Kinh tế học – Wikipedia tiếng Việt

Kinh tế học là môn khoa học xã hội nghiên cứu sự sản xuất, phân phối và tiêu dùng các loại hàng hóa và dịch vụ. Kinh tế học cũng nghiên cứu cách thức xã hội quản lý các nguồn tài nguyên thông minh(nguồn lực) khan hiếm của nó.[1] Nghiên cứu kinh tế học nhằm mục đích giải thích cách thức các nền kinh tế vận động và cách tác nhân kinh tế tương tác với nhau. Các nguyên tắc kinh tế được ứng dụng trong đời sống xã hội, trong thương mại, tài chính và hành chính công, thậm chí là trong ngành tội phạm học, giáo dục, xã hội học, luật học và nhiều ngành khoa học khác.

Định nghĩa kinh tế học[sửa|sửa mã nguồn]

Theo một khái niệm chung nhất, kinh tế học là một bộ môn khoa học xã hội giúp cho con người hiểu về cách thức vận hành của nền kinh tế nói chung và cách thức ứng xử của từng chủ thể tham gia vào nền kinh tế nói riêng. Vấn đề khan hiếm nguồn lực yêu cầu các nền kinh tế hay các đơn vị kinh tế phải lựa chọn. Các Nhà Kinh tế cho rằng: Kinh tế học là “khoa học của sự lựa chọn“. Kinh tế học tập trung vào việc sử dụng và quản lý các nguồn lực hạn chế để đạt được thỏa mãn tối đa nhu cầu vật chất của con người. Đặc biệt, kinh tế học nghiên cứu hành vi trong sản xuất, phân phối và tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ trong thế giới có nguồn lực hạn chế.

Như vậy, kinh tế học quan tâm đến hành vi của toàn bộ nền kinh tế tổng thể và hành vi của các chủ thể riêng lẻ trong nền kinh tế, bao gồm các doanh nghiệp,hộ tiêu dùng, người lao động và chính phủ. Mỗi chủ thể kinh tế đều có mục tiêu để hướng tới, đó là tối đa hóa lợi ích kinh tế của họ. Mục tiêu của các doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận, mục tiêu của các hộ tiêu dùng là tối đa hóa mức độ tiêu dùng, mục tiêu của người lao động là tối đa hóa tiền công và mục tiêu của chính phủ là tối đa hóa lợi ích xã hội. Kinh tế học có nhiệm vụ giúp các chủ thể kinh tế giải quyết bài toán tối đa hóa lợi ích kinh tế này.

Kinh tế học có hai bộ phận cấu thành hữu cơ là kinh tế học vi mô và kinh tế học vĩ mô. Các Nhà Kinh tế phân kinh tế học theo hai mức độ phân tích khác nhau: vi mô và vĩ mô.

Kinh tế học vi mô[sửa|sửa mã nguồn]

Kinh tế học vi mô nghiên cứu các quyết định của các cá nhân và doanh nghiệp và các tương
tác giữa các quyết định này trên thị trường. Kinh tế học vi mô giải quyết các đơn vị cụ thể của
nền kinh tế và xem xét một cách chi tiết cách thức vận hành của các đơn vị kinh tế hay các
phân đoạn của nền kinh tế.

Mục tiêu của kinh tế học vi mô nhằm mục đích lý giải giá và lượng của một sản phẩm & hàng hóa đơn cử. Kinh tế học vi mô còn điều tra và nghiên cứu những pháp luật, thuế của cơ quan chính phủ ảnh hưởng tác động đến giá và lượng sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ đơn cử. Chẳng hạn, kinh tế học vi mô điều tra và nghiên cứu những yếu tố nhằm mục đích xác lập giá và lượng xe hơi, đồng thời điều tra và nghiên cứu những lao lý và thuế của chính phủ nước nhà ảnh hưởng tác động đến Chi tiêu và sản lượng xe hơi trên thị trường .

Kinh tế học vĩ mô[sửa|sửa mã nguồn]

Kinh tế học vĩ mô nghiên cứu nền kinh tế quốc gia và kinh tế toàn cầu, xem xét xu hướng
phát triến và phân tích biến động một cách tổng thể, toàn diện về cấu trúc của nền kinh tế và
mối quan hệ giữa các bộ phận cấu thành của nền kinh tế.

Mục tiêu phân tích của kinh tế học vĩ mô nhằm giải thích giá cả bình quân, tổng việc làm,
tổng thu nhập, tổng sản lượng sản xuất. Kinh tế học vĩ mô còn nghiên cứu các tác động của
chính phủ như thu ngân sách, chi tiêu chính phủ, thâm hụt ngân sách lên tổng việc làm và tổng thu nhập. Chẳng hạn,
kinh tế học vĩ mô nghiên cứu chi phí sống bình quân của dân cư, tổng giá trị sản xuất,
thu chi ngân sách của một quốc gia.
Sự phân biệt kinh tế học vi mô và vĩ mô không có nghĩa là phải tách rời các vấn đề kinh tế một cách riêng biệt. Nhiều vấn đề liên quan đến cả hai. Chẳng hạn, sự ra đời của video game
và sự phát triển của thị trường sản phẩm truyền thông. Kinh tế học vĩ mô giải thích ảnh hưởng
của phát minh lên tổng chi tiêu và việc làm của toàn bộ nền kinh tế. Trong khi đó, kinh tế học
vi mô giải thích các ảnh hưởng của phát minh lên giá và lượng của sản phẩm này và số người
tham gia trò chơi.

