Quy luật lượng – chất hay còn gọi là quy luật chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại là một trong ba quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật trong triết học Mác – Lênin, chỉ cách thức của sự vận động, phát triển, theo đó sự phát triển được tiến hành theo cách thức thay đổi lượng trong mỗi sự vật dẫn đến chuyển hóa về chất của sự vật và đưa sự vật sang một trạng thái phát triển tiếp theo. Ph.Ăng-ghen đã khái quát quy luật này:
“
Những thay đổi đơn thuần về lượng, đến một mức độ nhất định, sẽ chuyển hóa thành những sự khác nhau về chất
”
— Ph.Ăng-ghen[1]
Mục lục nội dung
Các tác nhân[sửa|sửa mã nguồn]
Theo quan điểm của Triết học Mác – Lenin, bất kể một sự vật, hiện tượng kỳ lạ nào cũng gồm có mặt chất và mặt lượng. Hai mặt đó thống nhất hữu cơ với nhau trong sự vật, hiện tượng kỳ lạ. Phép biện chứng duy vật đưa ra khái niệm chất, lượng và quan hệ qua lại giữa chúng như sau :
Chất là phạm trù triết học dùng để chỉ tính lao lý khách quan vốn có của sự vật, hiện tượng kỳ lạ, đó là sự thống nhất hữu cơ của những thuộc tính, những yếu tố cấu thành sự vật, hiện tượng kỳ lạ, nói lên sự vật, hiện tượng kỳ lạ đó là gì, phân biệt nó với những sự vật, hiện tượng kỳ lạ khác. Mỗi sự vật, hiện tượng kỳ lạ trong quốc tế đều có những chất vốn có, tạo ra sự chính chúng. Nhờ đó chúng mới khác với những sự vật, hiện tượng kỳ lạ khác .
Chất có tính khách quan, là cái vốn có của sự vật, hiện tượng, do những thuộc tính, những yếu tố cấu thành quy định. Thuộc tính của sự vật là những tính chất, những trạng thái, những yếu tố cấu thành sự vật. Đó là những cái vốn có của sự vật từ khi sự vật được sinh ra hoặc được hình thành trong sự vận động và phát triển của nó. Tuy nhiên những thuộc tính vốn có của sự vật, hiện tượng chỉ được bộc lộ ra thông qua sự tác động qua lại với các sự vật, hiện tượng khác.
Bạn đang đọc: chất – Wikipedia tiếng Việt
Mỗi sự vật có rất nhiều thuộc tính trong đó mỗi thuộc tính lại bộc lộ một chất của sự vật. Do vậy, mỗi sự vật có rất nhiều chất. Chất và sự vật có mối quan hệ ngặt nghèo, không tách rời nhau. Trong hiện thực khách quan không hề sống sót sự vật không có chất và không hề có chất nằm ngoài sự vật. Chất của sự vật được bộc lộ qua những thuộc tính của nó. Nhưng không phải bất kể thuộc tính nào cũng biểu lộ chất của sự vật. Thuộc tính của sự vật có thuộc tính cơ bản và thuộc tính không cơ bản .Những thuộc tính cơ bản được tổng hợp lại tạo thành chất của sự vật. Chính chúng lao lý sự sống sót, sự hoạt động và sự tăng trưởng của sự vật, chỉ khi nào chúng biến hóa hay mất đi thì sự vật mới đổi khác hay mất đi. Những thuộc tính của sự vật chỉ thể hiện qua những mối liên hệ đơn cử với những sự vật khác. Sự phân loại thuộc tính thành thuộc tính cơ bản và thuộc tính không cơ bản cũng chỉ mang đặc thù tương đối, tùy theo từng mối quan hệ. Chất của sự vật không những pháp luật bởi chất của những yếu tố tạo thành mà còn bởi phương pháp link giữa những yếu tố tạo thành, nghĩa là bởi cấu trúc của sự vật. Trong hiện thực những sự vật được tạo thành bởi những yếu tố như nhau, tuy nhiên chất của chúng lại khác nhau .Mỗi sự vật có vô vàn chất : vì sự phân biệt giữa chất và thuộc tính chỉ có ý nghĩa tương đối, tuy nhiên sự vật có vô vàn thuộc tính nên có vô vàn chất. Chất và sự vật không tách rời nhau : chất là chất của sự vật, còn sự vật sống sót với tính lao lý về chất của nó. Chất biểu hiện trạng thái tương đối không thay đổi của sự vật, là sự tích hợp tương đối toàn vẹn, hoàn hảo, bền vững và kiên cố những thuộc tính của sự vật, làm cho sự vật này không hòa lẫn với sự vật khác mà tách biệt cái này với cái khác. Chất luôn gắn liền với lượng của sự vật .
