Mô hình phát triển hài hòa mà chúng ta cần theo đuổi

Phần 1 :

 – Quan điểm phát triển hài hòa, bao dung đang đặt ra các vấn đề lớn cho cách thức phát triển tới đây của Việt Nam.

GS-TSKH Nguyễn Quang Thái,Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Việt Nam VIDERI

LTS : Tuần Nước Ta mở Diễn đàn ” Vì Nước Ta hùng cường ” với mong ước thu nhận từ quý fan hâm mộ những quan điểm, bài viết về những giải pháp tăng trưởng quốc gia trong toàn bộ những nghành nhằm mục đích khơi thông tiềm năng tăng trưởng, cổ vũ niềm tin của hội đồng vào tương lai Nước Ta .Chủ đề tiên phong của Diễn đàn tập trung chuyên sâu vào thể chế kinh tế tài chính. Mời quý vị cùng theo dõi .Kinh tế Nước Ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong thay đổi và tăng trưởng, trở thành một hình mẫu của nhiều nước, nhất là về tăng trưởng và giảm nghèo, thực thi 8 tiềm năng thiên niên kỷ MDG ( 1990 – năm ngoái ). Từ một nước thu nhập thấp bậc nhất 30 năm trước, đến năm 2009, GNI trung bình đầu người của Nước Ta đã vượt 1000 USD / người và từ năm 2018 đã đạt gần 2.600 USD / người .Tuy nhiên, nếu nghiên cứu và phân tích sâu vào nội tại nền kinh tế tài chính hoàn toàn có thể thấy nhiều lực cản và mất cân đối lớn, nhiều yếu kém đang ngưng trệ sự tăng trưởng, nhất là về thể chế, không kêu gọi có hiệu quả những tiềm năng và thế mạnh của quốc gia và thời đại, làm cho sức tăng trưởng bị chậm dần ; những công dụng tích cực của thể chế của thay đổi năm 1986 dù đã được sửa đổi, bổ trợ nhưng hiệu suất cao đang bị thử thách lớn .Nhìn thẳng vào thực sự, cũng hoàn toàn có thể thấy rõ còn nhiều yếu kém và cả tụt hậu vẫn chưa khắc phục được sau 33 năm thay đổi, nhất là trong so sánh đối sánh tương quan với những nước trong khu vực và quốc tế như về hiệu suất lao động, thu nhập trung bình, cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính và thể chế kinh tế tài chính .Thực trạng lúc bấy giờ yên cầu Nước Ta chuyển sang quy trình tiến độ tăng trưởng mới, với hiệu suất lao động tiêu biểu vượt trội, dựa trên sự thay đổi can đảm và mạnh mẽ về thể chế, khoa học công nghệ tiên tiến, giáo dục, sự vượt lên của khu vực kinh tế tài chính tư nhân và kinh tế tài chính trong nước. Thêm vào đó, thực trạng đổi khác khí hậu và nước biển dâng cũng đang ảnh hưởng tác động rất lớn đến tiến trình tăng trưởng bền vững và kiên cố quốc gia, ảnh hưởng tác động đến thành quả tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội và đời sống của dân cư .Đặc biệt, những yếu tố xã hội đang để lại nhiều không ổn định trên nhiều chiều cạnh mà nguyên do chính là do chủ trương và cách ứng xử của con người so với quy trình tăng trưởng còn nhiều chưa ổn. Dù chỉ số GINI không quá cao so với những nước trong khu vực và khá không thay đổi ( thấp hơn 0,4 ), nhưng khoảng cách giữa nhóm 20 % dân số thu nhập cao nhất với 20 % dân cư thu nhập thấp vẫn ở mức cao tới 10 lần, những tầng lớp siêu giầu giầu thêm, phô trương sự xa xỉ, trong khi đời sống của dân cư ở một số ít vùng dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa và nhóm người yếu thế ( người khuyết tật, phụ nữ, trẻ nhỏ, … ) đang gặp khó khăn vất vả triền miên .Chính trong điều kiện kèm theo đó, quan điểm Phát triển hòa giải ( inclusive ) đang đặt ra những yếu tố lớn về một mô thức ( quy mô ) tăng trưởng cần hướng tới. Bài viết này gồm có một số mục với tiêu đề xa gần gắn với chủ đề về quy mô tăng trưởng bao trùm, hòa giải .