Kinh tế học vi mô và kinh tế học vĩ mô là hai bộ phận cấu thành quan trọng của môn kinh tế học, có mối quan hệ hữu cơ với nhau. Mối quan hệ này cho thấy rằng, trong thực tiễn quản lý kinh tế, cần thiết phải giải quyết tốt các vấn đề kinh tế trên cả hai phương diện vi mô và vĩ mô. Nếu chỉ tập trung vào những vấn đề vi mô như tối đa hóa lợi nhuận của doanh nghiệp mà không có sự điều tiết của chính phủ, thì không thể có một nền kinh tế thực sự phát triển ổn định, bình đẳng và công bằng.

Kinh tế học là một nhánh của khoa học xã hội điều tra và nghiên cứu sản xuất, phân phối, tiêu dùng những sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ. Từ ” economics ” ( nghĩa là : kinh tế học ) trong tiếng Anh ( và những chữ tương tự như như : ” économiques ” trong tiếng Pháp, ” Ökonomik ” trong tiếng Đức ) bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp với ” oikos ” là ” nhà ” và ” nomos ” là ” quy tắc ” hay ” quy luật “, nghĩa là ” quy tắc quản trị mái ấm gia đình “. Trong tiếng Việt, từ ” kinh tế ” là một từ Hán Việt, rút gọn từ cụm từ ” kinh bang tế thế ” ( nghĩa là : trị nước, giúp đời ) và từ ” học ” là một từ Hán Việt có nghĩa là ” tiếp thu tri thức ” thường được đi kèm sau tên những ngành khoa học ( như ” ngôn ngữ học “, ” toán học ” ). Nội dung của khái niệm kinh tế đã lan rộng ra cùng với sự tăng trưởng xã hội và nhận thức của con người. Kinh tế được xem là một nghành nghề dịch vụ hoạt động giải trí của xã hội loài người trong việc tạo ra giá trị đồng thời với sự tác động ảnh hưởng của con người vào vạn vật thiên nhiên nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu nhu yếu của con người và xã hội. Xuất phát từ nhận thức sự tăng trưởng những mối quan hệ trong quy trình đó đã hình thành một môn khoa học, gọi là khoa học kinh tế, gồm tập hợp những ngành khoa học được chia thành hai nhóm :
Sản xuất, tiêu dùng, tiết kiệm ngân sách và chi phí, góp vốn đầu tư, mua quà khuyến mãi hay đi du lịch … mỗi hành vi của con người tân tiến đều ngầm chứa một hành vi kinh tế, vậy nên thật khó hoàn toàn có thể đưa ra một định nghĩa kinh tế học vừa đơn thuần mà lại vừa bao quát yếu tố .Mặc dù, những cuộc bàn luận về sản xuất và phân phối đã trải qua một quy trình lịch sử dân tộc vĩnh viễn, kinh tế học được xem là một khoa học độc lập chỉ được xác lập chính thức vào thời gian xuất bản cuốn sách ” Của cải của những dân tộc bản địa ” viết bởi Adam Smith năm 1776. Smith dùng thuật ngữ ” kinh tế chính trị ” để gọi tên môn khoa học này, nhưng từ từ, thuật ngữ này đã được sửa chữa thay thế bằng thuật ngữ ” kinh tế học ” từ sau năm 1870. Ông cho rằng ” sự giàu sang ” chỉ Open khi con người hoàn toàn có thể sản xuất nhiều hơn với nguồn lực lao động và tài nguyên sẵn có. Như vậy, theo Smith, định nghĩa kinh tế cũng là định nghĩa về sự giàu sang [ 2 ] .

John Stuart Mill định nghĩa khoa học kinh tế là “khoa học ứng dụng của sản xuất và phân phối của cải” [3]. Định nghĩa này được đưa vào từ điển tiếng Anh rút gọn Oxford mặc dù nó không đề cập đến vai trò quan trọng của tiêu thụ. Đối với Mill của cải được xác định như toàn bộ những vật thể có ích.

