Anh (tiếng Anh: England, ) là một quốc gia thuộc Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland.[7][8][9] Quốc gia này có biên giới trên bộ với Scotland về phía bắc và với Wales về phía tây. Biển Ireland nằm về phía tây bắc và biển Celtic nằm về phía tây nam của Anh. Anh tách biệt khỏi châu Âu lục địa qua biển Bắc về phía đông và eo biển Manche về phía nam. Anh nằm tại miền trung và miền nam đảo Anh và chiếm khoảng 5/8 diện tích của đảo; ngoài ra còn có trên 100 đảo nhỏ.
Người tân tiến cư trú lần tiên phong tại khu vực Anh thời nay trong tiến trình đồ đá cũ muộn, tuy nhiên ” England ” có tên gọi bắt nguồn từ một bộ lạc German là Angle, bộ lạc này định cư trên hòn đảo vào thế kỷ V-VI. Anh trở thành một vương quốc thống nhất vào thế kỷ X, và kể từ thời đại Khám phá vương quốc này có ảnh hưởng tác động đáng kể về văn hoá và tư pháp trên quốc tế. [ 10 ] Vương quốc Anh ( gồm có Wales từ năm 1535 ) kết thúc vị thế một vương quốc có chủ quyền lãnh thổ riêng không liên quan gì đến nhau vào ngày 1 tháng 5 năm 1707, khi những luật đạo liên minh có hiệu lực thực thi hiện hành với tác dụng là liên minh chính trị với Vương quốc Scotland để hình thành Vương quốc Anh liên hiệp. [ 11 ] [ 12 ] Tiếng Anh, giáo hội Anh giáo, và luật Anh ( nền tảng của thông luật tại nhiều vương quốc ) được tăng trưởng tại Anh, và mạng lưới hệ thống chính phủ nước nhà nghị viện của Anh được nhiều vương quốc khác vận dụng. [ 13 ] Cách mạng công nghiệp mở màn tại Anh trong thế kỷ XVIII, quy đổi Anh trở thành vương quốc công nghiệp hoá tiên phong trên quốc tế. [ 14 ]Địa hình của Anh hầu hết là đồi thấp và đồng bằng, đặc biệt quan trọng là tại miền trung và miền nam. Tuy nhiên, có những vùng cao tại miền bắc và tây-nam. Thủ đô của Anh là Luân Đôn, thuộc khu vực đại đô thị lớn nhất tại Anh Quốc cũng như Liên minh châu Âu. Dân số Anh đạt trên 53 triệu người, chiếm 84 % dân số Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. Phần lớn dân cư tập trung chuyên sâu tại quanh Luân Đôn, vùng Đông Nam, và những khu thành thị tại Midlands, Tây Bắc, Đông Bắc và Yorkshire, là những nơi tăng trưởng thành những vùng công nghiệp lớn trong thế kỷ XIX. [ 15 ]
Mục lục nội dung
Nguồn gốc quốc hiệu[sửa|sửa mã nguồn]
Tên gọi của Anh trong tiếng Việt bắt nguồn từ tiếng Trung. Bằng tiếng Trung, từ “England chia thành “En-g-land”, phiên âm nó là 英格蘭 (pinyin: “Yīng gé lán”, Hán-Việt: “Anh cách lan”), còn một cách khác là từ “English” bỏ “sh” thành “En-g-li” được phiên âm là 英吉利 (pinyin: “Yīng jí lì”, Hán-Việt: “Anh cát lợi”). Gọi tắt cho cả hai đều là 英國 (pinyin: “Yīng guó”, Hán-Việt: “Anh quốc”). Hiện tại người Trung Quốc sử dụng “Anh cách lan” làm tên cho quốc gia này, còn “Anh Quốc” làm tên cho Vương Quốc Liên Hiệp Anh và Bắc Ai-len.[16][17]
Bạn đang đọc: Anh – Wikipedia tiếng Việt
Tên gọi “England” xuất xứ từ từ Englaland trong tiếng Anh cổ, có nghĩa “vùng đất của người Angle”. Người Angle là một trong những bộ tộc German định cư tại Anh trong Thời đầu Trung Cổ. Người Angle tới từ bán đảo Angeln tại khu vực Vịnh Kiel thuộc Biển Baltic. Theo Từ điển Oxford Anh, lần đầu tiên từ “England” được dùng để chỉ vùng phía nam hòn đảo Great Britain là năm 897, và cách đánh vần hiện đại của nó bắt đầu từ năm 1538.[19][20]
Sự đề cập sớm nhất tới cái tên được chứng nhận diễn ra ở thế kỷ thứ nhất trong tác phẩm của Tacitus, Germania, trong đó từ tiếng Latin Anglii đã được sử dụng.[21] Từ nguyên của chính cái tên bộ tộc bị các nhà học giả tranh cãi; đã có đề xuất rằng nó xuất phát từ hình dạng của bán đảo Angeln, một hình có góc.[22] Làm thế nào và tại sao thuật ngữ xuất xứ từ cái tên của một bộ tộc không nổi bật so với các bộ tộc khác, như người Sachsen, lại được sử dụng để chỉ toàn bộ quốc gia và người dân của nó vẫn chưa được biết, nhưng dường như nó liên quan tới phong tục gọi người German tại Anh là Angli Saxones hay Anh – Sachsen. .
Một cái tên khác của nước Anh là Albion. Cái tên Albion ban đầu để chỉ toàn bộ hòn đảo Great Britain. Ghi chép đầu tiên về cái tên xuất hiện trong tác phẩm Corpus Aristotelicum của nhà triết học Aristotle của Hy Lạp cổ đại, một cách rõ ràng ở thế kỷ thứ IV trước Công Nguyên De Mundo:[24] “Phía ngoài Các cột của Hercules là đại dương chảy quanh Trái Đất. Trong đó có hai hòn đảo rất lớn được gọi là Britannia; chúng là Albion và Ierne”.[24] Từ Albion (Ἀλβίων) hay insula Albionum có hai khả năng nguồn gốc. Hoặc nó xuất phát từ từ tiếng Latin albus có nghĩa trắng, một sự đề cập tới các vách trắng Dover, là quang cảnh đầu tiên của Anh nhìn từ Lục địa châu Âu. Một nguồn gốc khá được cho là bởi cuốn sách cổ của thương gia Massaliote Periplus, đề cập tới một “hòn đảo của người Albiones“. Albion hiện được dùng thay cho Anh (England) theo một nghĩa thi vị hơn. Một cái tên lãng mạn khác của nước Anh là Loegria, liên quan tới Lloegr tiếng Wales, xuất xứ từ truyền thuyết trứ danh về vua Arthur.
Tiền sử và cổ đại[sửa|sửa mã nguồn]
Stonehenge là một nơi kỷ niệm từ thời đồ đá mới
Bằng chứng sớm nhất được biết đến về việc loài người hiện diện tại khu vực nay là Anh thuộc về chủng Homo antecessor, có niên đại khoảng 780.000 năm trước. Xương người nguyên thuỷ cổ nhất phát hiện được tại Anh có niên đại khoảng 500.000 năm trước.[28] Người hiện đại được cho là cư trú tại khu vực vào giai đoạn đồ đá cũ muộn, song các khu định cư cố định chỉ hình thành trong vòng 6.000 năm qua.[29][30] Sau kỷ băng hà cuối, chỉ còn lại các loài thú lớn như voi ma mút, bò rừng bison và tê giác lông mượt. Khoảng 11.000 năm trước, khi các phiến băng bắt đầu rút đi, con người lại cư trú trong khu vực; nghiên cứu di truyền gợi ý rằng họ đến từ phần phía bắc của bán đảo Iberia.[31] Mực nước biển thấp hơn ngày nay và Anh nối liền với Ireland cùng lục địa Á-Âu.[32] Đến khi mực nước biển dâng lên, Anh tách khỏi Ireland 10.000 năm trước và tách khỏi lục địa Á-Âu hai thiên niên kỷ sau đó.
Văn hoá Beaker đến vào khoảng chừng 2.500 TCN, mang đến những bình đựng món ăn và đồ uống làm từ đất sét, cũng như những bình được sử dụng để nấu chảy quặng đồng. [ 33 ] Các khu công trình kỷ niệm đồ đá mới có quy mô lớn như Stonehenge và Avebury được thiết kế xây dựng trong thời hạn này. Thiếc và đồng là những tài nguyên nhiều mẫu mã trong khu vực, bằng cách nung chảy chúng với nhau dân cư thuộc văn hoá Beaker làm ra đồng điếu, và sau đó làm ra sắt từ quặng sắt. Luyện thép tăng trưởng được cho phép sản xuất ra cày tốt hơn, nông nghiệp tân tiến, cũng như sản xuất vũ khí có tính hiệu suất cao hơn. [ 34 ]
Trong thời đại đồ sắt, văn hoá Celt đến Anh từ Trung Âu, văn hoá Celt lại bắt nguồn từ văn hoá Hallstatt và La Tène. Tiếng Britton là ngôn ngữ nói trong giai đoạn này. Xã hội mang tính bộ lạc, theo Geographia của Ptolemy thì có khoảng 20 bộ lạc trong khu vực. Giống như các khu vực khác nằm bên rìa La Mã, đảo Anh tham gia liên kết mậu dịch với La Mã trong thời gian dài. Julius Caesar của La Mã hai lần nỗ lực xâm chiếm Anh vào năm 55 TCN song thất bại, ông lập ra một quốc vương phụ thuộc từ bộ lạc Trinovantes.
Người La Mã xâm chiếm hòn đảo Anh vào năm 43, sau đó họ chinh phục hầu hết hòn hòn đảo và khu vực được hợp nhất vào Đế quốc La Mã với vị thế tỉnh Britannia. [ 35 ] Bộ lạc địa phương nổi tiếng nhất vì kháng cự La Mã là Catuvellauni dưới quyền Caratacus. Sau đó, có một cuộc khởi nghĩa dưới quyền Nữ vương Boudica của bộ lạc Iceni, tuy nhiên bà tự sát sau thất bại trong trận Watling Street. [ 36 ] Trong thời kỳ này, văn hoá Hy Lạp-La Mã phổ cập khi gia nhập luật La Mã, kiến trúc La Mã, cống dẫn nước, rãnh thoát nước, nhiều loại sản phẩm nông nghiệp và lụa. [ 37 ] [ 38 ] [ 39 ] Trong thế kỷ III, Hoàng đế Septimius Severus mất tại Eboracum ( nay là York ), đây cũng là nơi Constantinus xưng đế sau đó. [ 40 ]Tồn tại tranh luận về việc Cơ Đốc giáo gia nhập lần đầu ; điều này không muộn hơn thế kỷ IV và có lẽ rằng là sớm hơn nhiều. Theo Bede, Giáo hoàng Eleutherius phái những người truyền giáo từ Roma theo thỉnh cầu của tù trưởng Lucius của Anh vào năm 180, nhằm mục đích xử lý những sự không tương đồng như giữa nghi thức phương Đông và phương Tây. Tồn tại những link truyền thống cuội nguồn đến Glastonbury biểu lộ Cơ Đốc giáo gia nhập trải qua Joseph của Arimathea, trong khi những người khác cho rằng trải qua Lucius. [ 41 ] Đến năm 410, trong quy trình tiến độ La Mã suy thoái và khủng hoảng, quyền quản lý của La Mã kết thúc, những đơn vị chức năng quân đội La Mã triệt thoái khỏi hòn đảo nhằm mục đích bảo vệ những biên giới tại châu Âu lục địa và tham gia nội chiến. [ 42 ]
Đảo Anh để ngỏ trước những cuộc lấn chiếm của người ngoại giáo, những chiến binh hàng hải đến từ miền tây-bắc của châu Âu lục địa, hầu hết là người Saxon, Angle, Jute, và Frisia, họ tập kích những vùng bờ biển và khởi đầu định cư, khởi đầu là tại phần phía đông. [ 42 ] Bước tiến của họ bị kiềm chế trong vài thập niên sau khi người Briton thắng lợi trong trận núi Badon, tuy nhiên sau đó lại liên tục và họ tràn qua những vùng đất thấp phì nhiêu trên hòn đảo, thu hẹp khu vực do người Briton trấn áp thành một nhóm những vùng đất tách rời riêng không liên quan gì đến nhau, trên những vùng có địa hình không nhẵn tại phía tây vào cuối thế kỷ VI. Các văn bản đương đại diễn đạt về quy trình tiến độ này cực kỳ hiếm, khiến nó bị miêu tả là một Thời kỳ Tăm tối. Tính chất và mức độ tiến triển của quy trình người Anglo-Saxon định cư tại Anh do đó là đề tài có sự không tương đồng lớn. Cơ Đốc giáo do La Mã chi phối nhìn chung là biến mất khỏi những chủ quyền lãnh thổ bị người Anglo-Saxon chinh phục, tuy nhiên được những người truyền giáo từ Roma đưa đến một lần nữa dưới quyền chỉ huy của Augustine từ năm 597 trở đi. [ 43 ]Trong tiến trình định cư, khu vực do những người nhập cư German quản lý có vẻ như bị phân mảnh thành nhiều chủ quyền lãnh thổ bộ lạc, tuy nhiên đến thế kỷ VII chúng tập hợp thành khoảng chừng một chục vương quốc như Northumbria, Mercia, Wessex, East Anglia, Essex, Kent và Sussex. Trong những thế kỷ sau đó, quy trình thống nhất chính trị được liên tục. [ 44 ] Trong thế kỷ VII, diễn ra một cuộc đấu tranh vì quyền bá chủ giữa Northumbria và Mercia, sang thế kỷ VIII thì Mercia chiếm lợi thế. [ 45 ] Đầu thế kỷ IX, Wessex thay thế sửa chữa vị thế vương quốc quan trọng nhất của Mercia. Cũng trong thế kỷ IX, bộ lạc Dane cũng thuộc nhóm German leo thang tiến công với đỉnh điểm là chinh phục miền bắc và miền đông của Anh, lật đổ những vương quốc Northumbria, Mercia và East Anglia. Wessex dưới quyền Quốc vương Alfred là vương quốc duy nhất tại Anh còn sống sót, và dưới thời những người kế vị của ông vương quốc này dần bành trướng sang những vương quốc nằm dưới luật của người Dane. Điều này dẫn đến thống nhất chính trị tại Anh, hoàn thành xong lần tiên phong dưới thời Æthelstan vào năm 927 và được thiết lập dứt khoát sau những xung đột do Eadred triển khai vào năm 953. Một làn sóng tiến công mới từ Scandinavia mở màn vào cuối thế kỷ X kết thúc khi Quốc vương Đan Mạch Sweyn Forkbeard chinh phục vương quốc thống nhất này vào năm 1013, con trai của ông là Cnut cũng đạt được thành tựu này vào năm 1016, biến Anh trở thành TT của Đế quốc Biển Bắc đoản mệnh, gồm có cả Đan Mạch và Na Uy. Tuy nhiên, triều đại địa phương hồi sinh khi Edward Xưng tội đăng cơ vào năm 1042 .Tranh chấp về quyền kế vị Edward khiến người Norman chinh phục Anh vào năm 1066, đội quân này dưới quyền chỉ huy của Công tước William xứ Normandy. [ 46 ] Người Norman có nguồn gốc từ Scandinavia và định cư tại Normandy ( nay thuộc miền bắc Pháp ) vào cuối thế kỷ IX và đầu thế kỷ X. [ 47 ] Cuộc chinh phục này khiến giới tinh hoa Anh gần như bị tước hoàn toàn quyền chiếm hữu, thay thế sửa chữa họ là một những tầng lớp quý tộc mới nói tiếng Pháp, phát âm của họ có tác động ảnh hưởng thâm thúy và vĩnh viễn đến tiếng Anh. [ 48 ]
Sau đó, Nhà Plantagenet từ Anjou kế thừa vương vị Anh dưới thời Henry II, đưa Anh vào Đế quốc Angevin đang chớm nở gồm cả các thái ấp của gia tộc được thừa kế tại Pháp như Aquitaine.[49] Gia tộc này cai trị Anh trong ba thế kỷ, một số quân chủ được chú ý là Richard I, Edward I, Edward III và Henry V.[49] Trong giai đoạn này diễn ra một số biến đổi về mậu dịch và tư pháp, như hiến chương Magna Carta được sử dụng để hạn chế quyền lực của quân chủ và bảo hộ các đặc quyền của người tự do. Đan sĩ Công giáo phát triển mạnh, giúp sản sinh các triết gia, các trường đại học Oxford và Cambridge được thành lập và được quân chủ bảo trợ. Thân vương quốc Wales trở thành một thái ấp của Nhà Plantagenet vào thế kỷ XIII[50] và Lãnh địa Ireland được Giáo hoàng trao cho quân chủ của Anh.
