Các ca ngộ độc lá ngón không chỉ xảy ra ở trẻ nhỏ mà ngay cả người lớn cũng không loại trừ. Tại những tỉnh như Hà Giang, Lai Châu, Tỉnh Lào Cai, Sơn La và một số ít huyện miền núi của tỉnh Nghệ An, TP Hà Tĩnh … những bệnh viện tiếp tục phải cấp cứu những trường hợp đáng tiếc nói trên .
Những cái chết vì sự vô tình
Ngày 12/7, tại bệnh viện đa khoa (BVĐK) huyện Vị Xuyên, Hà Giang đã tiếp nhận và cấp cứu cho các trường hợp ngộ độc do ăn nhầm lá ngón. Nhóm 5 người này đi hái rau rừng, nhưng đã hái nhầm lá ngón vì tưởng là lá chua.
Bạn đang đọc: Lá ngón, tên gọi của “tử thần”
Sau khi ăn xong, những bệnh nhân thấy buồn nôn, tê chân tay, miệng và gọi người nhà để gọi xe cấp cứu của bệnh viện lên đón. BVĐK Vị Xuyên điều động ngay xe cứu thương lưu động đến hiện trường và đưa nạn nhân đi cấp cứu .
Tuy nhiên, khi xe cứu thương tới nơi thì ba người đã tử trận, hai người còn lại được nhanh gọn đưa đi cấp cứu. Tại bệnh viện, hai bệnh nhân được chẩn đoán ngộ độc lá ngon giờ thứ 4. Các bệnh nhân được cấp cứu rửa dạ dày, truyền dịch. Hai bệnh nhân này đã xuất viện và quay trở lại nhà .
Trước đó, vào tháng 5/2019, những bác sĩ khoa Hồi sức tích cực bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Cạn tiếp đón bốn bệnh nhân ở huyện Ba Bể bị ngộ độc lá ngón rất hy hữu. Chủ nhà hay tin khách đến chơi nhà và muốn tiếp khách bằng đặc sản nổi tiếng rau rừng, nên đã lên dãy núi sau nhà hái rau rừng về mời khách .
Không ngờ, rau rừng đó lại là lá ngón. Sau khi ăn 10 phút, cả bốn người có bộc lộ buồn nôn, choáng váng, vật vã. Bốn nạn nhân được đưa đi cấp cứu tại TT y tế huyện, sau đó được chuyển lên bệnh viện đa khoa tỉnh để liên tục điều trị .
Tương tự như trường hợp trên, những bác sĩ ở BVĐK huyện Mộc Châu ngoài việc giải quyết và xử lý nhiều trường hợp ngộ độc lá ngon do tức xích míc chuyện mái ấm gia đình nên ăn lá ngon tự tử, những bác sĩ cũng tiếp đón không ít ca ngộ độc ở trẻ nhỏ .
Với người lớn, việc phân biệt lá ngón còn khó, thì trẻ nhỏ là điều khó hơn nhiều. Các bác sĩ của bệnh viện Mộc Châu cho hay, hai em bé người H’Mông đi chơi trên đường nhìn thấy khóm cây hoa rất đẹp mọc bên đường, hai bé đã rủ nhau ăn thử 3 lá, ăn vào thấy đau bụng, buồn nôn, khó thở … Khi cha mẹ phát hiện con có bộc lộ lạ, hỏi con thì được hai bé đưa lá ngón ra, liền đưa con đến bệnh viện cấp cứu. Rất may, những bé sau đó đều qua khỏi .
Hiện nay, hầu hết người dân đã hiểu rõ về độc tính của lá ngón, tuy nhiên, những ca ngộ độc vẫn xảy ra do loại lá này dễ nhầm lẫn với những cây rau ăn được .
Các bác sĩ trực tiếp điều trị khuyến nghị, người dân cần khám phá kỹ về đặc thù nhận dạng của loại cây này để tránh việc nhầm lẫn dẫn đến ngộ độc lá ngón .
Độc tính của lá ngón
Ở Nước Ta, lá ngón được coi là một trong bốn loại cây có độc tính hàng cao nhất ( thuộc độc bảng A ) gồm : cây củ chi, lá ngón, trúc đào và cây sui. Chỉ ăn 3 lá ngón sẽ tử trận ngay lập tức .
Lá ngón, hay còn gọi ngón vàng, thuốc rút ruột là một loại cây dây leo, thân và cành không có lông, trên thân hơi có khía dọc. Lá mọc đối, hình trứng thuôn dài, hình mác, cuống nhọn, mép nguyên, bóng nhẵn, dài 7-12 cm, rộng 2,5 – 5,5 cm. Hoa mọc thành chùm ở đầu cành hay ở kẽ lá, cánh hoa màu vàng. Mùa hoa vào tháng 6, 8, 10. Quả một nang, màu nâu, hình thon, dài 1 cm, rộng 0,5 cm .