Định nghĩa được xem là bao quát nhất cho kinh tế học tân tiến do Lionel Robbins đưa ra là : ” Khoa học nghiên cứu và điều tra hành vi con người cũng như mối quan hệ giữa nhu yếu và nguồn lực khan hiếm, trong đó có giải pháp lựa chọn cách sử dụng ” [ 4 ]. Theo ông, sự khan hiếm nguồn lực có nghĩa là tài nguyên không đủ để thỏa mãn nhu cầu tổng thể mọi mong ước và nhu yếu của mọi người. Không có sự khan hiếm và những cách sử dụng nguồn lực thay thế sửa chữa nhau thì sẽ không có yếu tố kinh tế nào cả. Do đó, kinh tế học, giờ đây trở thành khoa học của sự lựa chọn bị tác động ảnh hưởng như thế nào bởi những động lực khuyến khích và những nguồn lực .Một trong những ứng dụng của kinh tế học là lý giải làm thế nào mà nền kinh tế, hay mạng lưới hệ thống kinh tế hoạt động giải trí và có những mối quan hệ nào giữa những người chơi ( tác nhân ) kinh tế trong một xã hội to lớn hơn. Những chiêu thức nghiên cứu và phân tích vốn bắt đầu là của kinh tế học, giờ đây, cũng được ứng dụng trong nhiều nghành nghề dịch vụ khác tương quan đến sự lựa chọn của con người trong những trường hợp xã hội như tội phạm, giáo dục, mái ấm gia đình, khoa học sức khoẻ, luật, chính trị, tôn giáo, thể chế xã hội hay cuộc chiến tranh .Kinh tế học lý luận là phần quan trọng nhất của khoa học kinh tế, tạo ra cơ sở lý luận để tăng trưởng kinh tế học ứng dụng. Bằng những cách tiếp cận khác nhau những nhà nghiên cứu muốn đưa ra những học thuyết hài hòa và hợp lý nhằm mục đích làm sáng tỏ bức tranh hoạt động giải trí kinh tế của xã hội và theo đó, sử dụng học thuyết để làm công cụ nghiên cứu và phân tích và Dự kiến những khuynh hướng kinh tế. Các kim chỉ nan kinh tế được kiến thiết xây dựng từ những phạm trù của kinh tế như : giá trị, lao động, trao đổi, tiền tệ, tư bản v.v. Trong đó những phạm trù của kinh tế đóng vai trò như những công cụ nhận thức riêng không liên quan gì đến nhau. Các quy trình kinh tế được xem là cơ bản và là đối tượng người dùng nghiên cứu và điều tra của khoa học kinh tế là sản xuất, phân phối, trao đổi và tiêu thụ sản phẩm & hàng hóa. Tuy nhiên nhiều sự vật, hiện tượng kỳ lạ, quy trình mới, đã vượt khỏi khuôn khổ của những phạm trù được xác lập từ trước, làm suy yếu tính lý giải và năng lực nghiên cứu và phân tích của nhiều học thuyết. Mặt khác, những học thuyết riêng không liên quan gì đến nhau cũng chỉ làm sáng tỏ phần nào đó của đời sống kinh tế mà thôi. Kinh tế học lý luận vẫn còn đang liên tục sửa đổi, bổ trợ và tăng trưởng. Người nhận phần thưởng Nobel Kinh tế năm 1988 Maurice Allais đánh giá và nhận định yếu tố tăng trưởng kinh tế học lý luận như sau : ” Cũng như vật lý học lúc bấy giờ cần một kim chỉ nan thống nhất về vạn vật mê hoặc, những ngành khoa học nhân văn cần một triết lý thống nhất về hành vi con người ” [ 5 ]. Vấn đề đó đến nay vẫn còn là một khoảng trống trong khoa học kinh tế .

Kinh tế học là việc nghiên cứu xem xã hội quyết định các vấn đề sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào và sản xuất cho ai.[6].

Cách tiếp cận kinh tế học lý luận[sửa|sửa mã nguồn]

  1. Xem kinh tế như một hệ thống của lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Trong đó lý thuyết nghiên cứu các biểu hiện bên ngoài của các quá trình kinh tế liên hệ chúng với bản chất xã hội trong các giai đoạn lịch sử nhất định. Cách tiếp cận này là định hướng của kinh tế chính trị Marxist.
  2. Xem xét quan hệ nhu cầu – tài nguyên với nhận định rằng nhu cầu là vô hạn, còn tài nguyên là hữu hạn. Trên cơ sở đó lý thuyết kinh tế hướng đến việc tìm ra hiệu quả kinh tế thông qua lựa chọn hợp lý các yếu tố hay tổ hợp các yếu tố sản xuất. Cách tiếp cận này là cơ sở nghiên cứu của Kinh tế học hiện tại. Nó định hướng cho nghiên cứu vấn đề phân phối các nguồn tài nguyên khan hiếm. Quá trình phân phối trước hết đối mặt với vấn đề con người: “Ai được sử dụng gì?”, sau đó là vấn đề thời gian: “Sử dụng trong hiện tại hay trong tương lai?” Trường phái kinh tế học cổ điển cho rằng thị trường là nơi có thể đưa ra một cách tối ưu quyết định ai, tài nguyên nào và khi nào sử dụng. Kể từ John Maynard Keynes, kinh tế học hiện đại được dung hòa giữa vai trò của thị trường và sự can thiệp của nhà nước.
  3. Xem hệ thống xã hội là tập hợp các quan hệ kinh tế-xã hội mà mục đích của hệ thống đó là tăng trưởng kinh tế bền vững và thịnh vượng xã hội thông qua sử dụng hiệu quả tài nguyên và cách điều hòa hợp lý của nhà nước. Cách tiếp cận này tạo cơ sở nghiên cứu cho kinh tế học định chế.