Trong thế kỷ XIV, Nhà Plantagenet và Nhà Valois đều yêu sách là bên thừa kế hợp pháp của Nhà Capet cùng với vương vị Pháp ; hai thế lực này xung đột trong Chiến tranh Trăm Năm. [ 51 ] Dịch bệnh Cái chết Đen mở màn tiến công Anh mở màn vào năm 1348, kết cục là một nửa dân cư Anh thiệt mạng. [ 52 ] [ 53 ] Từ năm 1453 đến năm 1487, nội chiến diễn ra giữa hai nhánh của vương tộc Plantagenet là nhánh York và nhánh Lancaster, đại chiến này được gọi là Chiến tranh Hoa Hồng. [ 54 ] Kết cục là nhánh York mất trọn vẹn vương vị về tay một gia tộc quý tộc Wales là Tudor, đây là một dòng họ liên hệ với nhánh Lancaster và do Henry Tudor đứng đầu, lực lượng của ông gồm những lính đánh thuê Wales và Breton, họ giành thắng lợi trong trận Bosworth Field và trong trận này Quốc vương Richard III của nhánh York bị giết. [ 55 ]
Sơ kỳ cận đại[sửa|sửa mã nguồn]
Trong tiến trình Tudor, Phục Hưng lan đến Anh trải qua những triều thần người Ý, họ trình làng lại tranh luận thẩm mỹ và nghệ thuật, giáo dục và học thuật từ thời cổ đại. [ 56 ] Anh khởi đầu tăng trưởng những kiến thức và kỹ năng thủy quân, và việc thám hiểm phía tây được tăng cường. [ 57 ] [ 58 ]Henry VIII đoạn tuyệt hiệp thông với Giáo hội Công giáo do những yếu tố tương quan đến việc ông ly hôn, theo những luật đạo vào năm 1534 ông trở thành thủ lĩnh quân chủ của Giáo hội Anh. Khác với phần đông châu Âu Tin Lành, nguồn gốc phân loại tôn giáo tại Anh mang tính chính trị nhiều hơn là thần học. [ 59 ] Ông cũng hợp nhất về pháp lý chủ quyền lãnh thổ Wales của tổ tiên vào Vương quốc Anh theo những luật đạo năm 1535 – 1542. Diễn ra xung đột tôn giáo nội bộ trong thời kỳ trị vì của những con gái Henry là Mary I và Elizabeth I. Mary I đưa Anh quay trở lại Công giáo La Mã còn Elizabeth I lại khẳng định chắc chắn can đảm và mạnh mẽ quyền tối cao của Anh giáo .Nhằm cạnh tranh đối đầu với Tây Ban Nha, Anh có thuộc địa tiên phong tại châu Mỹ vào năm 1585 khi nhà thám hiểm Walter Raleigh lập thuộc địa Roanoke tại vùng đất nay là bang Virginia của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, thuộc địa này là một thất bại. [ 60 ] Công ty Đông Ấn Anh cạnh tranh đối đầu với người Hà Lan và người Pháp tại phương Đông. Năm 1588, trong thời kỳ Elizabeth I, một hạm quân Anh dưới quyền Francis Drake vượt mặt một hạm quân Tây Ban Nha đến lấn chiếm. Cấu trúc chính trị trên hòn đảo Anh đổi khác vào năm 1603 khi Quốc vương Scotland James VI thừa kế vương vị Anh với hiệu là James I, lập ra một liên minh cá thể giữa hai vương quốc từng kình địch trong thời hạn dài về quyền lợi. [ 61 ] [ 62 ]
Do xích míc về lập trường chính trị, tôn giáo và xã hội, Nội chiến Anh bùng phát giữa những người ủng hộ Quốc hội và những người ủng hộ Quốc vương Charles I. Đây là một phần xen kẽ của Chiến tranh Ba Vương quốc với quy mô rộng hơn khi gồm có cả Scotland và Ireland. Phái Quốc hội giành thắng lợi, Charles I bị hành quyết và vương quốc bị thay thế sửa chữa bằng thịnh vượng chung. Thủ lĩnh của phái Quốc hội là Oliver Cromwell tự xưng là Bảo Hộ Công vào năm 1653 ; một tiến trình thống trị cá thể diễn ra sau đó. [ 63 ] Sau khi Cromwell mất và con trai ông là Richard từ chức Bảo Hộ Công, Charles II được mời trở lại làm quân chủ vào năm 1660. Sau Cách mạng Vinh Quang năm 1688, Dự luật Quyền lợi 1689 xác lập rằng Quốc vương và Quốc hội cùng quản lý, tuy nhiên thực quyền thuộc về Quốc hội. Theo những quy định được đưa ra, pháp lý chỉ hoàn toàn có thể do Quốc hội lập ra và Quốc vương không hề đình chỉ, Quốc vương cũng không hề áp thuế hoặc tổ chức triển khai một đội quân nếu không được Quốc hội phê chuẩn trước. [ 64 ]Năm 1666, Luân Đôn xảy ra hoả hoạn lớn, thành phố bị tàn phá tuy nhiên được tái thiết một thời hạn ngắn sau đó [ 65 ] gồm nhiều toà nhà quan trọng do Christopher Wren phong cách thiết kế. Trong Quốc hội Anh, hai phái Tory và Whig Open. Phái Tory khởi đầu ủng hộ Quốc vương James II theo Công giáo, tuy nhiên trong cách mạng năm 1688 một số ít người trong phái Tory cùng với phái Whig mời một thân vương người Hà Lan là William xứ Orange sang vượt mặt James II và ở đầu cuối trở thành William III của Anh. Một số người Anh theo trào lưu Jacobite và liên tục ủng hộ James II và những con trai của ông, đặc biệt quan trọng là tại miền bắc. Sau khi những QH của Anh và Scotland đồng thuận, [ 66 ] hai vương quốc tham gia liên hiệp chính trị, lập ra Vương quốc Anh mới vào năm 1707. [ 61 ] Nhằm dàn xếp liên hiệp, những thể chế như lao lý và giáo hội vương quốc của hai bên vẫn tách biệt. [ 67 ]
Hậu kỳ cận đại và đương đại[sửa|sửa mã nguồn]
Vương quốc Anh liên hiệp được xây dựng, loại sản phẩm của Hội Hoàng gia và những sáng tạo độc đáo khác của Anh phối hợp với Khai sáng Scotland để tạo nên những phát kiến trong khoa học và kỹ thuật. Anh tăng trưởng cực lớn về mậu dịch hải ngoại với bảo lãnh từ Hải quân Hoàng gia, mở đường để hình thành Đế quốc Anh. Trong nước, nó thôi thúc cách mạng công nghiệp, là một tiến trình đổi khác thâm thúy về kinh tế-xã hội và văn hoá tại Anh, hiệu quả là công nghiệp hoá nông nghiệp, sản xuất, kỹ thuật và khai mỏ, cũng như những mạng lưới hệ thống đường đi bộ, đường tàu và đường thuỷ mới và tiên phong nhằm mục đích thuận tiện để lan rộng ra tăng trưởng. [ 68 ] Kênh Bridgewater thuộc Tây Bắc Anh được khánh thành vào năm 1761, báo hiệu kỷ nguyên kênh đào tại Anh. [ 69 ] [ 70 ] Năm 1825, tuyến đường sắt hành khách dùng đầu máy kéo hơi nước cố định và thắt chặt tiên phong trên quốc tế được Open cho công chúng, đó là đường tàu Stockton và Darlington. [ 69 ]
[71]Các nhà máy sản xuất bông sợi tại Manchester vào khoảng chừng năm 1820, đây là ” thành phố công nghiệp tiên phong ” trên quốc tế .Trong cách mạng công nghiệp, nhiều người lao động chuyển từ nông thôn đến những khu vực công nghiệp đô thị mới để thao tác trong những xí nghiệp sản xuất, ví dụ điển hình như Manchester và Birmingham, hai thành phố này từng lần lượt được gán là ” thành phố kho hàng ” và ” công xưởng của quốc tế “. [ 72 ] [ 73 ] Anh vẫn tương đối không thay đổi trong suốt Cách mạng Pháp ; William Pitt Trẻ là thủ tướng của Anh trong quá trình trị vì của George III. Trong Các cuộc cuộc chiến tranh của Napoléon, Napoléon lập kế hoạch lấn chiếm Anh từ phía đông nam, Tuy nhiên, kế hoạch thất bại khi quân của Napoleón bị người Anh vượt mặt trên biển dưới quyền Horatio Nelson và trên bộ dưới quyền Arthur Wellesley. Các cuộc chiến Napoléon khuyến khích khái niệm về tính Anh Quốc và dân tộc bản địa Anh Quốc thống nhất, san sẻ với người Scots và người Wales. [ 74 ]
Bia kỷ niệm những thành viên của Quân đội Anh thiệt mạng trong hai thế chiến .Luân Đôn trở thành khu vực đô thị lớn nhất và đông dân nhất quốc tế trong thời kỳ Victoria, và mậu dịch trong Đế quốc Anh cũng như vị thế của quân đội và thủy quân Anh có được thanh thế. [ 75 ] Kích động chính trị từ những thành phần cấp tiến như trào lưu Hiến chương và trào lưu phụ nữ nhu yếu quyền bầu cử thôi thúc những cải cách tư pháp và đại trà phổ thông đầu phiếu. [ 76 ] Biến đổi quyền lực tối cao tại Đông-Trung Âu dẫn đến Chiến tranh quốc tế thứ nhất ; hàng trăm nghìn binh sĩ Anh thiệt mạng khi giao tranh bên phe Đồng Minh. [ 77 ] Hai thập niên sau, Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland lại ở bên phe Đồng Minh. Đến khi kết thúc Chiến tranh kỳ quặc, Winston Churchill trở thành thủ tướng thời chiến. Phát triển về công nghệ tiên tiến cuộc chiến tranh khiến nhiều thành thị bị tàn phá do Không quân Đức oanh tạc. Sau cuộc chiến tranh, Đế quốc Anh trải qua phi thực dân hoá nhanh gọn, đồng thời có những phát kiến nhanh gọn về kỹ thuật ; xe hơi trở thành phương tiện đi lại giao thông vận tải hầu hết và tăng trưởng của Frank Whittle về động cơ phản lực khiến chuyển dời bằng hàng không phổ cập hơn. [ 78 ] Mô hình cư trú biến hóa tại Anh do xe hơi cá thể, thiết lập Dịch Vụ Thương Mại Y tế Quốc gia ( NHS ) vào năm 1948. NHS của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland cung ứng chăm nom y tế công cộng không lấy phí cho hàng loạt dân cư thường trú tại Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland tại điểm thiết yếu, kinh phí đầu tư lấy từ thuế nói chung. Tổng hợp, những đổi khác này thôi thúc cải cách về chính quyền sở tại địa phương tại Anh vào giữa thế kỷ XX. [ 79 ] [ 80 ]Từ thế kỷ XX, có trào lưu di dân đáng kể đến Anh, hầu hết là từ những phần còn lại của quần đảo Anh, tuy nhiên cũng từ những vương quốc trong Thịnh vượng chung mà đặc biệt quan trọng là tiểu lục địa Ấn Độ. [ 81 ] Kể từ thập niên 1970, có một bước quy đổi lớn khỏi nghành sản xuất và ngày càng tăng tầm quan trọng vào ngành dịch vụ. [ 82 ] Với tư cách là bộ phận của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, khu vực gia nhập sáng tạo độc đáo thị trường chung mang tên Cộng đồng Kinh tế châu Âu, tiền thân của Liên minh châu Âu. Kể từ cuối thế kỷ XX, chính quyền sở tại Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland chuyển hướng sang phân quyền quản trị tại Scotland, Wales và Bắc Ireland. [ 83 ] Anh và Wales liên tục là một khu vực quyền hạn pháp lý tại Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. [ 84 ] Phân quyền kích thích việc nhấn mạnh vấn đề nhiều vào truyền thống và chủ nghĩa ái quốc đặc trưng Anh hơn. [ 85 ] [ 86 ] Không có chính phủ nước nhà Anh được phân quyền, tuy nhiên một nỗ lực nhằm mục đích lập ra một mạng lưới hệ thống tựa như trên cơ sở phân vùng bị cử tri bác bỏ trải qua trưng cầu dân ý. [ 87 ]