Lượng là phạm trù triết học dùng để chỉ tính pháp luật vốn có của sự vật về mặt số lượng, quy mô, trình độ, nhịp điệu của sự hoạt động và tăng trưởng cũng như những thuộc tính của sự vật, bộc lộ bằng số lượng những thuộc tính, những yếu tố cấu thành nó. Lượng là cái khách quan, vốn có của sự vật, lao lý sự vật ấy là nó. Lượng của sự vật không phụ thuộc vào vào ý chí, ý thức của con người. Lượng của sự vật biểu lộ kích cỡ dài hay ngắn, số lượng nhiều hay ít, quy mô lớn hay nhỏ, trình độ cao hay thấp, nhịp điệu nhanh hay chậm …
“
Những lượng không tồn tại mà những sự vật có lượng hơn nữa những sự vật có vô vàn lượng mới tồn tại
”
— Engels[2]
Trong thực tiễn lượng của sự vật thường được xác lập bởi những đơn vị chức năng đo lượng đơn cử như tốc độ của ánh sáng là 300.000 km trong một giây hay một phân tử nước gồm có hai nguyên tử hydrô link với một nguyên tử oxy, … cạnh bên đó có những lượng chỉ hoàn toàn có thể bộc lộ dưới dạng trừu tượng và khái quát như trình độ nhận thức tri của một người ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm cao hay thấp của một công dân, … trong những trường hợp đó tất cả chúng ta chỉ hoàn toàn có thể nhận thức được lượng của sự vật bằng con đường trừu tượng và khái quát hoá .Có những lượng biểu lộ yếu tố cấu trúc bên trong của sự vật ( số lượng nguyên tử hợp thành nguyên tố hoá học, số lượng nghành nghề dịch vụ cơ bản của đời sống xã hội ) có những lượng vạch ra yếu tố pháp luật bên ngoài của sự vật ( chiều dài, chiều rộng, độ cao của sự vật ). Bản thân lượng không nói lên sự vật đó là gì, những thông số kỹ thuật về lượng không không thay đổi mà tiếp tục biến hóa cùng với sự hoạt động biến hóa của sự vật, đó là mặt không không thay đổi của sự vật .
Nội dung quy luật[sửa|sửa mã nguồn]
Mỗi sự vật, hiện tượng kỳ lạ là một thể thống nhất gồm có chất và lượng nhất định, trong đó chất tương đối không thay đổi còn lượng liên tục biến hóa. Sự biến đổi này tạo ra xích míc giữa lượng và chất. Lượng đổi khác đến một mức độ nhất định và trong những điều kiện kèm theo nhất định thì lượng phá vỡ chất cũ, xích míc giữa lượng và chất được xử lý, chất mới được hình thành với lượng mới, nhưng lượng mới lại biến hóa và phá vỡ chất đang ngưng trệ nó. Quá trình ảnh hưởng tác động lẫn nhau giữa hai mặt : chất và lượng tạo nên sự hoạt động liên tục, từ đổi khác từ từ đến nhảy vọt, rồi lại biến hóa dần để sẵn sàng chuẩn bị cho bước nhảy vọt tiếp theo. Cứ địa thế căn cứ thế, quy trình động biện chứng giữa chất và lượng tạo nên phương pháp hoạt động, tăng trưởng của sự vật .
Nói ngắn gọn hơn, bất cứ sự vật nào trong quá trình phát triển đều là quá trình biến đổi về lượng dẫn đến biến đổi về chất. Biến đổi về lượng đến một mức nhất định sẽ dẫn đến biến đổi về chất, sản sinh chất mới. Rồi trên nền tảng của chất mới lại bắt đầu biến đổi về lượng. Biến đổi về lượng là nền tảng và chuẩn bị tất yếu của biến đổi về chất. Biến đổi về chất là kết quả tất yếu của biến đổi về lượng. Quy luật biến đổi về chất và lượng cho thấy trạng thái và quá trình phát triển của sự vật.
Khái niệm độ[sửa|sửa mã nguồn]
Độ là một phạm trù triết học dùng để chỉ sự thống nhất giữa lượng và chất, là số lượng giới hạn mà trong đó sự biến hóa về lượng chưa làm biến hóa cơ bản về chất của sự vật, sự vật chưa biến thành cái khác. Trong số lượng giới hạn của độ, lượng và chất ảnh hưởng tác động biện chứng với nhau, làm cho sự vật hoạt động .