Hiện nay vẫn chiếm lợi thế là cách tiếp cận về sự khan hiếm tài nguyên. Bởi vì những tài nguyên mà con người hoàn toàn có thể sử dụng được là hữu hạn, vì vậy con người buộc phải lựa chọn cách sử dụng chúng thế nào để đạt quyền lợi lớn nhất .

Các nghành nghề dịch vụ nghiên cứu và điều tra của khoa học kinh tế[sửa|sửa mã nguồn]

Lĩnh vực điều tra và nghiên cứu được phân loại bằng những cách khác nhau :

Lược sử khoa học kinh tế và những phe phái kinh tế[sửa|sửa mã nguồn]

Các phe phái kinh tế học sơ khai[sửa|sửa mã nguồn]

Các phe phái kinh tế học cổ đại Open rất sớm từ thời những nền dân chủ Lưỡng Hà, Hy Lạp, La Mã, Ấn Độ, Trung Quốc, Ba Tư và Ả Rập. Nhiều học giả nổi tiếng như Aristotle, Chanakya, Tần Thuỷ Hoàng, Thomas Aquinas và Ibn Khaldun vào thế kỷ XIV. Joseph Schumpeter được xem là người khởi đầu cho giai đoạn Hậu triết học kinh viện vào khoảng chừng thời hạn từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVII, được nhìn nhận là ” đã tiến rất gần tới chỗ kinh tế học trở thành một khoa học thật sự “, khi đã đề cập đến tiền tệ, lãi suất vay, thuyết giá trị trên quan điểm quy luật tự nhiên. Những mày mò của Ibn Khaldun trong cuốn Muqaddimah được Schumpeter nhìn nhận là người đi trước và tiến rất gần tới kinh tế học tân tiến, mặc dầu những kim chỉ nan của ông không được biết đến nhiều cho tới tận gần đây .Lý thuyết kinh tế là môn khoa học từ khi nó trở thành một mạng lưới hệ thống kỹ năng và kiến thức về những quy luật, nguyên tắc, chiêu thức, có năng lực phản ánh và điều hành sự tăng trưởng kinh tế và xã hội. Những tư tưởng kinh tế đã mở màn Open ở thế kỷ XVII-XVIII, tiến trình hình thành chủ nghĩa tư bản. Có hai nhóm học giả, là những nhà trọng thương và những người trọng nông, đã có những ảnh hưởng tác động trực tiếp hơn đến những bước tăng trưởng về sau này của kinh tế học. Cả hai nhóm này đều tương quan đến sự tăng trưởng của chủ nghĩa bảo lãnh trong nước và chủ nghĩa tư bản văn minh. Trường phái kinh tế tiên phong là chủ nghĩa trọng thương ( Mercantilism ) mà người đại diện thay mặt của nó là Antuan Moncretien với tác phẩm ” Luận bàn về kinh tế chính trị ” ( 1615 ) đã đưa khái niệm này vào tập hợp thuật ngữ khoa học. Khoa học kinh tế tiên phong tăng trưởng từ kinh tế chính trị, tuy cuối thế kỷ XIX ở phương Tây thuật ngữ kinh tế chính trị ( Political economy ) đã được thay bằng thuật ngữ kinh tế học ( Economics ), đồng thời với sự Open nhiều học thuyết kinh tế tách những quan hệ chính trị-xã hội ra khỏi đối tượng người dùng nghiên cứu và điều tra, yêu cầu những chiêu thức mới không tương quan đến thuyết giá trị về lao động hay quyền hạn giai cấp. Chủ nghĩa trọng thương là một học thuyết kinh tế nở rộ vào thời hạn từ thế kỷ XVI đến thế kỷ XVIII trong những cuộc đàm đạo chính vì sự, giữa những thương gia và chính khách. Theo chủ nghĩa này thì của cải của vương quốc nên nhờ vào vào vàng và bạc. Các vương quốc không có sẵn mỏ vàng / bạc hoàn toàn có thể vẫn chiếm hữu vàng / bạc trải qua thương mại bằng cách bán hàng hóa ra quốc tế và hạn chế nhập khẩu sản phẩm & hàng hóa, trừ vàng / bạc. Học thuyết lôi kéo nên nhập khẩu nguyên vật liệu thô về để chế biến và xuất khẩu lại ra quốc tế, và chính phủ nước nhà nên đánh thuế vào sản phẩm & hàng hóa đã sản xuất nhập khẩu từ quốc tế cũng như cấm sản xuất sản phẩm & hàng hóa ở những thuộc địa .Chủ nghĩa trọng nông, một nhóm những học giả và những nhà lý luận người Pháp vào thế kỷ XVIII, đã tăng trưởng một quan điểm xem nền kinh tế như một vòng luân chuyển của thu nhập và đầu ra ; họ cho rằng nghành quan trọng của kinh tế là sản xuất chứ không phải thương mại. Người đứng đầu khuynh hướng này là François Quesnay. Trong ” Biểu đồ kinh tế ” của mình ông nghiên cứu và phân tích quy trình tái sản xuất xã hội và phân phối loại sản phẩm xã hội giữa ba thành phần giai cấp : người sản xuất, chủ đất và người phi sản xuất. Như vậy phe phái cổ xưa đã chuyển hướng điều tra và nghiên cứu từ nghành nghề dịch vụ thương mại sang nghành sản xuất và tái sản xuất, kiến thiết xây dựng nền móng cho thuyết giá trị về lao động. Các nhà kinh tế cổ xưa nhìn nhận tăng trưởng xã hội bằng sự tích hợp hai phương diện kinh tế và xã hội. Những nhà trọng nông tin rằng chỉ có sản xuất nông nghiệp mới hoàn toàn có thể tạo ra thặng dư rõ ràng so với ngân sách, do đó, nông nghiệp là nền tảng của của cải. Họ phản đối chủ trương của những nhà trọng thương đã khuếch trường sản xuất và thương mại bằng cách bòn rút từ nông nghiệp, trong đó có thuế quan nhập khẩu. Những nhà trọng nông ủng hộ việc từ bỏ thuế đánh trên ngân sách theo đơn vị chức năng hành chính sang sử dụng một loại thế duy nhất đánh trên thu nhập của chủ đất. Những sự đổi khác quan điểm về thuế bất động sản vẫn còn Open trong tư tưởng của những nhà kinh tế học sau này ( ví dụ như Henry George vào một thế kỷ sau ), với những quan điểm về lệch giá thuế đạt được từ những nguồn không gây méo mó thị trường. Các nhà trọng nông, nói chung, là một phía đối chọi với làn sóng của chủ nghĩa trọng thương với những quy tắc thương mại ; họ ủng hộ một chủ trương ” laissez-faire ” ( tiếng Pháp : dịch : hãy cứ làm điều đó ) lôi kéo sự can thiệp tối thiểu của chính phủ nước nhà vào thị trường .