Với vị thế là bộ phận của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, mạng lưới hệ thống chính trị cơ bản tại Anh là quân chủ lập hiến và mạng lưới hệ thống nghị viện. [ 88 ] Không sống sót chính phủ nước nhà riêng cho Anh kể từ năm 1707, khi Anh và Scotland liên hiệp thành Vương quốc Anh mới. [ 66 ] Trước khi liên hiệp, Anh do quân chủ và QH quản lý. Hiện nay, Anh nằm dưới quyền quản lý trực tiếp từ Quốc hội Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, mặc dù rằng những vương quốc khác trong Vương quốc liên hiệp có những cơ quan chính phủ được phân quyền. [ 89 ] Trong Hạ nghị viện Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, trong tổng số 650 nghị viên có 532 nghị viên đại diện thay mặt cho những khu vực bầu cử tại Anh. [ 90 ] Trong tổng tuyển cử năm 2017, Đảng Bảo thủ giành được nhiều ghế nhất. [ 91 ] .Do Scotland, Wales và Bắc Ireland đều có cơ quan lập pháp riêng không liên quan gì đến nhau và được phân quyền so với những yếu tố địa phương, sống sót tranh luận về phương pháp cân đối điều này tại Anh. Ban đầu có kế hoạch là những vùng của Anh sẽ được phân quyền, tuy nhiên sau khi cử tri Đông Bắc bác bỏ yêu cầu này trong một cuộc trưng cầu dân ý, nó không được thực thi. [ 87 ] Một yếu tố lớn đó là câu hỏi West Lothian, theo đó những nghị viên từ Scotland và Wales hoàn toàn có thể bỏ phiếu về pháp lý chỉ vận dụng cho Anh, trong khi những nghị viên từ Anh không có quyền tương tự so với pháp lý về những yếu tố được phân quyền. [ 92 ] Với toàn cảnh Anh là vương quốc duy nhất trong Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland không không tính tiền về điều trị ung thư, đơn thuốc, chăm nom tại nhà cho người già và học phí ĐH, [ 93 ] khiến cho chủ nghĩa dân tộc bản địa Anh dần tăng lên. [ 94 ]
Hệ thống pháp lý Anh tăng trưởng trong nhiều thế kỷ, là cơ sở của mạng lưới hệ thống tư pháp thông luật [ 95 ] sống sót trong hầu hết những vương quốc Thịnh vượng chung [ 96 ] và Hoa Kỳ ( trừ bang Louisiana ). Mặc dù hiện là bộ phận của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, mạng lưới hệ thống tư pháp của Các toà án Anh và Wales vẫn liên tục với tư cách là mạng lưới hệ thống tư pháp độc lập với mạng lưới hệ thống tại Scotland. Bản chất tổng thể và toàn diện của luật Anh là nó hình thành bởi những thẩm phán trong những toà án, vận dụng cảm xúc chung và kiến thức và kỹ năng của họ về tiền lệ tư pháp so với những vấn đề. [ 97 ] Đứng đầu mạng lưới hệ thống toà án là Các toà cấp cao của Anh và Wales, gồm có toà án phúc thẩm, toà án tư pháp cấp cao so với những vụ án dân sự, và toà án hoàng gia so với những vụ án hình sự. [ 98 ] Toà án Tối cao Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland là toà án cao nhất so với những vụ án hình sự và dân sự tại Anh và Wales. Toà án này hình thành vào năm 2009 sau sửa đổi hiến pháp, tiếp quản những tính năng tư pháp của Thượng nghị viện. [ 99 ]
Phân vùng tại Anh gồm có bốn cấp, được trấn áp trải qua nhiều kiểu thực thể hành chính, lập nên vì mục tiêu quản lý địa phương. Cấp chính quyền sở tại địa phương cao nhất là chín vùng của Anh : North East, North West, Yorkshire và Humber, East Midlands, West Midlands, East, South East, South West, và London. Chúng được lập ra vào năm 1994, được cơ quan chính phủ Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland sử dụng để phân chia một loạt những chủ trương và chương trình địa phương, tuy nhiên không có những thể chế dân cử tại cấp này, ngoại trừ tại Luân Đôn, và những văn phòng chính quyền sở tại khu vực bị bãi bỏ vào năm 2011. [ 100 ] Ranh giới những vùng vẫn được sử dụng để bầu những thành viên nghị viện châu Âu .Sau khi những vương quốc khác tại Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland được phân quyền, có kế hoạch tổ chức triển khai trưng cầu dân ý tại những vùng của Anh về những cơ quan lập pháp địa phương được phân quyền. Cử tri Luân Đôn đồng ý chấp thuận vào năm 1998 : Hội đồng Luân Đôn được hình thành hai năm sau. Tuy nhiên, những cuộc trưng cầu dân ý khác bị đình chỉ sau khi cử tri North East bác bỏ yêu cầu phân quyền vào năm 2004. [ 87 ] Các hội đồng khu vực ngoài Luân Đôn bị bãi bỏ vào năm 2010, và tính năng của chúng được chuyển giao cho những cơ quan tăng trưởng khu vực tương ứng và một mạng lưới hệ thống mới gồm những ban chỉ huy chính quyền sở tại địa phương. [ 101 ]Dưới cấp vùng, Anh được chia thành 48 hạt nghi lễ. [ 102 ] Chúng hầu hết được sử dụng làm khung tham chiếu địa lý và dần được tăng trưởng từ thời Trung Cổ, có 1 số ít hình thành vào năm 1974. [ 103 ] Mỗi hạt nghi lễ có một Lord Lieutenant ( thống giám ) và High Sheriff ( hạt trưởng ) ; những chức vụ này đại diện thay mặt cho quân chủ Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland tại địa phương. [ 102 ] Ngoại trừ Đại Luân Đôn và quần đảo Scilly, Anh còn được chia thành 83 hạt đô thị và phi đô thị ; chúng tương ứng với những khu vực được sử dụng cho mục tiêu chính quyền sở tại địa phương [ 104 ] .Anh có sáu hạt đô thị tại những khu vực đô thị hoá cao nhất, chúng không có hội đồng hạt. [ 104 ] Trong những khu vực này, nhà cầm quyền đa phần là những hội đồng thành phố. 27 hạt phi đô thị có hội đồng hạt, và được chia thành những huyện, mỗi huyện có một hội đồng huyện. Chúng thường nằm tại những khu vực có tính nông thôn cao hơn. Các hạt phi đô thị còn lại gồm một huyện duy nhất và thường tương ứng với những thị xã lớn hoặc hạt thưa dân ; chúng được gọi là nhà cầm quyền nhất thể. Đại Luân Đôn có quy mô chính quyền sở tại địa phương độc lạ, gồm 32 thành phố và Thành phố Luân Đôn [ 105 ] Ở cấp thấp nhất, phần đông Anh được chia thành những giáo khu dân sự có những hội đồng .
Về mặt địa lý, Anh nằm tại miền trung và miền nam hòn đảo Anh, chiếm hai phần ba diện tích quy hoạnh của hòn đảo, ngoài những còn có những hòn đảo ven bờ như hòn đảo Wight và quần đảo Scilly. Anh có biên giới với hai vương quốc khác trong Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland : phía bắc giáp Scotland và phía tây giáp Wales. Anh là nơi gần lục địa châu Âu nhất tại đại lục Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. Anh cách biệt Pháp qua eo biển Manche rộng 34 km [ 106 ], tuy nhiên hai vương quốc được link trải qua đường hầm xuyên eo biển gần Folkestone. [ 107 ] Anh cũng có đường bờ biển ven biển Ireland, biển Bắc và Đại Tây Dương .Các cảng Luân Đôn, Liverpool, và Newcastle lần lượt nằm trên những sông chịu tác động ảnh hưởng của thuỷ triều là Thames, Mersey và Tyne. Severn là sông dài nhất chảy qua Anh, có tổng chiều dài là 350 km. [ 108 ] Sông này chảy vào eo biển Bristol và được chú ý quan tâm do nước triều hoàn toàn có thể cao đến 2 m. [ 109 ] Tuy vậy, sông dài nhất chảy trọn vẹn trên chủ quyền lãnh thổ Anh là Thames với 346 km. [ 110 ] Anh có nhiều hồ, lớn nhất trong số đó là Windermere thuộc khu Lake District. [ 111 ]Dãy Pennines được ca tụng là ” xương sống của Anh “, đây là dãy núi cổ nhất tại Anh và có nguồn gốc vào cuối thời Đại Cổ sinh cách nay khoảng chừng 300 triệu năm trước. [ 112 ] Cấu tạo địa chất của dãy này gồm có sa thạch, đá vôi, cũng như than đá và những loại khác. Tồn tại cảnh sắc karst trong những khu vực canxit như 1 số ít nơi tại Yorkshire và Derbyshire. Cảnh quan Pennine là đất hoang vùng cao, bị chia cắt do những thung lũng phì nhiêu hình thành từ những sông trong vùng. Dãy núi có ba khu vui chơi giải trí công viên vương quốc là Yorkshire Dales, Northumberland, và Peak District. Điểm cao nhất tại Anh là Scafell Pike cao 978 m tại Cumbria. [ 111 ] Vùng đồi Cheviot trải dài trên biên giới Anh-Scotland .Các vùng đất thấp của Anh nằm về phía nam dãy Pennines, có những khu đồi gợn sóng xanh tươi như Cotswold, Chiltern, North Downs và South Downs, tại nơi gặp biển chúng hình thành những vách đá trắng như vách Dover. Bán đảo Tây Nam mang tính granit có những đồng hoang vùng cao như Dartmoor và Exmoor, và có khí hậu ôn hoà, chúng đều là những khu vui chơi giải trí công viên vương quốc. [ 113 ]
Anh có khí hậu đại dương ôn hoà, nhiệt độ không thấp hơn nhiều mức 0 °C vào mùa đông và không cao hơn nhiều mức 32 °C vào mùa hè. [ 114 ] Thời tiết ẩm thấp tương đối tiếp tục và dễ biến hóa. Các tháng lạnh nhất là tháng 1 và 2, riêng vùng ven biển là tháng 2, còn tháng 7 thường là tháng ấm nhất. Các tháng có thời tiết êm dịu cho đến ấm là tháng 5-6 và 9-10. [ 114 ]Các tác động ảnh hưởng quan trọng so với khí hậu Anh là việc vương quốc này nằm gần Đại Tây Dương, có vĩ độ cao và hơi ấm từ biển theo hải lưu Gulf Stream. [ 114 ] Lượng mưa cao hơn tại miền tây, và nhiều nơi thuộc Lake District có lượng mưa lớn hơn những nơi khác trong nước. [ 114 ] Từ khi thời tiết được quan trắc, nhiệt độ cao nhất theo báo cáo giải trình là 38,5 °C vào ngày 10 tháng 8 năm 2003 tại Brogdale thuộc Kent, [ 115 ] trong khi nhiệt độ thấp nhất là – 26,1 °C vào ngày 10 tháng 1 năm 1982 tại Edgmond, Shropshire. [ 116 ]
Các khu thành thị chính[sửa|sửa mã nguồn]
Khu vực đô thị Đại Luân Đôn là khu vực đô thị lớn nhất tại Anh [ 117 ] và là một trong những thành phố sinh động nhất quốc tế. Luân Đôn là một thành phố toàn thế giới và có dân số lớn hơn những vương quốc khác trong Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland ngoài Anh. [ 117 ] Các khu vực đô thị khác có quy mô và tác động ảnh hưởng đáng kể có khuynh hướng nằm tại miền bắc hay miền trung của Anh. [ 117 ] 50 khu dân cư được cấp vị thế thành phố tại Anh, còn trên toàn Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland là 66 .Nhiều thành phố tại Anh khá lớn, ví dụ điển hình như Birmingham, Sheffield, Manchester, Liverpool, Leeds, Newcastle, Bradford, Nottingham, tuy nhiên quy mô dân số không phải là điều kiện kèm theo tiên quyết cho vị thế thành phố. [ 118 ] Theo truyền thống lịch sử, vị thế thành phố được trao cho những đô thị có nhà thời thánh chính toà của giáo phận, do đó sống sót những thành phố nhỏ như Wells, Ely, Ripon, Truro và Chichester. [ 118 ] Theo Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh, 10 khu vực đô thị lớn nhất, tăng trưởng liền kề là : [ 117 ]
