Tăng trưởng kinh tế: Khái niệm, phương pháp, ý nghĩa và lý thuyết

Tại sao một số ít vương quốc giàu, số đông khác lại rất nghèo ? Tại sao một số ít nước tăng trưởng rất nhanh trong khi những nước khác tăng trưởng rất chậm ? Tại sao 1 số ít nước Đông Á thoát nghèo và thịnh vượng chỉ trong vòng 30 năm, trong khi nhiều nước châu Phi có rất ít tín hiệu tăng trưởng và tăng trưởng vững chắc ?

1. Tăng trưởng kinh tế là gì ?

Tang truong kinh te la gi

Tăng trưởng kinh tế ( economic growth ) là sự ngày càng tăng của tổng sản phẩm quốc nội ( GDP ) hoặc tổng thu nhập quốc dân ( GNP ) trong một thời hạn nhất định .

Tăng trưởng kinh tế còn được định nghĩa là sự gia tăng mức sản xuất mà nền kinh tế tạo ra theo thời gian.

Phân biệt khái niệm tăng trưởng và tăng trưởng kinh tế
Phát triển kinh tế ( economic development ) có nội hàm rộng hơn tăng trưởng kinh tế .
Phát triển kinh tế gồm có :

  • Tăng trưởng kinh tế
  • Cơ cấu kinh tế chuyển dời theo hướng tân tiến
  • Đảm bảo công minh xã hội

Như vậy, nếu coi tăng trưởng kinh tế là đổi khác về lượng thì tăng trưởng kinh tế là sự đổi khác về chất của nền kinh tế .
Tăng trưởng kép :
Mô tả sự tăng trưởng tích góp theo thời hạn
Một vương quốc có vận tốc tăng trưởng là 1 % và 1 vương quốc khác là 3 % thì mức chênh lệch 2 % này tạo nên sự độc lạ gì ? Trong năm tiên phong số lượng 2 % có vẻ như không đáng kể, tuy nhiên nếu số lượng này được duy trì liên tục qua nhiều năm thì sự độc lạ giữa 2 vương quốc là rất lớn. Điều này tạo nên hiệu ứng đuổi kịp ( CATCH-UP EFFECT ) : Các nước có xuất phát điểm thấp thường tăng trưởng với vận tốc cao hơn sơ với những nước có xuất phát điểm cao .

2. Đo lường tăng trưởng kinh tế :

a. Đo bằng đổi khác GDP trong thực tiễn : Vì vận tốc tăng trưởng kinh tế giám sát sự ngày càng tăng của mức sản xuất, là một biến thực tiễn nên đo lường và thống kê tất cả chúng ta sử dụng GDP trong thực tiễn

Toc do tang truong theo GDP thuc te

b. Đo bằng đổi khác GDP trung bình đầu người : Tốc độ tăng trưởng được coi là phản ánh gần đúng nhất mức độ cải tổ mức sống của người dân đó là sử dụng GDP thực tiễn trung bình đầu người để đo lường và thống kê

Toc do tang truong theo GDP bình quan dau nguoi

Trong đó gt là vận tốc tăng trưởng kinh tế, yt là GDP thực tiễn trung bình đầu người năm t
c. Tốc độ tăng trưởng trung bình trong thời kỳ

Toc do tang truong binh quan trong thoi ky

Toc to tang truong kinh te viet nam 2007 2018Xep hang GDP the gioi 2018

3. Ý nghĩa của tăng trưởng kinh tế

  • Tăng trưởng kinh tế làm cho mức thu nhập của dân cư tăng, phúc lợi xã hội và chất lượng đời sống của hội đồng được cải tổ
  • Tăng trưởng tạo điều kiện kèm theo xử lý công ăn, việc làm, giảm thất nghiệp ( Quy luật Okun : GDP trong thực tiễn tăng 2,5 % so với mức tiềm năng thì tỉ lệ thất nghiệp giảm đi 1 % )
  • Tăng trưởng tạo tiền đề vật chất để củng cố bảo mật an ninh quốc phòng, củng cố chính sách chính trị, tăng uy tín và vai trò quản lí của nhà nước so với xã hội