Theo Ths. BS Nguyễn Trung Nguyên, đảm nhiệm Trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai : Lá ngón là loại cây có độc tính cao, thường mọc tự nhiên ở những tỉnh miền núi phía Bắc. Ngộ độc lá ngón Open nhanh, nặng và dễ tử trận .
Trong lá ngón có chứa một chất kịch độc có thể ngay lập tức gây ra cái chết, đó chính là hoạt chất cực độc alkaloid, một loại độc tố nguy hiểm. Các alkaloid chứa trong toàn bộ cây, độc tính giảm dần theo thứ tự rễ, lá, hoa, quả và thân cây. Alkaloid là những hợp chất hữu cơ có chứa dị vòng nitơ, có tính bazơ, thường gặp ở trong nhiều loài thực vật ; đôi khi còn tìm thấy trong một vài loài động vật. Alkaloid có hoạt tính sinh lý rất cao đối với cơ thể con người và động vật, nhất là đối với hệ thần kinh. Một lượng nhỏ alkaloid đủ chất độc gây chết người.
Nghiên cứu về lá ngón được tiến hành tại Khoa Sinh, Đại học Đà Lạt cho thấy, giã lá ngón thành nước ( 10 g lá, 10 ml nước ) cho chuột uống 3 giọt, sau 9 phút chuột chết vì co giật. Ăn ba lá hoặc một lá với một chút ít rượu sẽ chết .
Chuyên gia quan tâm lá ngón không những rất giống mà còn mọc gần nhiều cây thuốc và rau ăn nên dễ dẫn đến sự nhầm lẫn gây hậu quả chết người .
Người bị ngộ độc lá ngón có những triệu chứng khát nước, đau họng, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn, sau đó dẫn đến mỏi cơ, thân nhiệt hạ, huyết áp hạ, răng cắn chặt, sùi bọt mép, đau bụng kinh hoàng, tim đập yếu, khó thở, đồng tử giãn và chết rất nhanh do ngừng hô hấp .
Cách nhận biết lá ngón
Theo những tài liệu cổ, lá ngón là một loại dây mọc leo thân quấn thường xanh dài tới 12 m, thân và cành không có lông, trên thân hơi có khía dọc .
Lá mọc đối, hình trứng thuôn dài, hơi hình mác, đầu nhọn, phía cuống nhọn hoặc hơi từ, mép nguyên, bóng nhẵn, dài 7-12 cm, rộng 2,5 – 5,5 cm .
Hoa mọc thành chùm ở đầu cành hay ở kẽ lá. Cánh hoa màu vàng. Mùa hoa tháng 6, 8, 10 .
Quả là một nang, màu nâu hình thon, dài một cm, rộng 0,5 cm. Hạt nhỏ, quanh mép có rìa mỏng mảnh màu nâu nhạt, hình thận .
Sơ cứu ngộ độc lá ngón
Khi phát hiện người bị ngộ độc cây lá ngón, chiêu thức xử trí khởi đầu rất là quan trọng, phải nhanh gọn vô hiệu chất độc ra khỏi khung hình bằng những giải pháp như : gây nôn, uống đầy nước, móc họng để kích thích gây nôn .
Sau đó nhanh gọn chuyển đến cơ sở y tế gần nhất để vô hiệu độc chất, ngăn cản hấp thu độc chất bằng cách rửa dạ dày, uống than hoạt, truyền dịch. Khẩn trương luân chuyển bệnh nhân tới bệnh viện chuyên khoa có vừa đủ những trang thiết bị cấp cứu điều trị giải độc. Tránh những biến chứng muộn nặng nề, nguy khốn, rủi ro tiềm ẩn dẫn đến tử trận .
Hiệu quả cấp cứu chỉ khi được thực hiện sớm dưới 1h.Tuy nhiên, hiện nay do thiếu hiểu biết, các vụ tự tử hoặc đầu độc bằng lá ngón xảy ra khá nhiều, đặc biệt trên các tỉnh vùng núi. Khi đó, khả năng cứu sống nạn nhân khó đạt 100% do không thể sơ cứu kịp thời, đúng lúc.
Bác sĩ cũng chú ý quan tâm việc gây nôn chỉ thực thi khi bệnh nhân mới ăn xong, bệnh nhân tỉnh, hợp tác. Chỉ dùng giải pháp cơ học ( kích thích họng ), không dùng thuốc gây nôn vì đến khi thuốc có công dụng, bệnh nhân nôn thì hoàn toàn có thể bệnh nhân bị liệt hầu họng, co giật rất dễ sặc phổi .
Để phòng ngừa ngộ độc lá ngón, giải pháp hữu hiệu nhất là nên chặt bỏ toàn bộ những cây lá ngón được tìm thấy. Phần lớn bệnh nhân bị ngộ độc lá ngón là do tự tử hoặc bị đầu độc. Cần phát hiện và điều trị kịp thời những bệnh lý tinh thần như trầm cảm, stress … là nguyên do gây tự sát. Không nên để những người này tiếp cận với lá ngón .
Source: https://blogchiase247.net
Category: Hỏi Đáp