Kinh tế Anh nằm vào hàng lớn nhất quốc tế, có GDP trung bình là 22.907 bảng Anh vào năm 2009. [ 121 ] Anh thường được nhìn nhận là một nền kinh tế thị trường hỗn hợp, vận dụng nhiều nguyên tắc thị trường tự do, tuy nhiên duy trì hạ tầng phúc lợi xã hội văn minh. [ 122 ] Thuế tại Anh khá cạnh tranh đối đầu nếu so với phần đông những vương quốc châu Âu khác, năm năm trước mức thuế cá thể cơ bản là 20 %. [ 123 ]Kinh tế Anh lớn nhất trong kinh tế tài chính Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, [ 121 ] Anh đứng đầu quốc tế về những nghành hoá học [ 124 ] và dược khoa cũng như trong những ngành công nghệ tiên tiến chủ chốt, đặc biệt quan trọng là hàng không thiên hà, công nghiệp vũ khí và sản xuất công nghiệp ứng dụng. Sàn thanh toán giao dịch sàn chứng khoán Luân Đôn là sàn thanh toán giao dịch sàn chứng khoán đa phần của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland và lớn nhất tại châu Âu, đây là TT kinh tế tài chính của Anh và 100 / 500 công ty lớn nhất châu Âu có trụ sở tại Luân Đôn. [ 125 ] Luân Đôn là TT kinh tế tài chính lớn nhất tại châu Âu, và là TT kinh tế tài chính lớn thứ nhất quốc tế theo chỉ số GFCI vào năm năm nay. [ 126 ]
Bentley là một công ty ô tô nổi tiếng của Anh.Ngân hàng Anh được xây dựng vào năm 1694, là ngân hàng nhà nước TW của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. Ban đầu nó là một ngân hàng nhà nước tư nhân Giao hàng chính phủ nước nhà Anh, tuy nhiên từ năm 1946 nó là một thể chế quốc hữu. [ 127 ] Ngân hàng được độc quyền phát hành tiền tệ tại Anh và Wales, tuy nhiên không có quyền này tại Scotland hay Bắc Ireland. nhà nước giao nghĩa vụ và trách nhiệm cho Ủy ban Chính sách Tiền tệ của ngân hàng nhà nước về quản trị chủ trương tiền tệ của vương quốc và thiết lập mức lãi suất vay. [ 128 ]Anh là một vương quốc công nghiệp hoá cao độ, tuy nhiên kể từ thập niên 1970 diễn ra suy thoái và khủng hoảng trong những ngành công nghiệp nặng và sản xuất truyền thống lịch sử, ngày càng tăng tập trung chuyên sâu vào kinh tế tài chính khuynh hướng dịch vụ. [ 82 ] Du lịch trở thành một ngành công nghiệp quan trọng, lôi cuốn hàng triệu hành khách đến Anh mỗi năm. Xuất khẩu của Anh hầu hết là dược phẩm, xe hơi, dầu khai thác từ biển Bắc và Wytch Farm, động cơ máy bay và đồ uống có cồn. [ 129 ] Hầu hết ngành công nghiệp hàng không thiên hà trị giá 30 tỷ bảng của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland [ 130 ] nằm tại Anh. Cơ hội thị trường toàn thế giới của những nhà sản xuất hàng không ngoài hành tinh Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland trong hai thập niên tới ước tính đạt 3,5 nghìn tỷ bảng. [ 131 ] Nông nghiệp Anh thâm canh và được cơ giới hoá cao độ, sản xuất 60 % nhu yếu thực phẩm với chỉ 2 % lực lượng lao động. [ 132 ] Hai phần ba sản lượng thuộc nghành nghề dịch vụ chăn nuôi, còn lại thuộc về trồng trọt. [ 133 ]
Bộ Giao thông là cơ quan chính phủ nước nhà chịu nghĩa vụ và trách nhiệm giám sát giao thông vận tải tại Anh. Anh có nhiều xa lộ và nhiều tuyến đường trục khác như đường A1 Great North chạy xuyên miền đông của Anh từ Luân Đôn đến Newcastle [ 135 ] và tiến đến biên giới với Scotland. Xa lộ dài nhất tại Anh là M6 lê dài từ Rugby qua vùng North West đến biên giới với Scotland, tổng chiều dài là 373 km. [ 135 ] Các tuyến đường chính khác là M1 từ Luân Đôn đến Leeds, M25 vòng quanh Luân Đôn, M60 vòng quanh Manchester, M4 từ London đến Nam Wales, M62 từ Liverpool qua Manchester đến East Yorkshire, và M5 từ Birmingham đến Bristol và South West. [ 135 ]Giao thông xe buýt thông dụng khắp nước Anh, với những công ty lớn như National Express, Arriva và Go-Ahead Group. Xe buýt hai tầng đỏ tại Luân Đôn trở thành một biểu trưng của Anh. Anh có hai mạng lưới tàu điện ngầm : London Underground ; và Tyne and Wear Metro tại Newcastle, Gateshead và Sunderland. [ 136 ] Anh còn có một số ít mạng lưới xe điện, như tại Blackpool, Manchester, Sheffield và Midland, và mạng lưới hệ thống Tramlink tập trung chuyên sâu tại Croydon thuộc Nam Luân Đôn. [ 136 ]Anh là nơi có giao thông vận tải đường tàu tiên phong trên quốc tế, đường tàu chở khách bắt nguồn tại đây vào năm 1825. [ 137 ] Phần lớn mạng lưới đường tàu dài 16.000 km của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland nằm tại Anh, bao trùm khá rộng, tuy nhiên một phần nhiều những tuyến đường sắt bị đóng cửa trong nửa sau của thế kỷ XX. Có những kế hoạch mở lại những tuyến như Varsity nối Oxford và Cambridge. Các tuyến đường sắt tại Anh hầu hết có khổ tiêu chuẩn ( đơn, đôi hoặc bốn đường ray ) tuy nhiên cũng có một vài tuyến có khổ hẹp. Đường hầm eo biển Manche hoàn thành xong vào năm 1994 giúp link đường tàu giữa Anh với Pháp và Bỉ .Anh có những link hàng không trong nước và quốc tế trên khoanh vùng phạm vi rộng. Sân bay lớn nhất là London Heathrow, đây là trường bay có số hành khách quốc tế đông nhất quốc tế. [ 138 ] Các trường bay lớn khác là Manchester, London Stansted, Luton và Birmingham. [ 134 ] Anh có mạng lưới giao thông vận tải bằng phà với hành trình dài địa phương và quốc tế, như đến Ireland, Hà Lan và Bỉ. [ 139 ] Có khoảng chừng 7.100 km đường thuỷ hoàn toàn có thể thông hành tại Anh, 50% trong số đó thuộc quyền sở hữu của Canal and River Trust, [ 139 ] tuy nhiên vận tải đường bộ đường thuỷ rất hạn chế. Thames là tuyến đường thuỷ chính tại Anh, xuất nhập khẩu tập trung chuyên sâu tại cảng Tilbury trên cửa sông Thames, đây là một trong ba cảng chính của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. [ 139 ]
Dịch Vụ Thương Mại Y tế Quốc dân ( NHS ) là mạng lưới hệ thống chăm nom sức khoẻ công cộng tại Anh, chịu nghĩa vụ và trách nhiệm cung ứng đa phần dịch vụ y tế trong nước. NHS mở màn vào ngày 5 tháng 7 năm 1948, có hiệu lực hiện hành theo những pháp luật của Đạo luật Thương Mại Dịch Vụ Y tế Quốc dân 1946. Nó dựa trên những phát hiện của Báo cáo Beveridge, người soạn báo cáo giải trình này là nhà kinh tế tài chính và cải cách xã hội William Beveridge. [ 140 ] NHS hầu hết được hỗ trợ vốn từ thuế nói chung, trong đó có chi trả Bảo hiểm Quốc dân, [ 141 ] và nó cung ứng không tính tiền hầu hết những dịch vụ tại điểm sử dụng, tuy nhiên tính phí so với 1 số ít người khi kiểm tra mắt, chăm nom nha khoa, kê đơn và những góc nhìn chăm nom cá thể. [ 142 ]Cơ quan chính phủ nước nhà chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về NHS là Bộ Y tế, và hầu hết tiêu tốn của Bộ Y tế là dành cho NHS, với 98,6 tỷ bảng vào năm 2008 – 2009. [ 143 ] Trong những năm gần đây, nghành nghề dịch vụ tư nhân ngày càng được sử dụng nhiều để cung ứng những dịch vụ NHS mặc kệ phản đối của những bác sĩ và công đoàn. [ 144 ] Tuổi thọ dự trù trung bình của dân cư Anh là 77,5 năm so với phái mạnh và 81,7 năm so với phái đẹp, đây là mức cao nhất trong bốn vương quốc của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. [ 145 ]
Bản đồ bộc lộ những khu vực hành chính của Anh và Wales theo tỷ suất dân số .Theo tìm hiểu năm 2011, Anh có 53 triệu dân cư, chiếm tới 84 % tổng dân cư của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. [ 15 ] [ 146 ] Nếu được xem là một đơn vị chức năng và so sánh với quốc tế, Anh có dân số lớn thứ tư trong Liên minh châu Âu và đông dân thứ 25 quốc tế. [ 147 ] Với tỷ lệ dân số là 407 người / km², đây sẽ là vương quốc có tỷ lệ dân số cao thứ nhì trong Liên minh châu Âu sau Malta. [ 148 ] [ 149 ]Một số vật chứng di truyền học cho thấy 75-95 % nguồn gốc theo dòng phụ hệ là từ những người định cư thời tiền sử có xuất thân từ bán đảo Iberia, cùng với 5 % góp phần của người Angle và Saxon, và một lượng đáng kể yếu tố Scandinavia ( Viking ). [ 150 ] [ 151 ] [ 152 ] Tuy nhiên, có những nhà di truyền học khác cho rằng nguồn gốc Germanic ước tính lên đến 50%. [ 153 ] [ 154 ] Theo thời hạn, nhiều nền văn hoá có tác động ảnh hưởng tới Anh : Tiền sử, Briton, [ 155 ] La Mã, Anglo-Saxon, [ 156 ] Viking ( Bắc Germanic ), [ 157 ] Gael, cũng như chịu ảnh hưởng tác động lớn từ người Norman. Tồn tại hội đồng người gốc Anh tại nhiều nơi từng thuộc Đế quốc Anh ; đặc biệt quan trọng là Hoa Kỳ, Canada, Úc, Nam Phi và New Zealand. Kể từ cuối thập niên 1990, có nhiều người Anh di cư sang Tây Ban Nha. [ 158 ] [ 159 ]
Năm 1086, khi Domesday Book được soạn, dân số Anh là hai triệu, khoảng 10% sống trong các khu vực đô thị.[160] Đến năm 1801, dân số là 8,3 triệu, và đến năm 1901 thì tăng lên 30,5 triệu.[161] Nhờ kinh tế thịnh vượng của vùng đông nam, Anh thu hút nhiều di dân kinh tế từ những phần khác của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland.[162] Người Ireland nhập cư với số lượng đáng kể.[163] Tỷ lệ cư dân gốc Âu là 87,50%, trong đó có người gốc Đức[164] và gốc Ba Lan.[162]
Những dân tộc bản địa khác đến từ những cựu thuộc địa xa xôi của Anh từ thập niên 1950, trong đó 6 % dân cư Anh có nguồn gốc mái ấm gia đình tại tiểu lục địa Ấn Độ. [ 162 ] [ 164 ] 2,90 % dân số là người da đen, họ đến từ châu Phi và Caribe, đặc biệt quan trọng là những cựu thuộc địa của Anh. [ 162 ] [ 164 ] Người Hoa và người Anh gốc Hoa có số lượng đáng kể. [ 162 ] [ 164 ] Năm 2007, 22 % học viên tiểu học tại Anh đến từ những mái ấm gia đình dân tộc thiểu số, [ 165 ] và tỷ suất này tăng lên 26,5 % vào năm 2011. [ 166 ] Khoảng 50% ngày càng tăng dân số quá trình 1991 – 2001 là do nhập cư. [ 167 ] Tranh luận về nhập cư đáng quan tâm về mặt chính trị ; [ 168 ] theo một khảo sát vào năm 2009 của Bộ Nội vụ Anh, 80 % muốn số lượng giới hạn nó. [ 169 ] Văn phòng Thống kê Quốc gia dự báo rằng dân số sẽ tăng thêm chín triệu từ năm năm trước đến năm 2039. [ 170 ]Anh có một dân tộc thiểu số địa phương là người Cornwall, họ được chính phủ nước nhà Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland công nhận theo Công ước khung về Bảo vệ những dân tộc thiểu số vào năm năm trước. [ 171 ]
