Cộng đồng Kinh tế châu Âu – Wikipedia tiếng Việt

Cộng đồng Kinh tế châu Âu (tiếng Anh: European Economic Community, viết tắt là EEC) cũng gọi đơn giản là Cộng đồng châu Âu[1], ngay cả trước khi nó được đổi tên chính thức thành Cộng đồng châu Âu vào năm 1993, hoặc Thị trường chung (Common Market) ở các nước nói tiếng Anh, là một tổ chức quốc tế được thành lập năm 1957 đem tới việc hội nhập kinh tế (gồm một thị trường chung) giữa các nước Bỉ, Pháp, Tây Đức, Ý, Luxembourg và Hà Lan.

Sau đó được lan rộng ra thêm 6 nước khác gia nhập, và từ năm 1967, những cơ quan thể chế của Cộng đồng cũng điều khiển và tinh chỉnh Cộng đồng Than Thép châu Âu ( ECSC ) và Cộng đồng Năng lượng nguyên tử châu Âu ( EAEC hoặc Euratom ) dưới tên Các hội đồng châu Âu. Khi Liên minh châu Âu ( EU ) được xây dựng năm 1993, thì ” Cộng đồng Kinh tế châu Âu ” biến hóa thành Cộng đồng châu Âu, một trong 3 trụ cột của Liên minh châu Âu, và những cơ quan của ” Cộng đồng Kinh tế châu Âu ” liên tục là cơ quan của Liên minh châu Âu .

Xem Lịch sử Liên minh châu Âu

Năm 1951, Hiệp ước Paris xây dựng Cộng đồng Than Thép châu Âu ( ECSC ) được ký kết. Đây là một hội đồng quốc tế dựa trên chủ trương siêu quốc gia và lao lý quốc tế, để giúp nền kinh tế tài chính châu Âu và ngăn ngừa cuộc chiến tranh trong tương lai, bằng cách hội nhập những nước thành viên châu Âu với nhau .

Trong mục đích lập một Liên bang châu Âu, hai cộng đồng khác đã được đề nghị: Cộng đồng Phòng vệ châu Âu (European Defence Community, EDC) và Cộng đồng Chính trị châu Âu (European Political Community, EPC). Trong khi Hiệp ước cho các Cộng đồng nói trên được phòng nghị viện Cộng đồng Than Thép châu Âu soạn thảo, thì Nghị viện Pháp đã bác bỏ “Cộng đồng Phòng vệ châu Âu”. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean Monnet, nhân vật lãnh đạo đằng sau các cộng đồng, đã từ chức để phản đối, và bắt đầu dự kiến tạo ra các cộng đồng khác, dựa trên việc hội nhập kinh tế hơn là hội nhập chính trị.[2] Sau Hội nghị Messina (Ý) năm 1955, Paul Henri Spaak được trao nhiệm vụ chuẩn bị một bản báo cáo về ý tưởng một liên minh thuế quan (customs union). Cái gọi là Báo cáo của Spaak[3] của Ủy ban Spaak đã tạo thành nền tảng cho các cuộc thương thuyết liên chính phủ tại Lâu đài Val Duchesse (Bỉ) năm 1956. Cùng với Báo cáo của Ohlin, báo cáo của Spaak đã tạo cơ sở cho Các hiệp ước Roma.

Bạn đang đọc: Cộng đồng Kinh tế châu Âu – Wikipedia tiếng Việt

Năm 1956, Paul Henri Spaak chỉ huy Hội nghị liên chính phủ về Thị Trường chung và Euratom tại Lâu đài Val Duchesse, để chuẩn bị sẵn sàng cho Các hiệp ước Roma năm 1957. Hội nghị này dẫn tới việc ký kết Các hiệp ước Roma ngày 25.3.1957 để lập ra Cộng đồng Kinh tế châu Âu .