Đối với những nước chậm tăng trưởng như nước ta, tăng trưởng kinh tế còn là điều kiện kèm theo tiên quyết để khắc phục sự tụt hậu xa hơn về kinh tế so với những nước đã tăng trưởng .
Quy tắc 70
Nếu khởi đầu bạn có một lượng A, vận tốc tăng của lượng này là g % / năm. Vậy sau 70 / g năm thì lượng này sẽ tăng lên gấp đôi 2A .
Áp dụng cho tăng trưởng kinh tế
Nếu khởi đầu y của một vương quốc là 1000USD với vận tốc tăng y 7 % / năm thì sau 70/7 = 10 năm y của vương quốc này sẽ tăng lên 2000 USD ( giả định quy mô dân số không đổi ) .
Chú ý : nếu tỷ suất g % vượt quá 4 % thì nên dùng quy tắc 72

4. Các yếu tố quyết định hành động tăng trưởng trong dài hạn

Mục tiêu tăng trưởng :
Các tiềm năng kinh tế của một vương quốc gồm có : Tăng trưởng kinh tế cao, tăng hiệu suất lao động, nâng cao mức sống, năng lực tăng trưởng ở quốc tế, sự không thay đổi ngân sách vào giá thành. Trong đó tiềm năng tăng trưởng kinh tế là rất quan trọng vì tăng trưởng kinh tế nâng cao mức sống, khuyến khích hiệu suất cao kỹ thuật, tạo tính năng động về mặt kinh tế xã hội .
a. Các yếu tố kinh tế :
Vốn tư bản : ( physical capital ) : Tư bản là những trang thiết bị, cơ sở vật chất được dùng trong quy trình sản xuất sản phẩm & hàng hóa dịch vụ .
Nhân lực : ( human capital ) : Chất lượng nguồn vào của lao động tức là kiến thức và kỹ năng, kỹ năng và kiến thức và kỷ luật của đội ngũ lao động là yếu tố rất quan trọng của tăng trưởng kinh tế .
Tài nguyên vạn vật thiên nhiên ( ( natural resources ) : Là yếu tố nguồn vào của quy trình sản xuất, do vạn vật thiên nhiên mang lại : đất đai, tài nguyên, đặc biệt quan trọng là dầu mỏ, rừng và nguồn nước, … Tài nguyên vạn vật thiên nhiên là quan trọng nhưng không phải là thiết yếu so với 1 nền kinh tế .
Tri thức công nghệ tiên tiến ( technological knowledge ) : Công nghệ sản xuất được cho phép cùng một lượng lao động và tư bản hoàn toàn có thể tạo ra sản lượng cao hơn, sản xuất có hiệu suất cao hơn .
b. Các yếu tố phi kinh tế :
– Văn hóa – xã hội
– Các thể chế chính trị
– Dân tộc và tôn giáo
– Sự tham gia của hội đồng
– Nhà nước và khung phổ pháp lý

Tiến bộ công nghệ với tăng trưởng kinh tế

6. Các kim chỉ nan tăng trưởng kinh tế

a. Lý thuyết cổ xưa : Lý thuyết cổ xưa về tăng trưởng kinh tế gồm có những nhà kinh tế tiêu biểu vượt trội : Adam Smith, R.Malthus, David Ricardo
Adam Smith cho rằng tích góp vốn và cả văn minh công nghệ tiên tiến cùng những tác nhân xã hội, thể chế đều đóng một vai trò quan trọng trong quy trình tăng trưởng kinh tế của một nước. Tăng sản lượng trải qua việc tăng số lượng nguồn vào tương ứng – ngày càng tăng tư bản theo chiều rộng. Tuy nhiên vì đất đai là có hạn nên đến một lúc nào đó sản lượng đầu ra sẽ tăng chậm dần
R.Malthus : Dân số tăng theo cấp số nhân, còn lương thực tăng theo cấp số cộng ( do sự hữu hạn của đất đai ). Muốn duy trì tăng sản lượng thì phải giảm mức tăng dân số
Theo Ricardo : tăng trưởng là hiệu quả của tích góp, tích góp là hàm của doanh thu, doanh thu nhờ vào vào chi phí sản xuất lương thực, ngân sách này lại nhờ vào vào đất đai. Do đó đất đai là số lượng giới hạn so với sự tăng trưởng
Tóm lại những nhà kinh tế cổ xưa như Adam Smith, R.Malthus và David Ricardo nhấn mạnh vấn đề đến vai trò quan trọng của nguồn lực tự nhiên ( như đất đai ) trong tăng trưởng kinh tế
b. Lý thuyết phe phái Keynes. Mô hình Harrod-Domar

Khi cuộc Đại khủng hoảng kinh tế xảy ra (1929-1933) lý thuyết cổ điển tỏ ra bất lực trong việc giải thích những hiện tượng kinh tế lúc bấy giờ như mức sản lượng thấp và tỷ lệ thất nghiệp cao kéo dài.