Ngôn ngữ
Người bản ngữ[172]
Tiếng Anh
46.936.780
Tiếng Ba Lan
529.173
Tiếng Punjab
271.580
Tiếng Urdu
266.330
Tiếng Bengal
216.196
Tiếng Gujarat
212,217
Tiếng Ả Rập
152.490
Tiếng Pháp
145.026
Tiếng Wales
8.248
Tiếng Cornwall
554
Khác
2.267.016
Dân số
51.005.610
Bản ngữ đa số
Ngôn ngữ chính thức, song là thiểu số
Xem thêm: KOL (marketing) – Wikipedia tiếng Việt
Thế giới Anh ngữTiếng Anh hiện được hàng trăm triệu người nói trên khắp quốc tế, ngôn từ này bắt nguồn từ Anh và hiện là ngôn từ chính của 98 % dân số tại đây. [ 173 ] Đây là một ngôn từ Ấn-Âu thuộc nhánh Anh-Frisia của ngữ tộc German. [ 174 ] Sau khi người Norman chinh phục Anh, tiếng Anh cổ bị thay thế sửa chữa và hạn chế trong những tầng lớp xã hội thấp trong khi giới quý tộc dùng tiếng Pháp Norman và tiếng La Tinh .Đến thế kỷ XV, tiếng Anh quay trở lại trong hàng loạt những những tầng lớp, tuy nhiên có nhiều cải biến ; tiếng Anh trung đại chịu nhiều ảnh hưởng tác động từ tiếng Pháp, cả về tự vựng và chính tả. Trong Phục hưng Anh, nhiều từ được tạo ra từ gốc La Tinh và Hy Lạp. [ 175 ] Tiếng Anh tân tiến lan rộng ra truyền thống cuội nguồn linh động này, bằng cách tiếp đón từ ngữ từ những ngôn từ khác. Nhờ một phần nhiều vào Đế quốc Anh, tiếng Anh nay trở thành trở ngôn từ chung phi chính thức của quốc tế. [ 176 ]Học tập và giảng dạy tiếng Anh là một hoạt động giải trí kinh tế tài chính quan trọng. Không có luật về ngôn từ chính thức của Anh, [ 177 ] tuy nhiên tiếng Anh là ngôn từ chính thức được sử dụng trong việc làm chính thức. Mặc dù có quy mô chủ quyền lãnh thổ tương đối nhỏ, tuy nhiên Anh có nhiều giọng vùng miền riêng không liên quan gì đến nhau, và hoàn toàn có thể không thuận tiện nghe hiểu những người có giọng nặng .Ngoài tiếng Anh, Anh còn có hai ngôn từ địa phương khác là tiếng Cornwall và tiếng Wales. Tiếng Cornwall không còn là ngôn từ hội đồng vào thế kỷ XVIII tuy nhiên đang được Phục hồi, [ 178 ] [ 179 ] và hiện được bảo vệ theo Hiến chương châu Âu về những ngôn từ thiểu số hoặc khu vực. [ 180 ] 0,1 % dân cư tại Cornwall nói tiếng Cornwall, [ 181 ] và nó được giảng dạy có mức độ tại một vài trường tiểu học và trung học. [ 182 ] [ 183 ]Khi biên giới lúc bấy giờ giữa Wales và Anh được thiết lập theo những luật đạo vào năm 1535 và 1542, nhiều hội đồng nói tiếng Wales sống tại chủ quyền lãnh thổ thuộc Anh. Tiếng Wales được nói tại Archenfield thuộc Herefordshire cho đến thế kỷ XIX. [ 184 ] Tiếng Wales vẫn còn là bản ngữ trong 1 số ít nơi tại miền tây Shropshire ít nhất là cho đến giữa thế kỷ XX. [ 185 ]Trong những trường công lập, học viên được dạy một ngôn từ thứ hai, thường là tiếng Pháp, Đức hoặc Tây Ban Nha. [ 186 ] Do nhập cư, nên theo báo cáo giải trình vào năm 2007 có khoảng chừng 800.000 học viên nói ngoại ngữ tại nhà, [ 165 ] thông dụng nhất là tiếng Punjab và Urdu. Tuy nhiên, theo tìm hiểu năm 2011, tiếng Ba Lan trở thành ngôn từ thông dụng thứ nhì tại Anh. [ 187 ]
Theo tìm hiểu năm 2011, 59,4 % dân số Anh xác lập tôn giáo của họ là Cơ Đốc giáo, 24,7 % vấn đáp rằng họ không theo tôn giáo nào, 5 % xác lập họ là người Hồi giáo, 3,7 % dân số thuộc những tôn giáo khác và 7,2 % không vấn đáp. [ 188 ] Cơ Đốc giáo là tôn giáo được hành đạo thông dụng nhất tại Anh, truyền thống lịch sử này có từ sơ kỳ Trung Cổ tuy nhiên Cơ Đốc giáo được đưa đến lần đầu trước đó từ lâu trong thời kỳ Gael và La Mã. Giáo hội Cơ Đốc giáo Celt dần tham gia mạng lưới hệ thống Giáo hội Công giáo La Mã sau khi Giáo hoàng Gregorius cử đoàn truyền giáo do St Augustine chỉ huy đến Kent. Giáo hội Anh là là giáo hội chính thức của Anh, [ 189 ] họ tuyệt giao với Roma trong thập niên 1530 khi Quốc vương Anh Henry VIII không hề huỷ hôn với người dì của quốc vương Tây Ban Nha. Giáo hội này tự nhìn nhận là thuộc Công giáo lẫn Tin Lành. [ 190 ]Tồn tại những truyền thống cuội nguồn Thượng giáo hội và Hạ giáo hội, và một số ít người Anh giáo tự nhìn nhận là Công giáo Anh theo trào lưu Oxford. Quân chủ Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland là lãnh tụ tối cao của giáo hội, gồm khoảng chừng 25 triệu thành viên được rửa tội ( trong số đó đại đa số không đến nhà thời thánh thường lệ ). Giáo hội Anh là bộ phận của Cộng đồng Anh giáo, có Tổng giám mục Canterbury giữ vai trò là thủ lĩnh tượng trưng trên toàn thế giới. [ 191 ] Nhiều nhà thời thánh chính toà và nhà thời thánh giáo xứ là những khu công trình lịch sử vẻ vang quan trọng đáng kể về mặt kiến trúc, như Tu viện Westminster, Nhà thờ lớn York, Nhà thờ chính toà Durham, và Nhà thờ chính toà Salisbury .Giáo phái Cơ Đốc lớn thứ nhì là đức tin La Tinh của Giáo hội Công giáo. Từ khi Open trở lại sau khi Công giáo tại Anh được giải phóng, giáo hội này được tổ chức triển khai trên cơ sở Anh và Wales với 4,5 triệu thành viên ( hầu hết là người Anh ). [ 192 ] Đến nay có một giáo hoàng đến từ Anh đó là Adrian IV ; trong khi những thánh Bede và Anselm được phong làm tiến sỹ Hội Thánh .Phong trào Giám Lý là giáo hội Cơ Đốc lớn thứ ba, đây là một dạng Tin Lành và được John Wesley tăng trưởng từ Anh giáo. [ 193 ] Giáo phái này thông dụng tại những đô thị dệt cũ như Lancashire và Yorkshire, và trong những mỏ thiếc tại Cornwall. [ 194 ] Ngoài ra, còn có những nhóm thiểu số khác như Baptists, Quakers, Giáo đoàn, Nhất thể và Cứu Thế Quân. [ 195 ]Thánh bảo trợ của Anh là Thánh George ; gạch chéo tượng trưng cho ông được hiển thị trên quốc kỳ Anh, cũng như trong Quốc kỳ Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. [ 196 ] Ngoài ra còn có nhiều thánh người Anh và có liên hệ với Anh, ví dụ điển hình như Cuthbert, Edmund, Alban, Wilfrid, Aidan, Edward Xưng tội, John Fisher, Thomas More, Petroc, Piran, Margaret Clitherow và Thomas Becket. Do Thái giáo có lịch sử vẻ vang là một thiểu số nhỏ trên hòn đảo từ năm 1070. [ 197 ] Họ bị trục xuất khỏi Anh vào năm 1290 và chỉ được phép đến Anh vào năm 1656. [ 197 ]Đặc biệt kể từ thập niên 1950, những tôn giáo từ những cựu thuộc địa của Anh tăng trưởng với số lượng lớn do nhập cư. Hồi giáo là tôn giáo phổ cập nhất trong số đó, nay chiếm khoảng chừng 5 % dân số tại Anh. [ 198 ] Ấn Độ giáo, Sikh giáo và Phật giáo đứng sau đó, tổng số chiếm 2,8 %, [ 198 ] chúng được đưa đến từ Nam Á và Khu vực Đông Nam Á. [ 198 ]Một thiểu số nhỏ dân chúng thi hành những dị giáo cổ. Tân dị giáo tại Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland có đại diện thay mặt chính là Wicca, thuật phù thuỷ, Druidry và Heathenry. Theo tìm hiểu năm 2011, có khoảng chừng 53.172 người được xác lập theo dị giáo tại Anh, trong đó có 11.026 người là Fan Hâm mộ Wicca .. [ 199 ]
Bộ Giáo dục đào tạo là cơ quan chính phủ nước nhà chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về những yếu tố tác động ảnh hưởng đến dân cư tại Anh từ 19 tuổi trở xuống, trong đó có giáo dục. [ 200 ] Khoảng 98 % học viên theo học tại những trường học do nhà nước quản lý và điều hành hoặc hỗ trợ vốn ( 2003 ). [ 201 ] Trong đó, một thiểu số là những trường học tín ngưỡng ( hầu hết là những trường học Anh giáo hay Công giáo La Mã ). Trẻ từ 3 đến 5 tuổi theo học tại nhà trẻ hoặc một đơn vị chức năng đảm nhiệm EYFS của một trường tiểu học. Trẻ từ 5 đến 11 tuổi học tại trường tiểu học, và trẻ từ 11 đến 16 tuổi theo học tại trường trung học. Sau khi kết thúc giáo dục bắt buộc, học viên tham gia kỳ thi GCSE. Sau đó học viên hoàn toàn có thể chọn liên tục học thêm hai năm giáo dục kế tục. Các cơ sở giáo dục kế tục này thường là bộ phận của một điểm trường trung học. Các kỳ thi A-level có lượng lớn học viên giáo dục kế tục tham gia, và thường là cơ sở để xin học ĐH .Mặc dù hầu hết trường trung học tại Anh là trường đại trà phổ thông, tuy nhiên 1 số ít khu vực có những trường ngữ pháp được tuyển chọn nguồn vào, học viên muốn nhập học phải qua kỳ thi 11 – plus. Khoảng 7,2 % trẻ nhỏ Anh theo học tại những trường tư thục, kinh tế tài chính của những trường này đến từ những nguồn tư nhân. [ 202 ] Tiêu chuẩn trong những trường công chịu sự giám sát của Văn phòng Tiêu chuẩn Giáo dục đào tạo, và trong những trường tư là của Ban Thanh tra Trường học Độc lập. [ 203 ]Học sinh theo học ĐH từ tuổi 18, tại đó họ học để lấy học vị. Anh có trên 90 ĐH, trong đó chỉ có một trường tư thục và còn lại là trường công lập. Bộ Kinh doanh, Sáng tạo và Kỹ năng là cơ quan cơ quan chính phủ chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về giáo dục bậc ĐH tại Anh. [ 204 ] Sinh viên thường được quyền vay tiền để giàn trải ngân sách về học phí và hoạt động và sinh hoạt. Bằng tiên phong cấp cho sinh viên là bằng cử nhân, thường là mất ba năm để hoàn thành xong, sinh viên sau đó hoàn toàn có thể liên tục lấy bằng sau đại học, và thường là một năm, còn nếu muốn lấy bằng tiến sỹ thì sẽ mất từ ba năm trở lên .
Anh có một số đại học đứng vào hàng đầu thế giới; Đại học Cambridge, Học viện Đế quốc Luân Đôn, Đại học Oxford, Học viện Đại học Luân Đôn và Đại học King Luân Đôn đều nằm trong top 30 toàn cầu của Bảng xếp hạng Đại học Thế giới QS 2018.[205] Trường Kinh tế Luân Đôn được mô tả là thể chế khoa học xã hội hàng đầu thế giới về cả giảng dạy và nghiên cứu.[206] Trường Kinh doanh Luân Đôn được đánh giá là một trong các trường kinh doanh hàng đầu thế giới và trong năm 2010 chương trình MBA của họ được xếp hạng là tốt nhất thế giới theo Financial Times.[207] Các học vị tại Anh thường được chia thành các hạng: hạng nhất (1st), hạng nhì cao (2:1), hạng nhì thấp (2:2), hạng ba (3rd), và không phân loại.