Mục lục nội dung

Việc xây dựng và những năm đầu[sửa|sửa mã nguồn]

Các hội đồng được xây dựng là Cộng đồng Kinh tế châu Âu ( EEC ) và Cộng đồng Năng lượng nguyên tử châu Âu ( EAEC hoặc Euratom ). Các hội đồng này rõ ràng là ít siêu quốc gia hơn những hội đồng dự trù trước kia, do việc phản đối của 1 số ít nước, cho là chủ quyền lãnh thổ của họ bị xâm phạm. Cuộc họp chính thức tiên phong của Ủy ban Hallstein, diễn ra ngày 16.1.1958 tại Lâu đài Val Duchesse. Cộng đồng Kinh tế châu Âu đã lập ra liên minh thuế quan trong khi Cộng đồng Năng lượng nguyên tử châu Âu thôi thúc việc hợp tác trong lãnh vực nguồn năng lượng nguyên tử. Cộng đồng Kinh tế châu Âu nhanh gọn trở thành quan trọng nhất trong 3 hội đồng, và lan rộng ra những hoạt động giải trí của mình. Một trong những thực thi quan trọng tiên phong của Cộng đồng Kinh tế châu Âu là lập ra mức giá chung cho những loại sản phẩm nông nghiệp ( 1962 ). Năm 1968, những thuế quan trên một số ít mẫu sản phẩm kinh doanh giữa những nước thành viên đã được bãi bỏ .

Một khủng hoảng khác đã xảy ra đối với các đề nghị tài trợ Chính sách Nông nghiệp chung, có hiệu lực từ năm 1962. Thời gian quá độ nhờ đó các quyết định được đưa ra bằng cách nhất trí đã chấm dứt, và cuộc bỏ phiếu đa số trong Hội đồng đã có hiệu lực. Việc chống đối chủ trương siêu quốc gia của Tổng thống Pháp thời đó Charles de Gaulle dẫn tới “chính sách bỏ trống ghế” do các đại diện của Pháp rút khỏi các cơ quan của Cộng đồng, cho tới khi quyền phủ quyết của Pháp được phục hồi. Cuối cùng, đạt tới thỏa hiệp Luxembourg ngày 29.1.1966 do đó một thoả thuận của người quân tử (gentlemen’s agreement) cho phép các thành viên sử dụng quyền phủ quyết trên các lĩnh vực quyền lợi quốc gia.[4][5]

Năm 1967 Hiệp ước Hợp nhất đã có tác dụng, hợp nhất các cơ quan của Cộng đồng Than Thép châu Âu và Cộng đồng Năng lượng nguyên tử châu Âu với các cơ quan của Cộng đồng Kinh tế châu Âu, các cơ quan này vốn đã dự phần vào Nghị viện châu Âu và Tòa án Cộng đồng châu Âu. Một cách tập thể, chúng được gọi là Các cộng đồng châu Âu. Các cộng đồng này vẫn có tư cách pháp nhân độc lập, dù đã gia tăng hội nhập. Vì nó gần sát với mục tiêu hội nhập chính trị và thống nhất châu Âu một cách hòa bình, nên Mikhail Gorbachev đã mô tả là Ngôi nhà chung châu Âu (Common European Home).

Việc lan rộng ra và những cuộc tuyển cử[sửa|sửa mã nguồn]

