Chủ nghĩa dân tộc – Là gì Wiki

Template:1000 bài cơ bảnChủ nghĩa dân tộc (tiếng Anh: nationalism, còn được gọi là dân tộc chủ nghĩa, tư tưởng dân tộc, chủ nghĩa quốc gia, chủ nghĩa quốc dân,[1] chủ nghĩa quốc tộc) là một khái niệm phức tạp, có tính đa chiều, liên quan đến nhận biết cộng đồng (communal identification) với dân tộc (nation) của một người. Ý thức hệ chính trị này hướng đến việc giành được, và duy trì sự tự trị (self-governance), hoặc chủ quyền hoàn toàn (full sovereignty), trên một vùng lãnh thổ có ý nghĩa lịch sử quan trọng đối với một nhóm người (như là tổ quốc của họ). Chủ nghĩa dân tộc do đó cho rằng một dân tộc nên tự mình cai trị, không bị ảnh hưởng từ bên ngoài, và được kết nối với khái niệm self-determination (tự xác định, tự định hướng). Xa hơn nữa, chủ nghĩa dân tộc còn hướng đến sự phát triển và duy trì bản sắc dân tộc (national identity) dựa trên các đặc trưng chung như văn hóa, ngôn ngữ, chủng tộc, tôn giáo, các mục tiêu chính trị và/hoặc niềm tin về tổ tiên chung.[2][3] Vì vậy, chủ nghĩa dân tộc tìm cách bảo tồn văn hóa của dân tộc. Nó cũng thường liên quan cảm giác tự hào về những thành tựu của dân tộc, và có sự liên kết chặt chẽ với khái niệm chủ nghĩa yêu nước. Chủ nghĩa dân tộc theo các nghĩa này có thể tích cực hay tiêu cực.[4]

Chủ nghĩa dân tộc đã trở thành một trong những động lực chính trị và xã hội quan trọng nhất trong lịch sử.[citation needed] Nó đã giữ vai trò ảnh hưởng chính hay nguyên nhân của Chiến tranh thế giới thứ nhất, và đặc biệt là Chiến tranh thế giới thứ hai do sự nổi lên của chủ nghĩa phát xít), một hệ tư tưởng dân tộc chủ nghĩa cấp tiến và độc đoán.[5][6][7][8]

Do đa số các quốc gia là đa sắc tộc hoặc có nhiều nhóm tự nhận vị thế quốc gia,[9] trong nhiều trường hợp, sự theo đuổi những ý tưởng chính trị mang hình thức dân tộc chủ nghĩa đã gây ra xung đột giữa nhân dân và nhà nước, trong đó có chiến tranh (cả nội chiến và ngoại chiến), ly khai; và trong những trường hợp cực đoan là diệt chủng.[citation needed]

Chủ nghĩa dân tộc là một hiện tượng xã hội mạnh mẽ trên thế giới, khi các quốc kỳ, quốc ca, và những sự phân biệt quốc gia là các ví dụ về chủ nghĩa dân tộc sáo rỗng (banal nationalism) mà người ta thường thể hiện một cách vô thức.[10] Hơn nữa, một số học giả cho rằng chủ nghĩa dân tộc với hình thức tình cảm hoặc văn hóa, mà đôi khi được miêu tả bằng từ ‘bản sắc dân tộc’ (national identity) để tránh ảnh hưởng của nghĩa “hệ tư tưởng”, là nền tảng xã hội hiện đại. Công nghiệp hóa, dân chủ hóa, và sự ủng hộ đối với sự tái phân bố kinh tế đã phần nào đóng góp cho sự đoàn kết xã hội mà chủ nghĩa dân tộc mang lại.[11][12][13]