Bên cạnh đó những thành tựu về khoa học kỹ thuật như máy kéo, phân bón thuốc trừ sâu, kỹ thuật thâm canh, giống cây mới …. giúp cho sản lượng nông nghiệp tăng lên nhanh gọn nên với lượng đất đai “ hạn chế ” lương thực thực phẩm vẫn đủ phân phối cho mọi người
Tác phẩm Lí thuyết tổng quát về việc làm, lãi suất vay và tiền tệ ( The General Theory of Employment, Interest and Money ) của John Maynard Keynes ( 1883 – 1946 ) được xuất bản vào năm 1936 đã nhấn mạnh vấn đề những nền kinh tế văn minh cần những chủ trương chính phủ nước nhà dữ thế chủ động để quản lí và duy trì tăng trưởng kinh tế. Điều này đi ngược lại quan điểm của phe phái cổ xưa về tăng trưởng kinh tế tự do không cần sự can thiệp của nhà nước .
Kết luận rút ra từ quy mô Harrod-Domar
+ vận tốc tăng trưởng kinh tế tỷ suất thuận với tỷ suất tiết kiệm chi phí và tỷ suất nghịch với k
+ vì k thường cố định và thắt chặt trong một thời kỳ, để kiểm soát và điều chỉnh g tất cả chúng ta chỉ cần kiểm soát và điều chỉnh s
+ sự đánh đổi giữa tiêu dùng hiện tại và tiêu dùng trong tương lai
Nhược điểm của quy mô
Quá đơn giản hóa mối quan hệ giữa tích góp tư bản ( K ) và tăng trưởng kinh tế ( g ) bỏ lỡ những yếu tố quan trọng như khấu hao, tân tiến công nghệ tiên tiến .
Như vậy triết lý phe phái Keynes nhấn mạnh vấn đề đến vai trò của tư bản / vốn ( K ) so với tăng trưởng kinh tế
c. Lý thuyết tân cổ xưa : Mô hình Solow – Swan ( quy mô Solow )
d. Lý thuyết văn minh
Lý thuyết tân cổ xưa cho biết để có tăng trưởng trong dài hạn thì phải có tân tiến công nghệ tiên tiến nhưng lại không chỉ ra những yếu tố quyết định hành động văn minh công nghệ tiên tiến ( coi đây là yếu tố ngoại sinh ) ; những kim chỉ nan tăng trưởng kinh tế sau này cố gắng nỗ lực đưa tân tiến công nghệ tiên tiến vào trong quy mô ( yếu tố nội sinh ) để xem điều gì quyết định hành động văn minh công nghệ tiên tiến
Paul Romer một nhà kinh tế học người Mỹ đã đưa ra kim chỉ nan tăng trưởng kinh tế trong đó tân tiến công nghệ tiên tiến được quyết định hành động bởi vốn tri thức mà vốn tri thức lại phụ thuộc vào vào hoạt động giải trí góp vốn đầu tư cho nghành R&D của nền kinh tế .
Ông chỉ ra vốn tri thức là một loại vốn đặc biệt quan trọng. Xét trên giác độ vi mô thì nó có cống phẩm giảm dần ( giống những mô hình vốn vật chất khác ) nhưng xét trên giác độ vĩ mô thì nó có cống phẩm tăng dần theo quy mô
Vì những hãng không sẵn lòng góp vốn đầu tư lắm cho hoạt động giải trí R&D nên cơ quan chính phủ cần phải triển khai những chủ trương nhằm mục đích thôi thúc hoạt động giải trí này
+ Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ
+ Trợ cấp cho hoạt động giải trí RD
+ Trợ cấp cho giáo dục : ( giáo dục là quốc sách số 1 )

7. Các chủ trương thôi thúc tăng trưởng kinh tế

  • Chính sách khuyến khích tiết kiệm chi phí và góp vốn đầu tư trong nước
  • Chính sách lôi cuốn góp vốn đầu tư quốc tế
  • Chính sách về vốn nhân lực
  • Xác định quyền sở hữu tài sản và không thay đổi chính trị
  • Chinh sách Open nền kinh tế
  • Chính sách trấn áp tăng dân số
  • Nghiên cứu và tiến hành công nghệ tiên tiến mới