Mô hình phát triển hài hòa mà chúng ta cần theo đuổi
Nếu phân tích sâu vào nội tại nền kinh tế có thể thấy nhiều lực cản và mất cân đối lớn, nhiều yếu kém đang kìm hãm sự phát triển, nhất là về thể chế. Ảnh: Lê Anh Dũng

I- Phát triển hài hòa nên hiểu là gì

Phát triển ( tăng trưởng ) bao trùm, hòa giải hoặc bao dung ( inclusive growth ) được xem là một cách tiếp cận, một quan điểm về tăng trưởng, theo đó trong quy trình tăng trưởng hoàn toàn có thể tạo thời cơ bình đẳng cho mọi người trong việc tham gia và thụ hưởng thành quả của quy trình tăng trưởng, không ai bị bỏ lại phía sau / không ai bị bỏ ra bên lề xã hội .Do đó, tăng trưởng bao trùm, hòa giải bao hàm cả những link vĩ mô ( với những cân đối lớn nhất của toàn mạng lưới hệ thống bảo vệ sự tăng trưởng hài hòa và hợp lý và mạng lưới hệ thống phân chia nguồn lực theo tín hiệu thị trường ) và vi mô ( với từng cân đối đơn cử ở tầm doanh nghiệp, làng xã và hội đồng, bảo vệ sự hòa giải toàn diện và tổng thể trong tiếp cận nguồn lực và thụ hưởng thành quả, tạo ra sự động lực tăng trưởng cho mọi người ) ; cả nguồn vào ( sự bình đẳng về thời cơ trong điều kiện kèm theo tiếp cận thị trường, tài nguyên và môi trường tự nhiên pháp lý không thiên vị cho doanh nghiệp và cá thể nào ) và đầu ra ( phân phối và phân phối lại thu nhập cho công minh và năng cao mức sống hài hòa và hợp lý cho toàn dân ) cần được xem xét kỹ lưỡng và nghiên cứu và phân tích thấu đáo .Với khái niệm tăng trưởng inclusive này, UNDP, IMF và ADB nhấn mạnh vấn đề đến góc nhìn bao quát mọi người tham gia quy trình tăng trưởng và cùng tận hưởng thành quả của tăng trưởng, còn Ngân hàng quốc tế ( WB ) thì không chỉ nhấn mạnh vấn đề hài hoà và công minh nói chung, mà còn nhấn mạnh vấn đề thêm sự chú ý quan tâm đặc biệt quan trọng với những tầng lớp yếu thế, nhất là người nghèo, mà không cào bằng đơn thuần .Nhưng khác với quan điểm giảm nghèo “ một chiều ” được nhấn mạnh vấn đề lâu nay, chỉ hướng tới người nghèo, tăng trưởng bao trùm còn hướng đến những tầng lớp trung lưu và cả người có thu nhập cao để mọi người cùng tham gia vào quy trình tăng trưởng toàn xã hội, tạo thêm thu nhập và phúc lợi cho toàn xã hội và từ đó có nguồn lực toàn diện và tổng thể lớn hơn hẳn để tạo ra thời cơ “ phân chia ” hòa giải giữa những những tầng lớp nhân dân, cho mọi người .Như vậy, tăng trưởng bao trùm sẽ mang lại chất lượng tốt hơn, cả số lượng nhiều hơn và từ đó có cơ sở để không ai bị bỏ lại phía sau trong quy trình tăng trưởng .Một cách tiếp cận “ thương ” người nghèo đơn thuần, hoặc chỉ vì người nghèo một chiều sẽ không mang lại áo ấm cơm no cho bản thân người nghèo so với tăng trưởng bao trùm để tạo thêm nhiều việc làm có hiệu suất, thêm nhiều của cải cho xã hội và từ đó mỗi người dân và mọi giai tầng xã hội đều hoàn toàn có thể hưởng lợi tốt hơn ( “ cùng thắng ” win-win ) .Trước đây, để “ công minh ” người ta thường dành một phần quan trọng nguồn góp vốn đầu tư và tương hỗ xã hội trực tiếp cho người nghèo, mà chưa chú ý quan tâm để tạo điều kiện kèm theo cho cả những những tầng lớp trung lưu và giầu có hơn có thời cơ để cả nước cùng được tăng trưởng, mọi người đều được hưởng lợi .

Như vậy, cách làm “cào bằng” bình đẳng trong ngắn hạn, những tưởng có thể làm cho người nghèo có thể có thêm “miếng cơm, manh áo”, nhưng về dài hạn thì quy mô (lượng) thụ hưởng không tăng mạnh được vì nguồn lực cả xã hội không tăng mạnh.