Khoa học và kỹ thuật[sửa|sửa mã nguồn]
Isaac Newton là một trong số các nhân vật có ảnh hưởng nhất của lịch sử khoa họcCác nhân vật người Anh điển hình nổi bật trong nghành nghề dịch vụ khoa học và toán học gồm có Isaac Newton, Michael Faraday, Charles Darwin, Robert Hooke, James Prescott Joule, John Dalton, Joseph Priestley, Lord Rayleigh, J. J. Thomson, James Chadwick, Charles Babbage, George Boole, Alan Turing, Tim Berners-Lee, Paul Dirac, Stephen Hawking, Peter Higgs, Roger Penrose, John Horton Conway, Thomas Bayes, Arthur Cayley, G. H. Hardy, Oliver Heaviside, Andrew Wiles, Francis Crick, Joseph Lister, Christopher Wren và Richard Dawkins. Một số chuyên viên cho rằng khái niệm sớm nhất về một mạng lưới hệ thống mét là do John Wilkins ý tưởng vào năm 1668, ông là tổng thư ký tiên phong của Hội Hoàng gia. [ 208 ]Anh là nơi khởi đầu cách mạng công nghiệp, có nhiều nhà ý tưởng quan trọng của quốc tế vào cuối thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX. Các kỹ sư Anh nổi tiếng phải kể đến Isambard Kingdom Brunel, ông được biết đến nhiều nhất với việc lập ra Đường sắt Great Western, một loạt tàu hơi nước nổi tiếng, và nhiều cầu quan trọng, do đó cách mạng hoá giao thông vận tải công cộng và kỹ thuật văn minh. [ 209 ] Động cơ hơi nước của Thomas Newcomen sinh ra cách mạng công nghiệp. [ 210 ] Cha đẻ của đường tàu là George Stephenson thiết kế xây dựng tuyến đường sắt liên đô thị công cộng tiên phong trên quốc tế, đó là Đường sắt Liverpool và Manchester khánh thành năm 1830. Với vai trò của mình trong tiếp thị và sản xuất động cơ hơi nước, ý tưởng đúc tiền văn minh, Matthew Boulton được xem là một trong những người kinh doanh có tác động ảnh hưởng nhất trong lịch sử vẻ vang. [ 211 ] Vắc xin đậu mùa của Edward Jenner được cho là ” cứu được nhiều sinh mạng … hơn số bị mất trong hàng loạt những đại chiến của quả đât từ khi có lịch sử vẻ vang thành văn. ” [ 212 ] [ 213 ] [ 214 ]Phát minh và tò mò của người Anh còn có động cơ phản lực, máy xe sợi công nghiệp tiên phong, máy tính tiên phong và máy tính tân tiến tiên phong, World Wide Web cùng với HTML, truyền máu người thành công xuất sắc tiên phong, máy hút bụi cơ giới hoá, [ 215 ] máy cắt cỏ, dây thắt bảo đảm an toàn, tàu đệm khí, động cơ điện, động cơ hơi nước, và những thuyết như thuyết Darwin về tiến hoá và thuyết nguyên tử. Newton tăng trưởng những khái niệm về vạn vật mê hoặc, cơ học Newton, và vi tích phân, và họ của Robert Hooke được đặt cho luật phục sinh. Các ý tưởng khác gồm có đường ray sắt, siphông nhiệt, đường nhựa, dây chun, bẫy chuột, mắt mèo để lưu lại đường, đồng phát triển về bóng đèn, đầu máy xe lửa hơi nước, máy gieo hạt tân tiến và nhiều kỹ thuật đúng chuẩn tân tiến. [ 216 ]
Nhiều khu công trình kỷ niệm cổ đại làm bằng phiến đá dài được dựng vào thời kỳ tiền sử, trong số đó nổi tiếng nhất là Stonehenge, Devil’s Arrows, Rudston Monolith và Castlerigg. [ 217 ] Đến khi kiến trúc La Mã cổ đại gia nhập, có bước tăng trưởng về vương cung thánh đường, tổng hợp phòng tắm, khán đài hình tròn trụ, khải hoàn môn, biệt thự nghỉ dưỡng, đền thờ La Mã, đường La Mã, công sự La Mã, hàng rào cột và cống dẫn nước. [ 218 ] Người La Mã xây dựng những thành thị tiên phong như Luân Đôn, Bath, York, Chester và St Albans. Minh hoạ có lẽ rằng nổi tiếng nhất là tường Hadrianus lê dài qua miền bắc của Anh. [ 218 ] Một di tích lịch sử được bảo tồn tốt khác là những phòng tắm La Mã tại Bath, Somerset. [ 218 ]Các toà nhà thế tục thuộc kiến trúc sơ kỳ Trung Cổ được kiến thiết xây dựng đơn thuần, hầu hết sử dụng gỗ cùng với mái tranh. Kiến trúc tôn giáo có đổi khác từ tổng hợp đan sĩ Ireland-German, [ 219 ] [ 220 ] đến vương cung thánh đường sơ kỳ Cơ Đốc và kiến trúc mang đặc trưng là dải trụ bổ tường, dãy nhịp cuốn trống, trục hàng lan can, và hành lang cửa số có đỉnh tam giác. Sau khi người Norman chinh phục Anh vào năm 1066, nhiều thành được dựng lên để những lãnh chúa hoàn toàn có thể giữ vững quyền lực tối cao của họ và tại phía bắc là để phòng vệ trước những cuộc xâm lăng. Một số thành nổi tiếng từ thời Trung Cổ là Tháp Luân Đôn, Lâu đài Warwick, Lâu đài Durham và Lâu đài Windsor. [ 221 ]
Trong suốt thời kỳ Plantagenet, kiến trúc Gothic Anh trở nên hưng thịnh, những nhà thời thánh chính toà trung cổ như Nhà thờ chính tòa Canterbury, Tu viện Westminster và Nhà thờ lớn York là những ví dụ nổi bật. [ 221 ] Phát triển trên cơ sở Norman còn có những thành, hoàng cung, nhà lớn, ĐH, và nhà thời thánh giáo xứ. Kiến trúc trung đại hoàn thành xong với phong thái Tudor thế kỷ XVI ; vòm Tudor có bốn tâm là một đặc thù xác lập giống như những ngôi nhà phên trát đất trong nước. Do trào lưu Phục Hưng, một dạng kiến trúc lặp lại thời kỳ cổ xưa, tổng hợp với Cơ Đốc giáo là phong thái Baroque Anh Open, kiến trúc sư Christopher Wren đặc biệt quan trọng nổi tiếng với phong thái này. [ 222 ]Kiến trúc George tiếp nối theo một phong thái tinh xảo hơn, gợi lên một dạng Palladio đơn thuần ; Royal Crescent tại Bath là một trong những ví dụ tốt nhất về phong thái này. Chủ nghĩa lãng mạn Open trong quy trình tiến độ Victoria, kéo theo khởi đầu một cuộc Phục hưng Gothic, cũng vào khoảng chừng thời hạn này cách mạng công nghiệp mở đường cho những toà nhà như Cung điện Thủy tinh. Kể từ thập niên 1930, nhiều dạng kiến trúc tân tiến Open tuy nhiên việc tiếp đón thường có tranh luận, dù những trào lưu kháng cự theo truyền thống cuội nguồn liên tục được ủng hộ tại những nơi có tác động ảnh hưởng. [ 223 ]
Văn học dân gian[sửa|sửa mã nguồn]
Văn học dân gian Anh tăng trưởng qua nhiều thế kỷ. Một số nhân vật và câu truyện hiện hữu trên khắp nước Anh, tuy nhiên hầu hết thuộc về những khu vực đơn cử. Các nhân vật văn học dân gian thường gồm có tiên, người khổng lồ, yêu tinh, ông ba bị, quỷ khổng lồ, người lùn. Nhiều truyền thuyết thần thoại và phong tục dân gian được cho là từ thời cổ đại ví dụ điển hình những truyện ngắn có Offa thiên thần và Wayland thợ rèn, [ 224 ] tuy nhiên những thứ khác Open sau khi người Norman lấn chiếm ; như Robin Hood cùng đám người vui tươi của ông và những trận chiến của họ với Sheriff của Nottingham. [ 225 ]
Trong Trung kỳ Trung Cổ, các truyện ngắn bắt nguồn từ truyền thống Briton bước vào văn học dân gian Anh—truyền thuyết Arthur.[226][227][228] Chúng bắt nguồn từ các nguồn Anh-Norman, Wales và Pháp,[227] mô tả Vua Arthur, Camelot, Excalibur, Merlin và Kị sĩ Bàn Tròn như Lancelot. Các câu chuyện này được thu thập tập trung nhất trong Historia Regum Britanniae (lịch sử các quốc vương Anh) của Geoffrey xứ Monmouth. Nhân vật xuất hiện sớm khác trong truyền thuyết của Anh là Coel Hen, có thể dựa trên một nhân vật có thực trên đảo Anh thời hậu La Mã. Nhiều truyện ngắn và giả lịch sử tạo thành bộ phận của Matter of Britain, một tập hợp văn học dân gian Anh Quốc được chia sẻ.
Một số tác phẩm văn học dân gian dựa trên con người lịch sử dân tộc thực tiễn hoặc nửa thực tiễn, câu truyện về họ được truyền qua nhiều thế kỷ ; Phu nhân Godiva được kể là khoả thân cưỡi ngựa qua Coventry, Hereward Tỉnh giấc là một nhân vật anh hùng người Anh kháng cự người Norman xâm lăng, Herne Thợ săn là một hồn ma cưỡi ngựa có liên hệ với Rừng Windsor và Công viên Great Park và Mẹ Shipton là nguyên mẫu phù thuỷ. [ 229 ] Ngày 5 tháng 11 người dân đốt lửa, bắn pháo hoa và ăn táo bọc bơ để tưởng niệm việc đẩy lui thủ đoạn thuốc súng mà TT là Guy Fawkes. Những tên cướp nghĩa hiệp như Dick Turpin là một nhân vật tiếp tục, trong khi Blackbeard là một nguyên mẫu cướp biển. Tồn tại nhiều hoạt động giải trí dân gian vương quốc và khu vực đến ngày này như vũ điệu Morris, vũ điệu Maypole, kiếm Rapper tại Đông Bắc, vũ điệu Long Sword tại Yorkshire, kịch câm dân gian, tranh cướp lọ tại Leicestershire, và tranh pho mát lăn dốc tại Cooper’s Hill. [ 230 ] Không có phục trang dân tộc bản địa chính thức, tuy nhiên một vài dạng sống sót từ lâu như Pearly Kings and Queens có liên hệ với những tầng lớp lao động tại Luân Đôn, vệ binh của nữ vương, phục trang Morris và người canh tháp Luân Đôn. [ 231 ]
Kể từ thời kỳ cận đại, ẩm thực Anh có đặc điểm truyền thống là tính đơn giản về cách tiếp cận, và dựa trên sản phẩm tự nhiên chất lượng cao.[232] Trong thời kỳ Trung Cổ và qua thời kỳ Phục hưng, ẩm thực Anh giành được danh tiếng xuất sắc, song quá trình suy thoái bắt đầu trong cách mạng công nghiệp khi cư dân rời xa đồng ruộng và đô thị hoá gia tăng. Tuy nhiên, ẩm thực Anh gần đây trải qua một cuộc hồi sinh, được các nhà phê bình ẩm thực công nhận và có một số nhà hàng nằm vào hàng tốt nhất thế giới theo đánh giá của tạp chí Restaurant.[233] Một cuốn sách thời kỳ đầu về cách thức chế biến của Anh là Forme of Cury từ triều đình của Richard II.[234]
Bánh táo được dùng tại tại Anh từ thời Trung CổMột món ăn truyền thống lịch sử của Anh là Sunday roast ( thịt quay chủ nhật ), thường dùng thịt bò, thịt cừu, thịt gà hay thịt lợn ăn kèm rau những loại, pudding Yorkshire và nước sốt. [ 235 ] Các món nổi tiếng khác gồm có fish and chips ( cá tẩm bột và khoai tây chiên ), bữa sáng Anh rất đầy đủ ( thường gồm thịt muối, xúc xích, cà chua nướng, bánh mì khô, pudding đen, đậu hầm, nấm và trứng ). [ 236 ] Nhiều loại bánh nhân thịt được tiêu thụ như steak and kidney pie ( bánh nhân thịt nướng và cật ), steak and ale pie ( bánh nhân thịt nướng và nước sốt ), cottage pie ( bánh nhân thịt bò / cừu băm ), pork pie ( bánh nhân thịt lợn ) [ 235 ] và Cornish Pasty ( bánh ngọt nướng Cornwall ) .Xúc xích là món phổ cập, thường dùng trong món bangers and mash ( xúc xích và khoai nghiền ) hoặc toad in the hole ( xúc xích trong khay pudding Yorkshire ). Thịt hầm Lancashire là một món thịt hầm nổi tiếng tại tây-bắc. Một số loại pho mát thông dụng là Cheddar, Red Leicester và Wensleydale cùng với Blue Stilton. Nhiều món ăn, cà ri lai tạo Anh-Ấn được tạo ra như gà tikka masala và balti. Các món tráng miệng truyền thống lịch sử của Anh gồm có bánh táo cùng những loại bánh hoa quả khác ; spotted dick ( pudding nho khô ) – đều thường được dùng với sữa trứng ; và gần đây hơn là sticky toffee pudding ( một loại bánh xốp mềm ). Các loại bánh ngọt gồm có bánh nướng ngọt ( có hoặc không có quả khô ) dùng kèm với mứt và / hoặc kem, bánh mì nhân quả khô, bánh ngọt Eccles và bánh ngọt nhân quả khô và gia vị cùng nhiều loại bánh quy ngọt hoặc có gia vị. Trà là một loại đồ uống phổ cập, nó ngày càng tăng phổ cập tại Anh nhờ Vương hậu Catherine, [ 237 ] còn những loại đồ uống có cồn được tiêu thụ liên tục là rượu vang, rượu táo, và những loại bia Anh như bia đắng, bia nhẹ, bia nâu nặng, bia nâu. [ 238 ]