Kinh tế học cổ xưa[sửa|sửa mã nguồn]

Phát triển thật sự của kinh tế học bắt đầu từ trường phái cổ điển. Những công trình khoa học của những nhà kinh tế học đại diện trường phái này như “Luận bàn về thuế” (1662) của William Petty, “Biểu đồ kinh tế” (1758) của François Quesnay, “Nghiên cứu về bản chất và nguyên nhân giàu có của các quốc gia” (hay “Sự giàu có của các quốc gia”) (1776) của Adam Smith, “Nguyên lý kinh tế chính trị và áp thuế” (1817) của David Ricardo.

Cuối nửa thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX từ phe phái cổ xưa Open nhiều khuynh hướng khác, trong số đó có Kinh tế học tân cổ xưa với những nhà khoa học Carl Menger, E. Roy Weintraub, Léon Walras, William Stanley Jevons, John Bates Clark, Alfred Marshall và Kinh tế chính trị Marx-Lenin. Trong Kinh tế tân cổ xưa có phe phái Kinh tế lịch sử dân tộc ( V. Zombart, M.Veblen ), học thuyết định chế ( T. Veblen, J. Gelbrath ), thuyết hiệu dụng biên ( J. B. Clark, C. Menger, F. Hayek ). Các nhà kinh tế tân cổ xưa nghiên cứu và điều tra những quy trình kinh tế đơn cử, hành vi những chủ thể kinh tế, chính sách thị trường tự do. Theo họ nhà nước chỉ giữ vững những điều kiện kèm theo để tăng trưởng thị trường và cạnh tranh đối đầu, nhưng không nên can thiệp vào hoạt động giải trí kinh tế .

Kinh tế học Marxist[sửa|sửa mã nguồn]

Kinh tế chính trị Marx-Lenin được trình diễn trong những tác phẩm lý luận như : ” Tư bản ” ( Karl Marx ), ” Chống Duyring ” ( F. Engels ), ” Chủ nghĩa đế quốc là tiến trình tột cùng của chủ nghĩa tư bản ” ( V.I.Lenin ). Trên cơ sở phân tích sự tăng trưởng chủ nghĩa tư bản trong tiến trình lịch sử dân tộc của nó Marx đã tăng trưởng và củng cố thuyết giá trị về lao động và thiết kế xây dựng thuyết giá trị thặng dư, thuyết tích góp và hoạt động tư bản, chỉ ra chính sách hoạt động và xích míc trong xã hội tư sản .