Ví dụ gần đây nhất là nhiều huyện đã được công nhận “ nông thôn mới ” theo 19 tiêu chuẩn, nhưng trong những huyện đó lại còn nhiều hộ nghèo, người nghèo, những khoản góp vốn đầu tư được bao cấp từ ngân sách hoặc thậm chí còn phải vay nợ. Trong khi đó, nếu cải tổ môi trường tự nhiên góp vốn đầu tư cho những doanh nghiệp, để họ có thời cơ tham gia quy trình tăng trưởng, tăng trưởng, tạo thêm việc làm cho mọi người, gồm có cả người nghèo và từ đó tăng thêm thu nhập chính đáng cho mọi người ( thu nhập từ lao động và gia tài, gồm có cả doanh thu cho giới chủ ) thì cả xã hội có lợi hơn về dài hạn trong kinh tế thị trường địch thực. Sự không thay đổi xã hội sẽ bền vững và kiên cố hơn .Như vậy, dù sắc thái có khác nhau ở nước này hay nước khác, nhưng tăng trưởng hòa giải, bao trùm yên cầu không chỉ đạt được vận tốc tăng trưởng cao trong dài hạn mà còn bảo vệ cơ sở cho sự tăng trưởng vững chãi, bằng cách tạo điều kiện kèm theo đồng đều trong thời cơ tham gia quy trình tăng trưởng và từ đó cùng nhau thụ hưởng công minh thành quả của tăng trưởng .Trong điều kiện kèm theo hội nhập quốc tế, cách dùng tiền để trực tiếp tương hỗ người nghèo được xem là việc giảm nghèo không bền vững và kiên cố, mà cần triển khai giảm nghèo đa tiềm năng, quan tâm đến chất lượng tăng trưởng và giảm nghèo, tạo thời cơ cho người nghèo nâng cao trình độ giáo dục, tiếp cận những dịch vụ y tế, chăm nom sức khỏe thể chất, bảo vệ bà mẹ và trẻ nhỏ …Muốn vậy, cách làm khôn ngoan là đưa ra quy mô tăng trưởng cho mọi nhà, gồm có cả người nghèo. Như vậy của cải được tạo ra cho toàn xã hội nhiều hơn, ai cũng được lợi hơn .Trong phương pháp tăng trưởng bao trùm mới, vận tốc tăng trưởng không hề đặt ra như tiềm năng tăng trưởng cao nhất, mà là hệ quả của việc tìm kiếm đúng động lực ( động lực cho từng cá thể và nhóm người vì quyền lợi và động lực tăng trưởng xã hội theo nghĩa rộng nhất ), tạo ra sự tăng trưởng hòa giải trong kinh tế tài chính, xã hội và tự nhiên, bảo vệ sự link những mặt kinh tế tài chính, xã hội, thiên nhiên và môi trường trong một thể thống nhất với bệ đỡ thể chế vững chãi, link những bộ phận cấu thành trong một mạng lưới hệ thống toàn vẹn và tăng trưởng .Phát triển bao dung ở Nước TaMô hình tăng trưởng bao trùm sẽ loại trừ được phương pháp nỗ lực tăng trưởng bằng mọi giá, sau cuối làm giảm hiệu suất cao và giảm thiểu cả động lực tăng trưởng của toàn xã hội trong dài hạn .Trong quy trình tăng trưởng, tăng cường sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Nước Ta, không riêng gì nghành nghề dịch vụ dịch vụ, công nghiệp được chú trọng, mà khu vực nông nghiệp, nông thôn, nơi có 2/3 dân số và 45 % lực lượng lao động cả nước đang thao tác trong khu vực nông nghiệp, nông thôn cần được chú trọng .Theo ý niệm đúng, công nghiệp hóa, hiện đại hóa không chỉ là tăng trưởng công nghiệp, mà là tăng trưởng hàng loạt nền kinh tế tài chính theo “ phong thái ” công nghiệp. Muốn vậy, cần tạo điều kiện kèm theo để quy đổi lao động thuần nông sang ngành nghề khác ở thành thị hoặc ngay tại nông thôn “ mới ” .Trong thời hạn tới, cần liên tục tăng cường công nghiệp hóa và văn minh hóa ngay tại khu vực nông nghiệp và nông thôn, tạo thời cơ quy đổi nghề nghiệp cho nông dân ở nông thôn và vùng ven đô. Trong nỗ lực tái cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính, Nước