Nghệ thuật thị giác[sửa|sửa mã nguồn]
Các bức hoạ trên đá và hang động thời tiền sử là ví dụ sớm nhất được biết đến về nghệ thuật và thẩm mỹ thị giác tại Anh, nổi tiếng nhất là tại North Yorkshire, Northumberland và Cumbria, tuy nhiên cũng có ở xa hơn về phía nam như tại Creswell Crags. [ 239 ] Văn hoá La Mã truyền bá đến Anh vào thế kỷ I, nhiều hình thức nghệ thuật và thẩm mỹ sử dụng tượng, tượng bán thân, thuỷ tinh, và đồ khảm trở thành quy tắc tiêu chuẩn. Tồn tại nhiều đồ tạo tác cho đến ngày này, như tại Lullingstone và Aldborough. [ 240 ] Trong sơ kỳ Trung Cổ, phong thái yêu thích thánh giá và đồ ngà điêu khắc, tranh bản thảo, trang sức đẹp bằng vàng và tráng men, bộc lộ yêu dấu những phong cách thiết kế phức tạp, xen kẽ như trong kho chôn giấu Staffordshire phát hiện vào năm 2009. Một số trong đó trộn lẫn những phong thái Gael và Anh, như Cẩm nang Lindisfarne và Sách thánh ca Vespasian. [ 241 ] Nghệ thuật Gothic sau đó được phổ cập tại Winchester và Canterbury, những hiện vật còn lại như trong Sách cầu kinh St. Æthelwold và Sách thánh ca Luttrell. [ 242 ]Thời kỳ Tudor có những nghệ sĩ nổi tiếng của triều đình, tranh chân dung duy trì là bộ phận vĩnh viễn của nghệ thuật và thẩm mỹ Anh, chúng trở nên nổi tiếng nhờ công một người Đức là Hans Holbein, và những nghệ sĩ địa phương như Nicholas Hilliard. [ 242 ] Dưới thời dòng họ Stuart, những nghệ sĩ châu Âu lục địa có tác động ảnh hưởng đến Anh, đặc biệt quan trọng là người Flemish ( nay là vùng Bỉ nói tiếng Hà Lan ), những nghệ sĩ đại diện thay mặt cho tiến trình này gồm Anthony van Dyck, Peter Lely, Godfrey Kneller và William Dobson. [ 242 ] Thế kỷ XVIII là quá trình quan trọng khi Viện hàn lâm Hoàng gia Anh được xây dựng, một chủ nghĩa tầm cỡ dựa trên Phục Hưng toàn thịnh thông dụng — Thomas Gainsborough và Joshua Reynolds trở thành hai nghệ sĩ quý báu nhất của Anh. [ 242 ]
Trường phái Norwich tiếp tục truyền thống cảnh quan, trong khi Anh em tiền Raphael có phong cách sâu sắc và chi tiết đã phục hồi phong cách sơ kỳ Phục hưng, họ gồm có các thủ lĩnh là Holman Hunt, Dante Gabriel Rossetti và John Everett Millais.[242] Nghệ sĩ nổi bật trong thế kỷ XX là Henry Moore, ông được đánh giá là tiếng nói của điêu khắc Anh Quốc, và của chủ nghĩa hiện đại Anh Quốc nói chung.[243] Các họa sĩ đương đại gồm có Lucian Freud với tác phẩm Benefits Supervisor Sleeping vào năm 2008 lập kỷ lục thế giới về mức giá một bức tranh của một họa sĩ còn sống.[244]
Văn học, thi ca và triết học[sửa|sửa mã nguồn]
The Canterbury Tales.Geoffrey Chaucer là một tác gia, thi nhân và triết gia của Anh, ông được nhớ đến nhiều nhất với tập truyện kể chưa hoàn thành
Các tác gia thời kỳ đầu như Bede và Alcuin viết bằng tiếng La Tinh.[245] Giai đoạn văn học tiếng Anh cổ có sử thi Beowulf và văn xuôi thế tục là Biên niên sử Anglo-Saxon,[246] cùng với các tác phẩm Cơ Đốc giáo như Judith, Hymn của Cædmon và các tiểu sử vị thánh.[245] Sau khi người Norman chinh phục Anh, tiếng La Tinh tiếp tục trong các tầng lớp có giáo dục, cũng như văn học Anh-Norman.
Văn học tiếng Anh trung đại xuất hiện cùng với Geoffrey Chaucer, tác giả của The Canterbury Tales, cùng với Gower, Pearl Poet và Langland. William xứ Ockham và Roger Bacon đều thuộc Dòng Francis, họ là các triết gia lớn vào thời Trung Cổ. Julian xứ Norwich viết sách Revelations of Divine Love, ông là một nhà thần bí Cơ Đốc giáo nổi bật. Trong văn học Phục hưng Anh, xuất hiện phong cách tiếng Anh cận đại. William Shakespeare có các tác phẩm Hamlet, Romeo và Juliet, Macbeth, và A Midsummer Night’s Dream, ông là một trong các tác gia cừ khôi nhất của văn học Anh.[247]
Christopher Marlowe, Edmund Spenser, Philip Sydney, Thomas Kyd, John Donne, và Ben Jonson là các tác gia có thanh thế khác trong thời kỳ Elizabeth.[248] Francis Bacon và Thomas Hobbes viết về chủ nghĩa kinh nghiệm và chủ nghĩa duy vật, bao gồm cả phương pháp khoa học và khế ước xã hội.[248] Filmer viết về quyền thần thánh của quốc vương. Marvell là một nhà thơ nổi tiếng thời Thịnh vượng chung,[249] còn John Milton là tác giả của Thiên đường đã mất vào thời kỳ khôi phục chế độ quân chủ.
Một số triết gia điển hình nổi bật nhất trong thời kỳ Khai sáng là John Locke, Thomas Paine, Samuel Johnson và Jeremy Bentham. Các thành phần cấp tiến hơn sau đó bị Edmund Burke chống đối, ông được đánh giá và nhận định là người sáng lập chủ nghĩa bảo thủ. [ 250 ] Thi nhân Alexander Pope cùng thơ trào phúng của ông được nhìn nhận cao. Anh giữ vai trò quan trọng trong chủ nghĩa lãng mạn, Samuel Taylor Coleridge, Lord Byron, John Keats, Mary Shelley, Percy Bysshe Shelley, William Blake và William Wordsworth là những nhân vật đa phần. [ 251 ]Đứng trước cách mạng công nghiệp, những nhà văn thôn dã tìm đường đi giữa tự do và truyền thống lịch sử ; William Cobbett, G. K. Chesterton và Hilaire Belloc là những người diễn giải chính, trong khi người sáng lập chủ nghĩa xã hội phường hội là Arthur Penty và người đống ý trào lưu hợp tác là G. D. H. Cole có liên hệ phần nào. [ 252 ] Chủ nghĩa liên tục trải qua John Stuart Mill và Bertrand Russell, còn Bernard Williams tham gia vào nghiên cứu và phân tích. Các tác gia quanh thời kỳ Victoria gồm Charles Dickens, chị em nhà Brontë, Jane Austen, George Eliot, Rudyard Kipling, Thomas Hardy, H. G. Wells và Lewis Carroll. [ 253 ] Sau đó, Anh liên tục có những tiểu thuyết gia như George Orwell, D. H. Lawrence, Virginia Woolf, C. S. Lewis, Enid Blyton, Aldous Huxley, Agatha Christie, Terry Pratchett, J. R. R. Tolkien và J. K. Rowling. [ 254 ]
Nghệ thuật trình diễn[sửa|sửa mã nguồn]
Âm nhạc dân gian truyền thống của Anh có từ nhiều thế kỷ và đóng góp cho một số thể loại nổi tiếng, chủ yếu là hò kéo thuyền, nhảy điệu jig, nhảy điệu thuỷ thủ và nhạc dance. Nó có các biến thể riêng biệt và khác biệt khu vực. Các khúc ballad về Robin Hood do Wynkyn de Worde in ra từ thế kỷ XVI là một hiện vật quan trọng, cũng như các bộ sưu tập The Dancing Master của John Playford và Roxburghe Ballads của Robert Harley.[255] Một số bài hát nổi tiếng nhất là Greensleeves, Pastime with Good Company, Maggie May và Spanish Ladies. Nhiều bài hát cho trẻ em có nguồn gốc từ Anh như Twinkle Twinkle Little Star, Roses are red, Jack and Jill, London Bridge Is Falling Down, The Grand Old Duke of York, Hey Diddle Diddle và Humpty Dumpty.[256] Các bài hát mừng Giáng Sinh truyền thống của Anh gồm có “We Wish You a Merry Christmas”, “The First Noel” và “God Rest You Merry, Gentlemen”.[257]
[258][259][260]The Beatles là ban nhạc thành công nhất về thương mại và được đánh giá cao nhất trong âm nhạc đại chúng.
Các nhà soạn nhạc thời kỳ đầu của Anh về âm nhạc cổ điển gồm có các nghệ sĩ Phục hưng Thomas Tallis và William Byrd, tiếp theo là Henry Purcell thuộc giai đoạn Baroque. George Frideric Handel vốn là người Đức song đã nhập tịch Anh[261] và dành hầu hết cuộc đời sáng tác của mình tại Luân Đôn, ông sáng tác ra các tác phẩm nổi tiếng nhất của âm nhạc cổ điển: Messiah, Water Music và Music for the Royal Fireworks. Một trong bốn bản thánh ca đăng cơ của ông là Zadok the Priest được sáng tác cho lễ đăng cơ của George II, sau đó được trình diễn tại mọi lễ đăng cơ của quân chủ Anh. Diễn ra một cuộc phục hưng về thành tựu của các nhà soạn nhạc Anh trong thế kỷ XX, dẫn đầu là Edward Elgar, Benjamin Britten, Frederick Delius, Gustav Holst, Ralph Vaughan Williams cùng những người khác.[262] Các nhà soạn nhạc hiện đại đến từ Anh gồm có Michael Nyman nổi tiếng với The Piano, và Andrew Lloyd Webber có nhạc thành công vang dội trong rạp West End và toàn cầu.[263]
Trong nghành âm nhạc đại chúng, nhiều ban nhạc và nghệ sĩ đơn của Anh được nhìn nhận là có tác động ảnh hưởng nhất và hút khách nhất mọi thời đại. The Beatles, Led Zeppelin, Pink Floyd, Elton John, Queen, Rod Stewart và The Rolling Stones nằm trong số những nghệ sĩ bán được nhiều đĩa ghi âm nhất trên quốc tế. [ 264 ] Nhiều thể loại có nguồn gốc tại Anh, như British invasion, progressive rock, hard rock, Mod, glam rock, heavy metal, Britpop, indie rock, gothic rock, shoegazing, acid house, garage, trip hop, drum and bass và dubstep. [ 265 ]Các tiệc tùng âm nhạc ngoài trời quy mô lớn trong mùa hè và mùa thu được tổ chức triển khai nhiều, ví dụ điển hình như Glastonbury, V Festival, và Reading and Leeds Festivals. Nhà hát opera nổi tiếng nhất tại Anh là Nhà hát opera Hoàng gia tại Covent Garden. [ 266 ] The Proms là một mùa những buổi hoà nhạc cổ xưa dàn nhạc giao hưởng, được tổ chức triển khai tại Royal Albert Hall thuộc Luân Đôn, đây là một sự kiện văn hoá chính mỗi năm tại Anh. [ 266 ] The Royal Ballet là một trong những công ty ba-lê nổi tiếng nhất quốc tế, khét tiếng của họ dựa trên hai nhân vật điển hình nổi bật của vũ đạo thế kỷ XX là diễn viên Margot Fonteyn và biên đạo Frederick Ashton .
