảo quản cuối cùng để nó có hơi ngả sang màu xanh, trông rất sạch sẽ và đẹp hơn cái màu vàng vàng tởm tởm rất nhiều.

Rate this post