Trường phái Keynesian[sửa|sửa mã nguồn]

Trường phái Keynesian Open trong thập niên 30 của thế kỷ XX do nhà kinh tế lỗi lạc John Maynard Keynes sáng lập như một khuynh hướng độc lập với phe phái tân cổ xưa. Tác phẩm ” Lý thuyết cơ bản về việc làm, lãi suất vay và tiền tệ ” của Keynes đưa ra những chiêu thức kiểm soát và điều chỉnh kinh tế từ phía nhà nước nhằm mục đích giảm mức thất nghiệp, dùng những công cụ kinh tế tài chính để làm tăng hiệu suất cao lượng cầu hàng hóa, tăng tỷ suất tiêu dùng .Vào nửa đầu thập niên 50 thế kỷ XX phe phái Tân Keynesian tiếp đón những quan điểm cơ bản của Keynes và trình diễn kim chỉ nan vận tốc và yếu tố tăng trưởng, thiết kế xây dựng quy mô tăng trưởng kinh tế. Những khu công trình điều tra và nghiên cứu của R. Harrod, E. Domar, E. Hansen tập trung chuyên sâu vào yếu tố phối hợp hiệu suất cao những yếu tố, làm thế nào trong điều kiện kèm theo cạnh tranh đối đầu tự do hoàn toàn có thể tăng lượng sản xuất và giảm tối thiểu ngân sách lao động và vốn .Trường phái tân cổ xưa với học thuyết tự do kinh doanh thương mại còn phục hưng trở lại ở thập niên 70-80 với chủ nghĩa tiền tệ. Đứng đầu học thuyết này là Milton Friedman, F. Hayek, cho rằng tiền tệ và lưu thông tiền tệ là công cụ hiệu suất cao của kiểm soát và điều chỉnh và tự kiểm soát và điều chỉnh thị trường, có năng lực bảo vệ không thay đổi và tăng trưởng phi khủng hoảng kinh tế .Quan điểm về sự tích hợp giữa điều hòa sản xuất khu vực nhà nước với kích thích tự do thị trường là khuynh hướng của chủ nghĩa tổng hợp do J. R. Hicks, P. Samuelson và những người khác lập nên trong những năm gần đây .Các học thuyết kinh tế sinh ra từ những phe phái hay khuynh hướng nổi tiếng như phe phái Áo, phe phái Chicago, phe phái Freiburg, phe phái Lausanne và phe phái Stockholm .

Degrowth (tiếng Pháp: décroissance) là một học thuyết mới về chính trị, kinh tế và xã hội phong trào dựa trên thái kinh tế, chống lại người tiêu dùng và chống chủ nghĩa tư bản. Nó là cũng được coi là một điều cần thiết chiến lược kinh tế đáp ứng những giới hạn để tăng trưởng tiến thoái lưỡng nan (thấy con Đường dẫn đến Degrowth trong Overdeveloped Nước và đăng-tăng trưởng). Degrowth nhà tư tưởng và hoạt động ủng hộ cho các downscaling của sản xuất và tiêu thụ—các co của nền kinh tế—cho rằng quá mức nằm ở gốc của dài hạn vấn đề môi trường và xã hội bất bình đẳng. Chìa khóa để các khái niệm của degrowth là giảm tiêu thụ không đòi hỏi cá nhân martyring hoặc một giảm trong hạnh phúc.[7] đúng Hơn, “degrowthists” mục đích để tối đa hóa hạnh phúc qua không phung phí, có nghĩa là làm việc chia sẻ, tốn ít khi dành thêm thời gian để nghệ thuật, âm nhạc, gia đình, thiên nhiên và văn hóa cộng đồng.

Các quy luật kinh tế[sửa|sửa mã nguồn]

Các quy luật kinh tế khách quan[sửa|sửa mã nguồn]

Các quy luật cơ bản của kinh tế thị trường[sửa|sửa mã nguồn]

Các mạng lưới hệ thống kinh tế[sửa|sửa mã nguồn]

Hệ thống kinh tế là hàng loạt những thành phần có trật tự, mang tính tổ chức triển khai, tương đối khác biệt, và có năng lực thực thi một loạt những công dụng mà những thành phần riêng không liên quan gì đến nhau của mạng lưới hệ thống không hề thực thi được. Để xác lập đặc thù của một mạng lưới hệ thống kinh tế bất kể người ta dựa trên sự phân biệt những thành phần đặc trưng, tính tổ chức triển khai, cơ cấu tổ chức và những tính năng. Kinh tế là một mạng lưới hệ thống phức tạp, nhiều cấp bậc, tự tăng trưởng. Hai yếu tố quan trọng kiến thiết xây dựng nên mạng lưới hệ thống kinh tế là chủ thể kinh tế và môi trường tự nhiên định chế. Một chiêu thức điều tra và nghiên cứu mạng lưới hệ thống kinh tế là so sánh kinh tế. Đó là khuynh hướng nghiên cứu và phân tích kinh tế Open sau thế chiến thứ hai và gắn liền với tên tuổi những nhà kinh tế học nổi tiếng như P. Samuelson, K. Landuaer, V. Oyken, K. Polany .Có 3 xu thế cơ bản về nghiên cứu và phân tích mạng lưới hệ thống kinh tế :

  • So sánh những hệ thống kinh tế trước và sau công nghiệp hóa (phân tích so sánh dọc)
  • So sánh những hệ thống kinh tế trong cùng một thời đại (phân tích so sánh ngang). Ví dụ: so sánh kinh tế kế hoạch tập trung và kinh tế thị trường
  • So sánh các hệ thống chuyển tiếp. Ví dụ từ kinh tế hành chính-mệnh lệnh sang kinh tế thị trường, hay kinh tế thị trường tự do sang kinh tế hỗn hợp.