Tổng thống Pháp Charles de Gaulle đã phủ quyết việc gia nhập của Anh, ngưng trệ sự tăng trưởng quyền của Nghị viện và ở TT của ‘ cuộc khủng hoảng cục bộ ghế trống ‘ năm 1967Thập niên 1960 đã có những dự tính lan rộng ra Cộng đồng. Ngày 3.5.1960, Đan Mạch, Ireland, Na Uy và Vương quốc Anh xin gia nhập Các hội đồng châu Âu. Tuy nhiên tổng thống Pháp Charles de Gaulle coi việc gia nhập của Anh như con ngựa thành Troia của Hoa Kỳ cài vào, nên đã phủ quyết và đơn xin gia nhập của 4 nước nói trên bị đình hoãn .Bốn nước này lại nộp đơn xin gia nhập ngày 11.5.1967, lúc đó Georges Pompidou làm tổng thống Pháp kế vị Charles de Gaulle, nên Pháp không phủ quyết. Các cuộc thương lượng khởi đầu từ năm 1970 dưới thời chính phủ nước nhà thân châu Âu của thủ tướng Anh Edward Heath về sự bất đồng ý kiến tương quan tới Chính sách Nông nghiệp chung cùng quan hệ của Vương quốc Anh với Khối Thịnh vượng chung Anh, 2 năm sau những hiệp ước gia nhập đã được ký kết và 3 nước Đan Mạch, Ireland và Vương quốc Anh đã gia nhập Cộng đồng ( ngoại trừ Na Uy, vì dân bỏ phiếu chống, trong cuộc trưng cầu ý dân ) .Các hiệp ước Roma lao lý là Nghị viện châu Âu phải được dân bầu trực tiếp, tuy nhiên điều đó đòi Hội đồng châu Âu trước hết phải nhất trí về một mạng lưới hệ thống bầu cử chung. Hội đồng đã trì hoãn yếu tố này và Nghị viện vẫn được chỉ định [ 6 ] .Nghị viện làm áp lực đè nén để đạt tới sự thỏa thuận hợp tác, và ngày 20.9.1976 Hội đồng đã chấp thuận đồng ý phần những phương tiện đi lại thiết yếu cho việc bầu cử, nhưng hoãn những cụ thể về những mạng lưới hệ thống bầu cử mà ngày này vẫn còn độc lạ. [ 6 ] Dưới thời quản trị Jenkins, tháng 6 năm 1979, những cuộc tuyển cử đã được tổ chức triển khai trong mọi vương quốc thành viên thời đó ( xem Cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu, 1979 ). [ 7 ] Nghị viện mới, được kích động bởi cuộc bầu cử trực tiếp và quyền hành mới, đã khởi đầu thao tác trọn thời hạn và tích cực hơn những nghị viện trước kia. [ 6 ]Ngay sau cuộc bầu cử, Nghị viện trở thành cơ quan tiên phong của Cộng đồng đưa ra đề xuất Cộng đồng nên chọn một lá Cờ châu Âu. [ 8 ] Hội đồng châu Âu đã chấp thuận đồng ý và chọn những hình tượng châu Âu là những hình tượng của Cộng đồng năm 1984. [ 9 ]

Hướng về Hiệp ước Maastricht[sửa|sửa mã nguồn]

Community enlargement

Post 1993

Enlargement, 1957 to 2007Hy Lạp xin gia nhập Cộng đồng ngày 12.6.1975, tiếp theo sự Phục hồi nền dân chủ và được gia nhập ngày 1.1.1981. [ 10 ] Tiếp theo Hy Lạp, và sau việc Phục hồi dân chủ của mình, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha xin gia nhập năm 1977 và được gia nhập ngày 1.1.1986. [ 11 ] Năm 1987 Thổ Nhĩ Kỳ chính thức xin gia nhập Cộng đồng và khởi đầu quy trình đàm phán về việc xin gia nhập lâu nhất trong số những nước xin gia nhập ( năm 2009, vẫn còn đang thương lượng ) .

Với triển vọng mở rộng hơn nữa, và việc mong muốn tăng cường hợp tác, Đạo luật chung châu Âu đã được các bộ trưởng ngoại giao các nước thành viên ký ngày 17.2.1986 tại thành phố Luxembourg và ngày 28.2.1986 tại thành phố Den Haag, (Hà Lan). Trong một tài liệu đơn, có nêu vấn đề cải cách các thể chế, gia tăng quyền lực, hợp tác trong chính sách đối ngoại và thị trường chung, và có hiệu lực từ ngày 1.7.1987.[12] Đạo luật này bị ảnh hưởng bởi dự định tạo ra Hiệp ước Maastricht, được ký ngày 10.12.1991, và có hiệu lực từ ngày 1.11.1993, lập ra Liên minh châu Âu.