Chu trình đổi khác[sửa|sửa mã nguồn]
Từ những đổi khác về lượng dẫn đến sự đổi khác về chất. Trong mối quan hệ giữa chất và lượng thì chất là mặt tương đối không thay đổi, còn lượng là mặt biến hóa hơn. Sự hoạt động và tăng trưởng của sự vật khi nào cũng mở màn từ sự đổi khác về lượng. Song không phải bất kể sự biến hóa nào về lượng cũng dẫn đến sự đổi khác về chất ngay tức khắc, mặc dầu bất kể sự biến hóa nào về lượng cũng ảnh hưởng tác động đến trạng thái sống sót của sự vật. So với lượng thì chất biến hóa chậm hơn. Chỉ khi nào lượng biến hóa đến một số lượng giới hạn nhất định ( độ ) thì mới dẫn đến sự đổi khác về chất, sự vật không còn là nó nữa, một sự vật mới sinh ra thay thế sửa chữa nó .Tại thời gian lượng đạt đến một số lượng giới hạn nhất định để vật biến hóa về chất gọi là điểm nút. Điểm nút là phạm trù triết học dùng để chỉ thời gian mà tại đó sự biến hóa về lượng đã đủ làm biến hóa về chất của sự vật .Khi có sự đổi khác về chất diễn ra gọi là bước nhảy. Bước nhảy là sự kết thúc một quy trình tiến độ đổi khác về lượng, là sự đứt đoạn trong liên tục, nó không chấm hết sự hoạt động nói chung mà chỉ chấm hết một dạng hoạt động đơn cử, tạo ra một bước ngoặt mới cho sự thống nhất biện chứng giữa chất và lượng trong một độ mới .Các hình thức cơ bản của bước nhảy. Bước nhảy để chuyển hoá về chất của sự vật rất là phong phú và đa dạng và phong phú với những hình thức rất khác nhau. Những hình thức bước nhảy khác nhau được quyết định hành động bởi bản thân của sự vật, bởi những điều kiện kèm theo đơn cử trong đó sự vật thực thi bước nhảy .Dựa trên nhịp điệu thực thi bước nhảy của bản thân sự vật, hoàn toàn có thể phân loại thành bước nhảy đột biến và bước nhảy từ từ. Bước nhảy đột biến là bước nhảy được thực thi trong một thời hạn rất ngắn làm đổi khác chất của hàng loạt cấu trúc cơ bản của sự vật. Chẳng hạn, khối lượng Uranium 235 ( Ur 235 ) được tăng đến khối lượng tới hạn thì sẽ xảy ra vụ nổ nguyên tử trong chốc lát. Bước nhảy từ từ là bước nhảy được thực thi từ từ, từng bước bằng cách tích luỹ từ từ những tác nhân của chất mới và những tác nhân của chất cũ từ từ mất đi. Bước nhảy từ từ khác với sự đổi khác từ từ về lượng của sự vật. Bước nhảy từ từ là sự chuyển hoá từ từ từ chất này sang chất khác còn sự biến hóa từ từ về lượng, là sự tích luỹ liên tục về lượng để đến một số lượng giới hạn nhất định sẽ chuyển hoá về chất .Căn cứ vào quy mô thực thi bước nhảy của sự vật có bước nhảy hàng loạt, có bước nhảy cục bộ. Bước nhảy hàng loạt là bước nhảy làm biến hóa chất của hàng loạt những mặt, những yếu tố cấu thành sự vật. Bước nhảy cục bộ là bước nhảy làm biến hóa chất của từng mặt, những yếu tố riêng không liên quan gì đến nhau của sự vật .
Khi lượng biến đổi đến điểm nút thì diễn ra bước nhảy, chất mới ra đời thay thế cho chất cũ, sự vật mới ra đời thay thế cho sự vật cũ, nhưng rồi những lượng mới này tiếp tục biến đổi đến điểm nút mới lại xảy ra bước nhảy mới. Cứ như vậy, quá trình vận động, phát triển của sự vật diễn ra theo cách thức từ những thay đổi về lượng dẫn đến những thay đổi về chất một cách vô tận. Đó là quá trình thống nhất giữa tính tuần tự, tiệm tiến, liên tục với tính gián đoạn, nhảy vọt trong sự vận động, phát triển.
Xem thêm: LGBTQI+ có nghĩa là gì?
Tác động ngược[sửa|sửa mã nguồn]
Sự đổi khác về chất tác động ảnh hưởng trở lại so với sự biến hóa về lượng. Lượng đổi khác luôn luôn trong mối quan hệ với chất, chịu sự tác động ảnh hưởng của chất. Song sự tác động ảnh hưởng của chất so với lượng rõ nét nhất khi xảy ra bước nhảy về chất, chất mới sửa chữa thay thế chất cũ, nó lao lý quy mô và vận tốc tăng trưởng của lượng mới trong một độ mới. Khi chất mới sinh ra, nó không sống sót một cách thụ động, mà có sự tác động ảnh hưởng trở lại so với lượng, được bộc lộ ở chỗ : chất mới sẽ tạo ra một lượng mới tương thích với nó để có sự thống nhất mới giữa chất và lượng. Sự lao lý này hoàn toàn có thể được bộc lộ ở quy mô, nhịp độ và mức độ tăng trưởng mới của lượng .
- ^ C. Mác và Ph. Ăng-ghen : Toàn tập, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Thành Phố Hà Nội, năm 1994, tập 20, trang 179
- ^ Ph. Ăngghen : Biện chứng của tự nhiên, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia-Sự thật, TP. Hà Nội, năm 1971, trang 360
Source: https://blogchiase247.net
Category: Hỏi Đáp