Các khái niệm cơ bản[sửa|sửa mã nguồn]

Giới hạn năng lực sản xuất, ngân sách thời cơ và hiệu suất cao[sửa|sửa mã nguồn]

Kinh tế học vấn đáp 3 câu hỏi cơ bản :

  • Sản xuất cái gì, với số lượng bao nhiêu? (tiêu dùng hay đầu tư, hàng hóa tư nhân hay công cộng, thịt hay khoai tây…)
  • Sản xuất như thế nào? (sử dụng công nghệ nào?…)
  • Sản xuất cho ai? (sản xuất phải hướng đến nhu cầu người tiêu dùng, phân phối đầu ra cho ai?…)

Một công cụ để nghiên cứu và phân tích yếu tố này là đường số lượng giới hạn năng lực sản xuất ( viết tắt : theo tiếng Anh : PPF – production possibilities frontier ). Giả sử, một nền kinh tế chỉ sản xuất hai loại sản phẩm & hàng hóa. Đường PPF chỉ ra những sản lượng khác nhau của hai loại sản phẩm & hàng hóa. Công nghệ và nguồn lực nguồn vào ( như : đất đai, nguồn vốn, lao động tiềm năng ) cho trước sẽ sản xuất ra một mức số lượng giới hạn tổng sản lượng đầu ra. Điểm A trên đồ thị chỉ ra rằng có một lượng FA thực phẩm và một lượng CA máy tính được sản xuất khi sản xuất ở mức hiệu suất cao. Cũng tựa như như vậy so với một lượng FB thực phẩm và CB máy tính ở điểm B. Mọi điểm trên đường PPF đều chỉ ra tổng sản lượng tiềm năng tối đa của nền kinh tế, mà ở đó, sản lượng của một loại sản phẩm & hàng hóa là tối đa tương ứng với một lượng cho trước của loại sản phẩm & hàng hóa khác .Sự khan hiếm chỉ ra rằng, mọi người sẵn sàng chuẩn bị mua nhưng không hề mua ở những mức sản lượng ngoài đường PPF. Khi chuyển dời dọc theo đường PPF, nếu sản xuất một loại sản phẩm & hàng hóa nào nhiều hơn thì sản xuất một loại sản phẩm & hàng hóa khác phải ít đi, sản lượng hai loại sản phẩm & hàng hóa có mối quan hệ tỷ suất nghịch. Điều này xảy ra là chính do để tăng sản lượng một loại sản phẩm & hàng hóa yên cầu phải có sự di dời nguồn lực nguồn vào để sản xuất loại sản phẩm & hàng hóa kia. Độ dốc tại một điểm của đồ thị bộc lộ sự đánh đổi giữa hai loại sản phẩm & hàng hóa. Nó đo lường và thống kê ngân sách của một đơn vị chức năng tăng thêm của một loại sản phẩm & hàng hóa khi bỏ không sản xuất một loại sản phẩm & hàng hóa khác, đây là một ví dụ về ngân sách thời cơ. Ngân sách chi tiêu thời cơ được miêu tả như thể một ” mối quan hệ cơ bản giữa khan hiếm và lựa chọn “. Trong kinh tế thị trường, chuyển dời dọc theo một đường hoàn toàn có thể được miêu tả như thể lựa chọn xem có nên tăng sản lượng đầu ra của một loại sản phẩm & hàng hóa trên ngân sách của một loại sản phẩm & hàng hóa khác không .Với sự lý giải như trên, mỗi điểm trên đường PPF đều biểu lộ hiệu suất cao sản xuất bằng cách tối đa hóa đầu ra với một sản lượng nguồn vào cho trước. Một điểm ở bên trong đường PPF, ví dụ như điểm U, là hoàn toàn có thể thực thi được nhưng lại ở mức sản xuất không hiệu suất cao ( bỏ phí không sử dụng những nguồn lực nguồn vào ). Ở mức này, đầu ra của một hoặc hai loại sản phẩm & hàng hóa hoàn toàn có thể tăng lên bằng cách vận động và di chuyển theo hướng hướng đông bắc đến một điểm nằm trên đường cong. Một ví dụ cho sản xuất không hiệu suất cao là thất nghiệp cao trong thời kỳ suy thoái và khủng hoảng kinh tế. Mặc dù vậy, một điểm trên đường PPF không có nghĩa là đã đạt hiệu suất cao phân phối một cách khá đầy đủ nếu như nền kinh tế không sản xuất được một tập hợp những loại sản phẩm & hàng hóa tương thích với sự ưa thích của người tiêu dùng. Liên quan đến sự nghiên cứu và phân tích này là kỹ năng và kiến thức được điều tra và nghiên cứu trong môn kinh tế học công cộng, môn khoa học nghiên cứu và điều tra làm thế nào mà một nền kinh tế hoàn toàn có thể cải tổ sự hiệu suất cao của nó. Tóm lại, nhận thức về sự khan hiếm và việc một nền kinh tế sử dụng những nguồn lực như thế nào cho hiệu suất cao nhất là một yếu tố cốt yếu của kinh tế học .