Chủ nghĩa dân tộc bản địa lý giải quyền lực tối cao nhà nước hình thành trên cơ sở dân tộc bản địa, khác với những người theo chủ nghĩa Marx cho quyền lực tối cao nhà nước trên cơ sở phân hóa giai cấp, hay chủ nghĩa tự do quyền lực tối cao Nhà nước trên cơ sở khế ước xã hội của những cá thể. Chủ nghĩa dân tộc bản địa góp thêm phần quan trọng hình thành nên những vương quốc từ những trào lưu giải phóng dân tộc bản địa hay ly khai, hoặc có ảnh hưởng tác động những chủ trương dân tộc bản địa của nhà nước. Chính sách dân tộc bản địa chủ nghĩa hoàn toàn có thể bộc lộ qua chủ trương kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, ví dụ cấm ( hạn chế ) nhập một sản phẩm & hàng hóa từ bên ngoài vào để bảo vệ hàng nội, hay cấm ( hạn chế ) những tư tưởng, văn hóa truyền thống, mẫu sản phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ từ bên ngoài vào để bảo vệ văn hóa truyền thống, tư tưởng dân tộc bản địa, hay những mẫu sản phẩm văn hóa truyền thống quốc nội, những chủ trương mang sắc tố dân tộc bản địa chủ nghĩa này không đồng nghĩa tương quan có lợi cho toàn thể dân tộc bản địa, mà có khi chỉ cho một nhóm người ( ví dụ những người đang sản xuất mẫu sản phẩm, loại sản phẩm đó, … ). Chủ nghĩa dân tộc bản địa thường được xem là rộng hơn, có tính chính trị hơn và không trọn vẹn trùng nhau với chủ nghĩa yêu nước, một khái niệm có tính mơ hồ hơn. Nó khởi nguồn cho rất nhiều những cuộc cuộc chiến tranh hoặc những tư tưởng bài ngoại, ngừng hoạt động, phân biệt chủng tộc ( như Đảng Dân tộc ở Nam Phi trước đây ), tẩy chay sắc tộc thiểu số hay tôn giáo thiểu số ( như ở Myanmar một thời ), đối xử tệ với thổ dân ( như ở châu Mỹ và Úc một thời ), sự xích lại của một dân tộc bản địa trong một khu vực không phân biệt chủ quyền lãnh thổ v.v. Sở dĩ từ chủ nghĩa dân tộc bản địa hay được những người cánh tả gọi là để phân biệt với chủ nghĩa vương quốc, vì tiềm năng dân tộc bản địa gắn với chủ nghĩa quốc tế, không tách rời nhau ( như giải phóng dân tộc bản địa gắn với giải phóng quả đât ), chứ không hiểu là chủ nghĩa vương quốc hay được họ xem là gắn với phân biệt, tẩy chay chủng tộc, đế quốc hay nhân danh chủ nghĩa vương quốc để bảo vệ quyền lợi những người quản lý. Quốc gia gắn liền với cương vực chủ quyền lãnh thổ, địa lý, còn dân tộc bản địa là một khái niệm khác .Về cơ bản hầu hết những khuynh hướng chính trị ở những vương quốc đều chịu tác động ảnh hưởng không ít của chủ nghĩa dân tộc bản địa nhưng lý giải khác nhau. Thông thường chủ nghĩa dân tộc bản địa hay gắn bó với cánh hữu hơn vì họ coi trọng đoàn kết dân tộc bản địa, bảo vệ quyền hạn vương quốc – dân tộc bản địa hơn là tính đến những yếu tố giai cấp, và ít chịu tác động ảnh hưởng hơn của chủ nghĩa quốc tế. Đôi khi chủ nghĩa dân tộc bản địa đi kèm với chủ nghĩa quân phiệt, chủ nghĩa nhà nước, và đối trọng với chủ nghĩa tự do coi trọng bảo vệ quyền cá thể hơn. Do thực chất dân tộc bản địa là một khái niệm tranh cãi, vì vậy chủ nghĩa dân tộc bản địa cũng hay được xem là mơ hồ, trong một sự cố gắng link của những nhóm người có cùng huyết thống, màu da, hay ngôn từ, văn hóa truyền thống, tôn giáo, …Một số trào lưu chủ nghĩa dân tộc bản địa lúc bấy giờ hoàn toàn có thể có hình thức hùng biện chính trị mị dân hoặc kế hoạch link với chủ nghĩa dân túy .