Xem thêm: Pad Thai là gì? Tìm hiểu về món Pad Thai của Thái Lan

Liên minh châu Âu thu nạp Cộng đồng Kinh tế châu Âu làm một trong 3 trụ cột của mình. Các lãnh vực hoạt động giải trí của Cộng đồng Kinh tế châu Âu trở thành một trụ cột của Cộng đồng châu Âu, liên tục theo cấu trúc siêu quốc gia của Cộng đồng Kinh tế châu Âu. Các cơ quan của Cộng đồng Kinh tế châu Âu trở thành những cơ quan của Liên minh châu Âu, một số ít cơ quan biến hóa tên tùy theo nhu yếu ; tuy nhiên Tòa án, Nghị viện và Ủy ban châu Âu chỉ có nguồn vào hạn chế trong 3 trụ cột mới, như chúng thao tác theo mạng lưới hệ thống liên chính phủ nhiều hơn là Cộng đồng châu Âu. Theo Hiệp ước Lisbon, mạng lưới hệ thống trụ cột này bị hủy bỏ và những trụ cột này phải theo con đường của Cộng đồng .

Các tiềm năng và thành tựu[sửa|sửa mã nguồn]

Mục tiêu chính của Cộng đồng Kinh tế châu Âu – như đã ghi trong lời nói đầu – là ” duy trì độc lập và tự do, cùng đặt nền móng cho một liên minh ngặt nghèo trong những dân tộc bản địa châu Âu “. Kêu gọi việc tăng trưởng kinh tế tài chính cân đối, việc đó sẽ được hoàn thành xong trải qua :1 ) việc thiết lập một Liên minh thuế quan với thuế suất trong nước chung2 ) những chủ trương chung về Nông nghiệp, Vận tải và Thương mại3 ) Mở rộng Cộng đồng tới những nước châu Âu còn lại. [ 13 ] Về Liên minh thuế quan, hiệp ước dự trù giảm thuế quan 10 % và tới 20 % những quotas nhập cảng toàn thế giới. Diễn tiến của liên minh thuế quan nhanh hơn 12 năm theo dự trù, tuy nhiên Pháp phải đương đầu với vài thoái trào do có cuộc chiến tranh với Algérie. [ 14 ]

Các nước thành viên[sửa|sửa mã nguồn]

Sáu nước sáng lập Cộng đồng Kinh tế châu Âu và 2 Cộng đồng khác (Than Thép & Năng lượng nguyên tử) thường được gọi là “6 nước bên trong” (inner six), còn 7 nước lập ra Hiệp hội Mậu dịch tự do châu Âu được gọi là “7 nước bên ngoài” (outer seven). Sáu nước bên trong là Pháp, Tây Đức, Ý và 3 nước thuộc khối Benelux là: Bỉ, Hà Lan và Luxembourg. Đợt mở rộng thứ nhất vào năm 1973, thâu nhận 3 nước Đan Mạch, Ireland và Vương quốc Anh. Các nước Hy Lạp, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha gia nhập trong thập niên 1980. Tiếp theo việc thành lập Liên minh châu Âu năm 1993, tới năm 2007 còn thu nạp thêm 15 nước nữa.