8. Ba đánh giá và nhận định về tăng trưởng kinh tế

1 ) Bạn hoàn toàn có thể đã đọc những mẩu tin mở màn như sau : “ lượng bán xe hơi cao hơn tháng trước do niềm tin người tiêu dùng tăng lên, dẫn tới việc những người mua tới showroom xe hơi nhiều hơn ” Các bài báo như vậy nhấn mạnh vấn đề vai trò của cầu tới việc xác lập tổng sản lượng ; họ chỉ ra những tác nhân tác động ảnh hưởng đến cầu từ niềm tin người tiêu dùng tới lãi suất vay. Vậy nhu yếu của người tiêu dùng quyết định hành động mức tăng của tổng sản lượng
⇒ Tương ứng cho tăng trưởng kinh tế trong thời gian ngắn ( vài năm ) → tiêu tốn của nền kinh tế quyết định hành động tăng trưởng
2 ) Khi tổng sản lượng được quyết định hành động bởi phía cung – một nền kinh tế hoàn toàn có thể sản xuất ra bao nhiêu sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ. Việc sản xuất ra bao nhiêu sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ lúc này lại phụ thuộc vào vào công nghệ tiên tiến của vương quốc đó tân tiến đến mức nào, có bao nhiêu tư bản được sử dụng, và quy mô cũng như trình độ của lực lượng lao động nước đó. Những tác nhân này chứ không phải niềm tin của người tiêu dùng là những tác nhân cơ bản xác lập quy mô sản lượng của một vương quốc .
⇒ Tương ứng cho tăng trưởng kinh tế trong trung hạn ( thập kỷ ) → năng lực sản xuất của nền kinh tế quyết định hành động tăng trưởng
3 ) Trình độ khoa học công nghệ tiên tiến của một vương quốc phụ thuộc vào vào năng lực thay đổi và trình làng những công nghệ tiên tiến mới của vương quốc đó. Quy mô của lượng tư bản hiện vật phụ thuộc vào vào việc người dân tiết kiệm ngân sách và chi phí bao nhiêu. Trình độ của người công nhân phụ thuộc vào vào chất lượng của mạng lưới hệ thống giáo dục vương quốc đó. Các tác nhân khác cũng khá quan trọng đó là : nếu hãng muốn hoạt động giải trí hiệu suất cao, thì họ cần một mạng lưới hệ thống lao lý rõ ràng được điều hành quản lý bởi một chính phủ nước nhà trung thực. Vậy những tác nhân thực sự quyết định hành động tổng sản lượng là mạng lưới hệ thống giáo dục, tỷ suất tiết kiệm chi phí và chất lượng chính phủ nước nhà của vương quốc đó .
⇒ Tương ứng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn ( vài thập kỷ ) → năng lực sản xuất, môi trường tự nhiên xã hội, thể chế quyết định hành động tăng trưởng

9. Bẫy thu nhập trung bình ( midle-income trap ) là gì ?

– K / n : bẫy xảy ra khi một nước bị mắc kẹt tại mức thu nhập đạt được nhờ có nguồn tài nguyên và những lợi thế bắt đầu nhất định, mà không vượt qua được ngưỡng đó ( chỉ có như mong muốn mà không có nỗ lực ) .
– Giải pháp : Theo Giáo sư Kenichi Ohno, tăng trưởng không hề dựa mãi vào FDI, ODA, tài nguyên vạn vật thiên nhiên, những dự án Bất Động Sản lớn, góp vốn đầu tư vào sàn chứng khoán, bất động sản … Nguồn lực thực sự cho tăng trưởng phải là giá trị do người dân và doanh nghiệp trong nước tạo ra. Thu nhập trung bình hoàn toàn có thể đạt được nhờ tự do hóa, hội nhập và tư nhân hóa. Nhưng để đạt được mức thu nhập cao hơn cần phải có nỗ lực chủ trương can đảm và mạnh mẽ nhằm mục đích tăng cường năng lượng cho khu vực tư nhân .

10. Các thuật ngữ quan trọng

  • Tăng trưởng kinh tế ( economic growth )
  • Quy luật Okun ( Okun law )
  • Vốn nhân lực ( human capital ), tài nguyên vạn vật thiên nhiên ( natural resource ), tích góp tư bản ( capital accumulation ), văn minh công nghệ tiên tiến ( technological progress )
  • Lý thuyết cổ xưa ( classical theory ), triết lý phe phái Keynes ( Keynesian theory ), triết lý tân cổ xưa ( neo-classical theory ), kim chỉ nan tân tiến ( modern theory )
  • Thuyết quy tụ ( catch-up hypothesis )


Tham khảo : Wikipedia – Giáo trình Kinh tế vĩ mô NEU – FTU

3.8
5
votes

Article Rating

Rate this post