Thuật ngữ

Trước năm 1800, ở châu Âu, từ nation (dân tộc) được dùng để chỉ những cư dân (inhabitant) của một quốc gia (country) hoặc chỉ những bản sắc tập thể (collective identity) có thể có chung lịch sử, luật pháp, các quyền chính trị, tôn giáo và truyền thống, với nghĩa tương đối giống với quan niệm hiện nay.[14]

Chủ nghĩa dân tộc (tiếng Anh: Nationalism, còn được dịch thành: tư tưởng dân tộc, chủ nghĩa quốc gia, chủ nghĩa quốc dân) là một thuật ngữ mới hơn; trong tiếng Anh thuật ngữ này có từ năm 1844, mặc dù khái niệm thì đã có từ trước.[15] Thuật ngữ này trở nên quan trọng vào thế kỷ XIX,[16], và dần dần mang nghĩa tiêu cực từ sau năm 1914. Glenda Sluga viết rằng “Thế kỷ XX, thời đại mà người ta bị vỡ mộng với chủ nghĩa dân tộc, cũng là thời đại tuyệt vời của chủ nghĩa quốc tế.”[17] Người theo chủ nghĩa dân tộc được gọi là người dân tộc chủ nghĩa (hoặc người quốc gia).

Lịch sử

Chủ nghĩa dân tộc bản địa đã trở thành một nét đặc trưng xã hội phổ cập của những nền văn minh loài người kể từ thời cổ đại, đã được biểu lộ qua nhận thức văn minh về sự tự trị và sự độc lập chính trị của những dân tộc bản địa trên quốc tế và đã được chính thức triển khai hóa vào cuối thế kỷ thứ XVIII. [ 18 ] Ví dụ về những cuộc cách mạng chủ nghĩa dân tộc bản địa hoàn toàn có thể được quan sát thấy trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc trái đất, từ những cuộc làm mưa làm gió của người Do Thái ở thế kỷ thứ II, cho tới sự vực dậy của nền văn minh Ba Tư trong tiến trình Đế quốc Sassanid, và cho đến sự trở lại của nền văn minh Latin ở Đế chế Tây La Mã vào thế kỷ thứ IV và tại thế kỷ thứ V, và cũng hiện tượng kỳ lạ này cũng Open ở nhiều dân tộc bản địa khác. Trong thời tân tiến, hoàn toàn có thể thấy những ví dụ rõ ràng về sự hưng thịnh của chủ nghĩa dân tộc bản địa Đức như thể một phản ứng chống lại sự trấn áp của Napoleon lên dân tộc bản địa Đức, phản ứng kinh hoàng của dân tộc bản địa Đức chính là sự xây dựng Liên bang Rhein khoảng chừng năm 1805 – 14. [ 19 ] [ 20 ]

Thể kỉ 19

Đức

Ý

Hy Lạp

Serbia

Ba Lan

Chủ nghĩa dân tộc khiến Tây Ban Nha mất thuộc địa

Xem thêm: PAL – Wikipedia tiếng Việt

Thế kỷ XX

Trung Đông

Những người Ả Rập theo chủ nghĩa dân tộc bản địa cùng nhau nổi dậy càn quét dân Do Thái ở JerusalemChủ nghĩa dân tộc bản địa Ả Rập, một trào lưu giải phóng và trao quyền lực tối cao cho người Ả Rập ở Trung Đông, đã Open trong thế kỷ XIX, lấy cảm hứng từ những trào lưu giành tự do độc lập khác từ thế kỷ XVIII và thế kỷ XIX. Khi Đế quốc Ottoman sụp đổ và Trung Đông được chỉ huy bởi những cường quốc Châu Âu, dân Ả Rập đã tìm cách xây dựng những vương quốc độc lập riêng của họ do chính bàn tay người Ả Rập trấn áp hơn là người quốc tế. nhà nước Syria được xây dựng vào năm 1920 ; Đất nước Transjordan ( sau này là Jordan ) từ từ từ từ giành được độc lập giữa năm 1921 và năm 1946 ; nhà nước Saudi Arabia được xây dựng vào năm 1932 ; và vương quốc Ai Cập tân tiến đã lấy lại được sự độc lập tự do niềm hạnh phúc từ năm 1922 đến năm 1952. Khối liên đoàn Ả rập được xây dựng tại năm 1945 để thôi thúc những mối chăm sóc, quan hệ, và hợp tác quyền lợi thịnh vượng chung cho người Ả Rập giữa những vương quốc Ả Rập văn minh .Song song với những nỗ lực giành độc lập tự do này, thì trào lưu chủ nghĩa phục quốc của người Do Thái đã Open trong tâm tư nguyện vọng của những người Do Thái Châu Âu vào thế kỷ thứ XIX. Bắt đầu từ năm 1882, người Do Thái đa phần đến từ những vương quốc châu Âu, đã mở màn di dân tới Ottoman Palestine với tiềm năng thiết lập một quê nhà mới dành cho người Do thái. Sự cố gắng phấn đấu này lên tới đỉnh điểm khi người Do Thái quyết định hành động công bố sự tự do độc lập của Nhà nước Israel vào năm 1948. Vì hành động giành độc lập tự do của người Do Thái cho vương quốc Israel đã trọn vẹn xích míc với niềm tin phổ cập của đại đa số những dân tộc bản địa Ả Rập rằng Palestine là một phần chủ quyền lãnh thổ của người Ả rập và vương quốc Ả Rập, do đó những dân tộc bản địa Ả rập láng giềng nằm ở xung quanh nhà nước Do Thái Israel, những dân tộc người Ả Rập đã cùng nhau hàng loạt hô hào phát động một cuộc xâm lăng tiến công vương quốc Do thái Israel non trẻ. Cuộc xâm lược của người Ả Rập chỉ thành công xuất sắc một phần nào đó và dẫn đến hàng chục thập kỷ xung đột giữa những hệ tư tưởng chủ nghĩa dân tộc bản địa Ả Rập đối đấu với dân tộc bản địa Do thái .