Các nước sáng lập màu xanh lá cây, những nước gia nhập sau màu xanh dương
Các nước thành viên được đại diện thay mặt theo một vài hình thức trong mỗi cơ quan thể chế. Hội đồng châu Âu gồm một bộ trưởng liên nghành vương quốc, đại diện thay mặt cho chính phủ nước nhà của mình. Mỗi nước cũng có quyền có một Ủy viên châu Âu, dù những ủy viên này được cho là không đại diện thay mặt cho quyền lợi và nghĩa vụ của nước mình, mà đại diện thay mặt cho Cộng đồng. Trước năm 2004, những nước thành viên lớn hơn ( Pháp, Đức, Ý và Anh ) có 2 uỷ viên ). Trong Nghị viện châu Âu, những nước thành viên được chia ghế theo tỷ suất dân số, tuy nhiên từ cuộc bầu cử Nghị viện năm 1979 đã là bầu cử trực tiếp, vá những nghị viên ngồi theo nhóm khuynh hướng chính trị của mình, không theo gốc vương quốc. Phần lớn những cơ quan thể chế khác, trong đó có Tòa án Cộng đồng châu Âu, có thể thức riêng để chia ghế theo vương quốc .

Các cơ quan thể chế[sửa|sửa mã nguồn]

Xem Các thể chế của Liên minh châu Âu

Có 3 cơ quan thể chế chính trị nắm quyền lập pháp và hành pháp trong Cộng đồng châu Âu, cộng thêm cơ quan thể chế tư pháp và một cơ quan thứ 5 được lập năm 1975. Các cơ quan này ( ngoại trừ Kiểm toán ) được Cộng đồng Kinh tế châu Âu lập năm 1957, nhưng từ năm 1967 trở đi, chúng được vận dụng cho tổng thể ba Cộng đồng ( Kinh tế, Than Thép và Năng lượng nguyên tử ). Hội đồng đại diện những cơ quan chính phủ, Nghị viện đại diện thay mặt những công dân và Ủy ban đại diện thay mặt những quyền hạn của Cộng đồng châu Âu. [ 15 ] Về cơ bản thì Hội đồng, Nghị viện hoặc đảng khác đưa thỉnh cầu lập pháp cho Ủy ban, sau đó Ủy ban dự thảo rồi trình lên Hội đồng để phê chuẩn và Nghị viện xin quan điểm ( trong vài trường hợp, có sự phủ quyết, tùy thuộc phủ tục lập pháp của Cộng đồng ). Sau Hiệp ước Maastricht năm 1993, những cơ quan trên trở thành cơ quan của Liên minh châu Âu, dù có hạn chế trong vài lãnh vực, do cơ cấu tổ chức trụ cột. Dù vậy, riêng Nghị viện đã chiếm được nhiều quyền lập pháp và bảo mật an ninh của Ủy ban .
Chính quyền cấp cao có nhiều quyền hành pháp hơn Ủy ban sửa chữa thay thế nó sau nàyCộng đồng Kinh tế châu Âu thừa kế những cơ quan thể chế của Cộng đồng Than Thép châu Âu trong đó Hội nghị lập pháp chung và Tòa án Cộng đồng châu Âu của Cộng đồng Than Thép châu Âu có quyền lực tối cao lan rộng ra tới Cộng đồng Kinh tế châu Âu và Cộng đồng Năng lượng nguyên tử châu Âu trong cùng vai trò. Tuy nhiên Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Năng lượng nguyên tử có những cơ quan hành pháp khác với những cơ quan của Cộng đồng Than Thép. Thay cho Hội đồng bộ trưởng của Cộng đồng Than thép, là Hội đồng Cộng đồng Kinh tế châu Âu, và thay cho Chính quyền cấp cao của Cộng đồng Than Thép là Ủy ban những hội đồng châu Âu .