Sự chuyên môn hóa, những nhóm lao động và quyền lợi từ thương mại[sửa|sửa mã nguồn]

Sự trình độ hóa trong sản xuất đã rất thông dụng trong tổ chức triển khai sản xuất. Người ta đã nói đến từ lâu những góp phần của chuyên môn hóa vào hiệu suất cao kinh tế và tân tiến công nghệ tiên tiến .Lý thuyết chỉ ra rằng, những động lực thị trường như là giá mẫu sản phẩm đầu ra và nguồn vào để sản xuất sẽ phân chia những yếu tố sản xuất dựa theo lợi thế so sánh .
Tiền là phương tiện đi lại thanh toán giao dịch khi trao đổi ở hầu hết những nền kinh tế thị trường và là một đơn vị chức năng trao đổi biểu lộ Ngân sách chi tiêu. Tiền là một thiết chế xã hội, giống như ngôn từ. Là một trung gian trao đổi, tiền làm cho thương mại được triển khai thuận tiện hơn. Chức năng kinh tế của tiền là trái ngược với phương pháp trao đổi hàng đổi hàng ( trao đổi không dùng tiền ), tiền làm giảm ngân sách thanh toán giao dịch .

Cung và cầu[sửa|sửa mã nguồn]

Lý thuyết cung và cầu là nguyên tắc lý giải giá và lượng sản phẩm & hàng hóa trao đổi trong một nền kinh tế thị trường. Trong kinh tế vi mô, nó đề cập đến giá và đầu ra trong điều kiện kèm theo thị trường cạnh tranh đối đầu tuyệt vời và hoàn hảo nhất .Đối với một thị trường sản phẩm & hàng hóa cho trước, cầu là số lượng mà mọi người mua tiềm năng chuẩn bị sẵn sàng mua tại mỗi đơn vị chức năng giá sản phẩm & hàng hóa. Cầu được bộc lộ bởi một bảng hoặc một đồ thị bộc lộ mối quan hệ giữa giá và lượng cầu. Lý thuyết nhu yếu giả thiết rằng, cá thể người tiêu dùng tâm lý một cách hài hòa và hợp lý, họ lựa chọn số lượng sản phẩm & hàng hóa mà họ ưa thích nhất trên cơ sở Ngân sách chi tiêu, ngân sách và sở trường thích nghi của họ. Thuật ngữ kinh tế học miêu tả điều này là ” tối đa hóa thỏa dụng trong năng lực ” ( với thu nhập được xem như thể năng lực ). Quy luật cầu phát biểu rằng, nhìn chung, giá và lượng cầu trong một thị trường xác lập là tỷ suất nghịch. Nói cách khác, với một giá mẫu sản phẩm cao hơn, người tiêu dùng hoàn toàn có thể và sẵn sàng chuẩn bị mua tại mức số lượng sản phẩm & hàng hóa thấp hơn ( những biến số khác không đổi ). Khi giá tăng, quyền của người mua giảm ( ảnh hưởng tác động thu nhập ) và người mua mua ít sản phẩm & hàng hóa đắt tiền hơn ( ảnh hưởng tác động thay thế sửa chữa ). Các yếu tố khác cũng hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng đến lượng cầu, ví dụ khi thu nhập tăng thì đường cầu di dời ra ngoài .

Cung là mối liên hệ giữa giá của một loại hàng hóa và lượng hàng hóa mà người sản xuất sẵn sàng bán tại mức giá đó. Cung được thể hiện trong một bảng hoặc đường cung. Người sản xuất, giả sử, luôn muốn tối đa hóa lợi nhuận, nghĩa là họ luôn nỗ lực sản xuất tại mức sản lượng đem lại cho họ lợi nhuận cao nhất. Cung thể hiện mối quan hệ tỷ lệ thuận giữa giá và lượng cung. Nói cách khác, giá càng cao thì người sản xuất càng muốn bán nhiều hơn.

Mô hình cung và cầu chỉ ra rằng, giá và lượng sản phẩm & hàng hóa thường bình ổn tại mức giá mà ở đó lượng cung bằng lượng cầu. Đó là giao điểm của đường cung và đường cầu, gọi là điểm cân đối của thị trường .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Rate this post