Trung Quốc

Xem chi tiết cụ thể ở bài Chủ nghĩa dân tộc bản địa Trung Quốc ( chữ Hán : 中国民族主义, Hán-Việt : Trung Quốc dân tộc bản địa chủ nghĩa ). Ở Trung Quốc, Tôn Trung Sơn ( 1866 – 1925 ) xây dựng Trung Quốc Quốc dân Đảng .

Châu Phi

Diễn dịch xã hội học

Các mô hình chủ nghĩa dân tộc bản địa

Chủ nghĩa dân tộc bản địa vị chủng

Thuần túy vương quốc

Chủ nghĩa dân tộc bản địa về chủ quyền lãnh thổ

Chủ nghĩa dân tộc bản địa tôn giáo

Chủ nghĩa dân tộc bản địa cánh tả

Chủ nghĩa dân tộc bản địa cực đoan

Chủ nghĩa dân tộc bản địa độc tài

Chủ nghĩa dân tộc bản địa Risorgimento và Integral

Chủ nghĩa dân tộc bản địa công dân và chủ nghĩa dân tộc bản địa tự do

Chủ nghĩa vương quốc tại Nước Ta

Tại Việt Nam, một thời, từ thập niên 1930 cụm từ “chủ nghĩa quốc gia” hay được dùng. Trong thời Pháp thuộc, một số nhóm theo chủ nghĩa này ủng hộ chế độ bảo hộ của Pháp tại Đông Dương, ủng hộ chủ nghĩa quốc gia ở Pháp (chỉ các nhóm chính trị cánh hữu hay cực hữu ở Pháp). Có nhóm năm 1939 khi cánh hữu thắng cử ở Pháp, đã kêu gọi “từ giã hết chủ nghĩa xã hội, quốc tế, cộng sản xét ra không có lợi gì cho tiền đồ Tổ quốc đi, để quay đầu về phụng sự chủ nghĩa quốc gia”, họ cho là các lý tưởng kia “không lấy thực nghiệm ra mà suy xét, chỉ chạy theo lý tưởng xuông” và xem một số nước “đem ra thực hành đều thất bại cả”, họ kêu gọi “trông cậy vào sự chỉ đạo của nước Pháp bảo hộ,…yêu cầu nước Pháp gây dựng cho nước ta một quốc gia, có chính phủ chịu trách nhiệm các việc nội trị trước một dân Viện có quyền lập pháp”. Tức đòi quyền tự trị chứ không phải độc lập.