Có sự khác biệt lớn giữa các cơ quan này hơn là tên gọi: chính phủ Pháp thời đó đã có nhiều hoài nghi về quyền lực siêu quốc gia của Chính quyền cấp cao của Cộng đồng và tìm cách kiềm chế quyền hành của nó để có lợi cho Hội đồng kiểu liên chính phủ. Do đó Hội đồng có vai trò hành pháp lớn trong việc điều hành Cộng đồng hơn là tình trạng trong Cộng đồng Kinh tế. Theo Hiệp ước Hợp nhất năm 1967, các cơ quan hành pháp của Cộng đồng Than Thép và Cộng đồng Năng lượng nguyên tử được hợp nhất với các cơ quan trên của Cộng đồng Kinh tế, lập ra một cơ cấu tổ chức chung, điều khiển 3 Cộng đồng riêng rẽ. Từ đây trở đi, từ Các cộng đồng châu Âu được dùng cho các cơ quan thể chế (ví dụ, từ tên Ủy ban Cộng Kinh tế châu Âu tới tên Ủy ban các cộng đồng châu Âu.[16][17][18]

Hội đồng Các hội đồng châu Âu là cơ quan nắm quyền lập pháp và hành pháp và do đó là cơ quan làm những quyết định hành động chính của Cộng đồng. Chức quản trị Hội đồng do những nước thành viên luân phiên nắm giữ trong thời hạn 6 tháng và tương quan tới Hội đồng châu Âu, là cơ quan không chính thức tập hợp những nhà chỉ huy những vương quốc thành viên ( mở màn từ năm 1961 ) trên cùng một cơ sở như Hội đồng. [ 19 ]
Chủ tịch Jacques Delors là chủ tịch Ủy ban Cộng đồng Kinh tế châu Âu cuối cùng và thành công nhất.Hội đồng gồm có một bộ trưởng liên nghành vương quốc của mỗi nước thành viên. Tuy nhiên Hội đồng họp trong nhiều hình thức khác nhau tùy theo chủ đề. Ví dụ, nếu yếu tố nông nghiệp cần bàn luận, thì Hội đồng sẽ gồm những bộ trưởng liên nghành nông nghiệp của mỗi nước thành viên. Họ đại diện thay mặt cho chính phủ nước nhà của mình và chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trước mạng lưới hệ thống chính trị vương quốc của mình. Việc bỏ phiếu được tính hoặc theo hầu hết ( với số phiếu nhiều hay ít theo dân số ) hoặc theo sự nhất trí. Trong những hình thức khác nhau đó, họ san sẻ 1 số ít quyền lập pháp và ngân sách của Nghị viện. [ 19 ]

Xem Ủy ban châu Âu

Nghị viện châu Âu tổ chức triển khai cuộc bầu cử tiên phong của mình năm 1979 .

Xem Nghị viện châu Âu

Xem Tòa án Cộng đồng châu Âu

Tòa án Cộng đồng châu Âu là tòa án nhân dân tối cao xét xử những vấn đề theo luật Cộng đồng. Tòa án này gồm một thẩm phán của mỗi nước thành viên. quản trị TANDTC được bầu trong số những thẩm phán này. Vai trò của Tòa án là bảo vệ luật của Cộng đồng được vận dụng theo cùng một cách trong tổng thể những nước thành viên. Nó trở thành cơ quan đầy quyền lực tối cao, vì luật Cộng đồng vượt trên luật vương quốc .

Xem Tòa án Kiểm toán châu Âu

Cơ quan thể chế thứ 5 là Tòa án Kiểm toán châu Âu. Mặc dù tên là tòa án, nhưng cơ quan này không có quyền tư pháp như Tòa án Cộng đồng châu Âu. Thay vào đó, cơ quan này có quyềm kiểm tra các sổ sách kế toán để bảo đảm ngân sách của Cộng đồng được chi tiêu chính xác. Cơ quan này lập báo cáo kiểm toán cho mỗi năm tài chính đệ trình Hội đồng và Nghị viện, và cho ý kiến cùng đề nghị về pháp luật tài chính, cùng các hành động chống gian lận. Đây là cơ quan thể chế duy nhất không được đề cập tới trong các hiệp ước nguyên thủy, và được lập ra từ năm 1975.[20]

Xem thêm: Outdoor là gì? Những Điều Cần Biết Về Outdoor?