Anh có ảnh hưởng đáng kể đến lịch sử điện ảnh, sản sinh một số diễn viên, đạo diễn và phim ảnh vĩ đại nhất, trong đó có Alfred Hitchcock, Charlie Chaplin, David Lean, Laurence Olivier, Vivien Leigh, John Gielgud, Peter Sellers, Julie Andrews, Michael Caine, Gary Oldman, Alan Rickman, Helen Mirren, Kate Winslet và Daniel Day-Lewis. Hitchcock và Lean nằm trong số các nhà làm phim được đánh giá cao nhất.[268] Phim đầu tay của Hitchcock là The Lodger: A Story of the London Fog (1926) giúp định hình thể loại phim ly kỳ, còn phim Blackmail vào năm 1929 của ông thường được cho là phim có âm thanh đầu tiên của Anh Quốc.[269]
Các xưởng phim lớn tại Anh gồm có Pinewood, Elstree và Shepperton. Một số phim thành công nhất về thương mại mọi thời đại được sản xuất tại Anh, trong đó có hai nhãn phim vào hàng doanh thu cao nhất (Harry Potter và James Bond).[270] Xưởng phim Ealing tại Luân Đôn được cho là xưởng phim hoạt động liên tục lâu năm nhất thế giới.[271] Nổi tiếng vì ghi âm nhiều nhạc nền phim điện ảnh, Dàn nhạc giao hưởng Luân Đôn lần đầu trình diễn nhạc phim vào năm 1935.[272]
Bảng xếp hạng 100 phim Anh Quốc của BFI có Monty Python’s Life of Brian (1979), phim này thường được công chúng Anh Quốc bình chọn là hài hước nhất mọi thời đại.[273] Các nhà sản xuất Anh cũng tích cực trong hợp tác sản xuất quốc tế, và các diễn viên, đạo diễn và đoàn làm phim Anh xuất hiện thường xuyên trong các phim Mỹ. Hội đồng phim Anh Quốc xếp hạng David Yates, Christopher Nolan, Mike Newell, Ridley Scott và Paul Greengrass là 5 đạo diễn Anh thành công nhất về thương mại kể từ năm 2001.[274] Các đạo diễn Anh đương đại gồm có Sam Mendes, Guy Ritchie và Steve McQueen. Các diễn viên đương đại có Tom Hardy, Daniel Craig, Benedict Cumberbatch và Emma Watson. Đạo diễn Andy Serkis cho mở xưởng phim The Imaginarium tại Luân Đôn vào năm 2011.[275] Công ty hiệu ứng thị giác Framestore tại Luân Đôn sản xuất một số hiệu ứng đặc biệt được đánh giá cao nhất trong các phim hiện đại.[276] Nhiều phim Hollywood thành công dựa trên cốt truyện về người Anh, văn học hoặc sự kiện của Anh. ‘English Cycle’ của phim hoạt hình Disney gồm có Alice trong xứ thần tiên, Sách Rừng xanh và Winnie-the-Pooh.[277]
Bảo tàng, thư viện và phòng tọa lạc ảnh[sửa|sửa mã nguồn]
Quỹ Di sản Anh là thể chế chính phủ nước nhà có thẩm quyền rộng trong quản trị những di tích lịch sử lịch sử vẻ vang, đồ tạo tác và môi trường tự nhiên tại Anh. Quỹ này hiện do Bộ Văn hoá, Truyền thông và Thể thao bảo trợ. Quỹ Quốc gia về những khu vực quan trọng lịch sử dân tộc hoặc vẻ đẹp tự nhiên giữ một vai trò tương phản. Anh có 17 trong số 25 di sản quốc tế UNESCO của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. [ 278 ] Một số di sản nổi tiếng là : Tường Hadrianus, Stonehenge, Avebury và những di chỉ tương quan, Tháp Luân Đôn, Bờ biển kỷ Jura, Saltaire, Hẻm núi Ironbridge, Công viên Hoàng gia Studley. [ 279 ]Anh có nhiều kho lưu trữ bảo tàng, tuy nhiên có lẽ rằng nổi tiếng nhất là Bảo tàng Anh tại Luân Đôn. Bộ sưu tập của kho lưu trữ bảo tàng có trên bảy triệu hiện vật [ 280 ] và là một trong những bộ sưu tập lớn nhất và tổng lực nhất trên quốc tế, [ 281 ] có nguồn gốc từ mọi lục địa, minh hoạ và dẫn chứng câu truyện văn hoá trái đất từ khi mở màn cho đến hiện tại. Thư viện Anh tại Luân Đôn là thư viện vương quốc và là một trong những thư viện nghiên cứu và điều tra lớn nhất quốc tế, lưu giữ trên 150 triệu mục trong hàng loạt những ngôn từ và khổ giấy, gồm có 25 triệu sách. [ 282 ] Nhà tọa lạc thẩm mỹ và nghệ thuật hạng sang nhất là Nhà tọa lạc Quốc gia tại Quảng trường Trafalgar, có một bộ sưu tập với trên 2.300 bức hoạ có niên đại từ giữa thế kỷ XIII đến 1900. [ 283 ] Các nhà tọa lạc Tate lưu giữ những bộ sưu tập vương quốc về nghệ thuật và thẩm mỹ đương đại Anh và quốc tế ; họ cũng tổ chức triển khai Giải Turner nổi tiếng tuy nhiên thường gây tranh luận. [ 284 ]
Anh có di sản thể thao can đảm và mạnh mẽ, trong thế kỷ XIX Anh đã điều lệ hoá nhiều môn thể thao hiện được chơi khắp quốc tế. Các môn thể thao có nguồn gốc tại Anh gồm có bóng đá, cricket, rugby union, rugby league, quần vợt, quyền Anh, cầu lông, bóng quần, [ 286 ] rounders, [ 287 ] khúc côn cầu, snooker, bi-a, phi tiêu, bóng bàn, bóng gỗ, bóng lưới, đua ngựa thuần chủng, đua chó và săn cáo. Anh còn giúp tăng trưởng golf, đua thuyền khơi và công thức 1 .Bóng đá là môn thể thao thông dụng nhất, đội tuyển bóng đá vương quốc Anh có sân nhà là sân hoạt động Wembley. Anh tranh tài với Scotland trong trận đấu bóng đá quốc tế tiên phong vào năm 1872. [ 288 ] Anh được FIFA cho là ” quê nhà của bóng đá “, và từng tổ chức triển khai đồng thời giành chức vô địch tại Giải bóng đá vô địch quốc tế 1966, giành thắng lợi trước Tây Đức với tỷ số 4 – 2 trong trận chung kết, với ba bàn thắng của Geoff Hurst. [ 289 ] Trận chung kết này lôi cuốn tới 32,3 triệu người theo dõi truyền hình Anh, là sự kiện truyền hình được xem nhiều nhất tại Anh Quốc cho đến nay. [ 290 ] Anh cũng được FIFA công nhận là nơi khai sinh của bóng đá cấp câu lạc bộ, do Sheffield F.C. xây dựng vào năm 1857 là câu lạc bộ cổ nhất trên quốc tế. Thương Hội bóng đá Anh là thể chế quản trị thể thao lâu năm nhất, có những điều lệ bóng đá được soạn thảo lần đầu vào năm 1863. [ 291 ] Cúp FA và giải bóng đá Anh là những giải tranh tài tiên phong. Hiện nay, Ngoại hạng Anh là giải đấu bóng đá có nhiều người theo dõi nhất quốc tế, [ 292 ] sinh lợi nhiều nhất, [ 293 ] và nằm vào hàng tinh hoa. [ 294 ] Liverpool, Manchester United, Nottingham Forest, Chelsea và Aston Villa đã giành cúp châu Âu, trong khi Arsenal, Leeds United, Tottenham Hotspur và Manchester City đã từng lọt tới trận chung kết. [ 295 ]Cricket nói chung được cho là tăng trưởng từ sơ kỳ Trung cổ trong những hội đồng nông nghiệp và thợ luyện kim tại Weald. Đội tuyển cricket Anh là đội tuyển hợp nhất của Anh và Wales. Một trong những cặp đấu nổi tiếng nhất của môn này là loạt The Ashes giữa Anh và Úc, được tổ chức triển khai từ năm 1882. Trận chung kết 2009 Ashes được gần 2 triệu người theo dõi, tuy nhiên cực điểm 2005 Ashes được 7,4 triệu người theo dõi do nó được phát trên truyền hình mặt đất. [ 297 ] Anh từng bốn lần tổ chức triển khai giải vô địch cricket quốc tế ( 1975, 1979, 1983, 1999 ), và sẽ tổ chức triển khai mùa giải năm 2019, tuy nhiên chưa từng vô địch. Anh từng tổ chức triển khai ICC World Twenty20 năm 2009, và vô địch mùa giải năm 2010 khi vượt mặt Úc trong trận chung kết. Có nhiều giải tranh tài trong nước, gồm cả giải vô địch những hạt, trong đó Yorkshire là câu lạc bộ thành công xuất sắc nhất với 31 lần giành thắng lợi. [ 298 ] Sân cricket Lord’s tại Luân Đôn nhiều lúc được gọi là ” Mecca của môn Cricket “. [ 299 ]William Penny Brookes là nhân vật nổi tiếng vì thiết lập phiên bản tân tiến của Thế vận hội. Luân Đôn từng tổ chức triển khai Olympic mùa hè năm 1908 và 1948, và 2012. Anh cũng tham gia tranh tài tại Đại hội thể thao Khối Thịnh vượng chung, được tổ chức triển khai bốn năm một lần. Hội đồng Thể thao Anh là cơ quan quản trị chịu nghĩa vụ và trách nhiệm phân chia quỹ và chỉ huy kế hoạch cho hoạt động giải trí thể thao tại Anh. Một giải Grand Prix được tổ chức triển khai tại Silverstone. [ 300 ]Rugby union bắt nguồn tại Trường Rugby, Warwickshire vào đầu thế kỷ XIX. [ 301 ] Đội tuyển rugby union vương quốc Anh giành thắng lợi tại giải vô địch quốc tế năm 2003. Anh là đồng chủ nhà của mùa giải vô địch rugby union quốc tế năm 1991, và tổ chức triển khai mùa giải năm năm ngoái. [ 302 ] Cấp cao nhất của câu lạc bộ là English Premiership. Leicester Tigers, London Wasps, Bath Rugby và Northampton Saints từng giành thắng lợi trong Heineken Cup châu Âu. Rugby league sinh ra tại Huddersfield năm 1898. Kể từ năm 2008, đội tuyển rugby league vương quốc Anh có tư cách cấp vương quốc vừa đủ thay vì đội tuyển rugby league Anh Quốc, vốn là đội tuyển từng ba lần vô địch quốc tế vào năm 1954, 1960 và 1972 tuy nhiên hiện giải thể. Các câu lạc bộ chơi tại Super League, hậu thân của giải vô địch bóng Rugby từ năm 1895. Toàn bộ 11 câu lạc bộ của Anh trong Super League đều nằm tại miền bắc, một số ít câu lạc bộ thành công xuất sắc nhất gồm Wigan Warriors, St Helens, Leeds Rhinos và Huddersfield Giants ; ba câu lạc bộ đầu đều từng giành World Club Challenge. Trong môn quần vợt, Giải Vô địch Wimbledon là giải đấu truyền kiếp nhất quốc tế và được công nhận thoáng rộng là giải đấu khét tiếng nhất. [ 303 ]
Các hình tượng vương quốc[sửa|sửa mã nguồn]
Huy hiệu hoàng gia xứ Anh
Quốc kỳ Anh là Thập tự Thánh George kể từ thế kỷ XIII. Ban đầu cờ được dùng bởi một quốc gia hàng hải là Cộng hòa Genova. Vương triều Anh đã trả một khoản cống nạp cho Tổng trấn Genova từ năm 1190 trở về sau, nhờ thế các con tàu Anh có thể treo lá cờ này để làm một phương tiện bảo vệ khi đi vào Địa Trung Hải. Một chữ thập đỏ là một biểu tượng cho nhiều cuộc Thập Tự Chinh trong thế kỷ XII và XIII. Nó gắn liền với Thánh George, cùng với các quốc gia và thành phố tuyên bố ông là vị thánh bảo hộ và sử dụng chữ thập của ông trong hiệu kỳ.[305] Từ năm 1606 lá cờ Chữ thập Thánh George đã là một phần trong thiết kế của Quốc kỳ Liên hiệp, một lá cờ cho toàn Vương quốc Anh được thiết kế bởi Vua James I.[196]
Xem thêm: LGBTQI+ có nghĩa là gì?
Có nhiều biểu tượng và đồ tạo tác mang tính biểu tượng khác, cả chính thức và không chính thức, gồm hoa hồng Tudor là biểu tượng thực vật quốc gia, và Tam sư được thể hiện trên quốc huy. Hoa hồng Tudor đã được chấp nhận làm một biểu tượng quốc gia của Anh vào khoảng thời gian Các cuộc chiến tranh Hoa hồng để tượng trưng cho hoà bình.[306] Nó là một biểu tượng dung hợp ở điểm nó kết hợp cả hoa hồng trắng của Nhà York và hoa hồng đỏ của Nhà Lancaster — đều là các nhánh thứ của Nhà Plantagenet khi họ tham gia vào cuộc chiến tranh tranh giành vương triều. Nó cũng được gọi là Hoa hồng Anh.[307] Cây sồi là một biểu tượng của Anh, thể hiện sức mạnh và sự trường tồn. Thuật ngữ Cây Sồi Hoàng gia được dùng để biểu thị sự trốn thoát của Vua Charles II khỏi những người theo phe nghị viện sau khi cha ông bị hành quyết; ông đã trốn trong một cây sồi để tránh bị phát hiện trước khi trốn thoát ra nước ngoài.
Quốc huy Anh, với hình ba chú sư tử có niên đại từ khi được Richard Sư tử tâm chấp nhận năm 1198–1340. Chúng được tuyên dương là gules, three lions passant guardant or và là một trong những biểu tượng nổi tiếng nhất của Anh; nó tương tự như những huy hiệu truyền thống của Normandy. Anh không có quốc ca được quy định chính thức, bởi Vương quốc Liên hiệp Anh về tổng thể có Chúa phù hộ Nữ hoàng. Tuy nhiên, những bài sau thường được coi là những quốc ca không chính thức của Anh:
Jerusalem, Land of Hope and Glory (được dùng cho Anh trong Đại hội Thể thao Thịnh vượng chung 2002),[308] và I Vow to Thee, My Country. Ngày quốc khánh của Anh là Ngày Thánh George, bởi Thánh George là vị thánh bảo hộ của Anh, và được tổ chức hàng năm vào ngày 23 tháng 4.[309]
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Source: https://blogchiase247.net
Category: Hỏi Đáp