Họ bác bỏ quan điểm của ” bọn người trẻ tuổi … cứ nhứt định theo đòi văn minh Âu – Mỹ mà thôi “, và lôi kéo ” khôi phục quốc quyền, chấn hưng quốc thể “, bác bỏ ” tư tưởng và óc đảng phái đã làm cho quốc dân Nước Ta tam phân ngũ liệt “, và ” đòi tự trị “, ” quân chủ lập hiến “. Họ bác bỏ ” thuyết xã hội, thuyết quốc tế cùng đảng viên tả phái đi cổ động tự do “, cho đó là ” trái với niềm tin ” trung quân ái quốc ” của dân chúng, trái với luân lý Phật đà, Khổng Tử, khác với chủ nghĩa vương quốc cái rễ từ đời Trưng Nữ vương đuổi Tô Định, Triệu Ấu đuổi quân Ngô “, lôi kéo ” chỉ có ai là thức thời, có lòng yêu nước trung vua vốn sẵn, chỉ dựa vào cái chủ nghĩa ” Pháp Nam hợp tác “, ” Pháp Việt đề huề “, học đòi người quý quốc, làm cho nước được mạnh, dân được giàu lên đã ” .Theo báo Tràng An những người này chủ trương ” Nếu tất cả chúng ta mong có ngày kia, nước Pháp sẽ theo hòa ước 6 juin 1884, thi hành triệt để giao giả về quốc quyền cho tất cả chúng ta tự trị lấy việc nước nhà ta, thì trước hết tất cả chúng ta cũng phải bắt chước người Pháp đồng tâm hiệp lực lại, xấp xỉ một lòng, quân dân một dạ, cử quốc hiệp nhất, khiến cho nước Pháp kính nể, nước Pháp tin yêu mới được “. Một số chính trị gia theo khunh hướng này tiêu biểu vượt trội như Bùi Quang Chiêu, Phạm Quỳnh … nhưng đường lối đơn cử không giống nhau. Họ chống lại Mặt trận Bình dân ( cánh tả ) ở Pháp. Phạm Quỳnh, Ngô Đình Khôi … tiêu biểu vượt trội cho khuynh hướng bảo lãnh Pháp, quân chủ kèm dân quyền, sau có hướng thân Nhật, là nhóm ” vương quốc ” nhất, Bùi Quang Chiêu có hướng tự do, và lập hiến kiểu dân chủ tư sản, sau ngã sang xu thế xã hội cấp tiến, trộn lẫn chủ nghĩa tự do và xã hội, gần đường lối Gandhi nhưng ủng hộ bảo lãnh Pháp, một thời hạn ngắn link với nhóm ủng hộ thợ thuyền cộng sản và xã hội. Hồ Văn Ngà thì dựa vào Nhật ủng hộ độc lập. Ngoài ra còn có ” vương quốc xã hội ” ( tắt là quốc xã ) như nhóm Đại Việt của Trần Trọng Kim, … Pháp thời hạn đó cũng có Đảng Quốc gia Xã hội Pháp, có Trụ sở tại Đông Dương .

Trên báo Phụ nữ tân văn đã bình phẩm cho “quốc gia xã hội” chỉ là một thứ “cãi xà lách” vì “quốc gia” và “xã hội” là hai chữ nghĩa khác nhau, chủ nghĩa quốc gia là chủ nghĩa của những người chỉ lấy tiếng nước mà hiệu triệu người, bảo người phải vì nước và vì kẻ thống trị của nước, mà chống nhau với nước khác. Còn chủ nghĩa xã hội là chủ nghĩa của những người bảo rằng: nước chỉ là nước của những người có tài sản, rút cục có hai nước trong mỗi nước: nước của người có tài sản và nước của người vô sản. Quyền lợi tương phản cùng nhau…Và cho rằng thuyết quốc xã nó “có thể hợp với những bọn gọi là yêu nước để giữ quyền lợi quốc gia, tức là quyền lợi của hạng tư bản và binh lợi quyền của vô sản”, một cái thuyết lộn xộn!

Ngay thời hạn này, trên báo Ngày nay, Hoàng Đạo tức Nguyễn Tường Long cho ” chủ nghĩa vương quốc, vì làm thiên lệch lòng ái quốc, vì quá tôn nước mình, hóa ra khinh rẻ nước người, và là cái mầm của sự cuộc chiến tranh giữa nước này với nước kia, cái mầm của sự lấn áp nước yếu của nước khỏe, cái mầm của chủ nghĩa đế quốc “. Nhóm này ảnh hưởng tác động của chủ nghĩa Tam Dân, chủ nghĩa tự do trộn lẫn xã hội, một thời ủng hộ Mặt trận Dân chủ chịu chi phối của giới tầm trung công nông thợ thuyền, chống bảo hoàng .

Xem thêm

Chú thích

Template : Thể loại CommonsThể loại : Xã hội học Thể loại : Nhân loại học Thể loại : Chủ nghĩa dân tộc bản địa Thể loại : Học thuyết chính trị Thể loại : Nhà dân tộc bản địa chủ nghĩa

Source: https://blogchiase247.net
Category: Hỏi Đáp