Ta đặc biệt quan trọng chú trọng đẩy nhanh tái cơ cấu tổ chức nông nghiệp và thiết kế xây dựng nông thôn mới theo hướng thiết kế xây dựng nền nông nghiệp văn minh và thân thiện với thiên nhiên và môi trường .Bên cạnh ưu tiên góp vốn đầu tư hạ tầng nông nghiệp, tất cả chúng ta cần tập trung chuyên sâu tháo gỡ ùn tắc về chính sách, chủ trương nhằm mục đích giải phóng sức sản xuất trong nông nghiệp ; lựa chọn ngành hàng kế hoạch để tăng trưởng những chuỗi ngành / loại sản phẩm link từ sản xuất – chế biến – phân phối ; ưu tiên tăng trưởng công nghiệp, dịch vụ Giao hàng nông nghiệp nhằm mục đích tăng giá trị và sức cạnh tranh đối đầu nông sản, làm cho mẫu sản phẩm từ nông nghiệp nông thôn hoàn toàn có thể gắn với chuỗi giá trị toàn thế giới .Trong sự link này, vai trò của doanh nghiệp có ý nghĩa quyết định hành động, trở thành khâu nối kết sản xuất với thị trường một cách hiệu suất cao nhất, xã hội sản xuất cái thị trường cần, với hiệu suất cao cao nhất. Từ đó có điều kiện kèm theo link những loại sản phẩm của ngành nông nghiệp với công nghiệp chế biến, đáp ứng thực phẩm và lương thực “ sạch ” theo nhu yếu của thị trường trong nước và trên quốc tế .Đối với nghành công nghiệp và dịch vụ, cần nâng cao chất lượng tăng trưởng, sử dụng lao động có nhiều kiến thức và kỹ năng và công nghệ tiên tiến phát minh sáng tạo để tăng trưởng. Những thành tựu vượt bậc của Nước Ta trong nghành tăng trưởng và sử dụng hiệu suất cao công nghệ thông tin và viễn thông ICT đang trở thành một mũi nâng tầm của tăng trưởng. Nhiều ý tưởng sáng tạo phát minh sáng tạo, độc lạ trong nghành nghề dịch vụ ICT đã làm cho những doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đạt được bước tiến vượt bậc trong “ khởi nghiệp ” ( start-up ), với những sáng tạo độc đáo phát minh sáng tạo, độc lạ, có sức lan tỏa mạnh .Trong nghành nghề dịch vụ dịch vụ, việc tăng nhanh sự nghiệp y tế và giáo dục, khai thác lợi thế về du lịch biển hòn đảo và những thắng cảnh có ý nghĩa quan trọng đến nâng cao mức sống và hiệu suất lao động của người dân, khi trái đất đang bước vào kỷ nguyên tăng trưởng mới ( Cách mạng kỹ thuật lần thứ tư ), trong đó tích hợp một cách mưu trí những thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến văn minh và tăng trưởng xã hội vì con người, tận dụng được những lợi thế của quốc gia .

Việc tiến hành đan xen các hoạt động khoa học công nghệ sáng tạo, làm nên năng suất lao động cao vượt bậc trong sự đan xen của các ngành nghề chính là một đặc trưng quan trọng bậc nhất của cuộc “cách mạng kỹ thuật lần thứ tư”.

Các diễn biến phức tạp về đổi khác khi hậu và thực trạng nước biển dâng đang gây nguy cơ tiềm ẩn trên quốc tế và ở Nước Ta như đã thấy ở đồng bằng sông Cửu Long, ven biển Miền Trung và rét hại ở Miền núi phía Bắc từ vài năm nay. Điều này yên cầu cần có quan điểm tăng trưởng thân thiện với thiên nhiên và môi trường, tăng cường năng lực chống chịu trước những tác động ảnh hưởng “ cực đoan ” khó lường về thiên nhiên và môi trường. Thậm chí những giải pháp đưa ra lúc này cần có quan điểm phát minh sáng tạo, tiêu biểu vượt trội và thích ứng với quy trình tiến độ mới .( Còn nữa )Trân trọng kinh mời quý vị fan hâm mộ gửi bài đến Diễn đàn “ Vì Nước Ta hùng cường ” theo địa chỉ email : [email protected]

Rate this post