Trinitrotoluen – Wikipedia tiếng Việt

Đối với những định nghĩa khác, xem TNT

Thuốc nổ TNT (còn gọi là TNT, tôlit, hay trinitrotoluen) là một hợp chất hóa học có công thức C6H2(NO2)3CH3, danh pháp IUPAC: 2-methyl-1,3,5-trinitrobenzen. Chất rắn màu vàng này là một loại chất thử trong hóa học nhưng nó cũng là loại chất nổ nổi tiếng được dùng trong lĩnh vực quân sự. Sức công phá của TNT được xem là thước đo tiêu chuẩn về sức công phá của các quả bom và của các loại thuốc nổ khác (được tính tương đương với TNT).

Đặc điểm nổ[sửa|sửa mã nguồn]

Trong phản ứng nổ, TNT được phân thành những loại sản phẩm :

2C7H5O6N3 → 3N2 + 5H2O + 7CO + 7C

Phản ứng này thuộc loại tỏa nhiệt, nhưng nó cần năng lượng hoạt hóa cao. Do việc tạo ra các sản phẩm của cacbon, những vụ nổ TNT có mùi khói, độc. Các tính chất nổ điển hình của TNT là:

Thuộc tính
Giá trị

Độ nhạy nổ với sóng xung kích
Không nhạy nổ

Độ nhạy nổ với cọ xát
Không nhạy nổ

Tốc độ nổ
6.900 m/s (mật độ: 1,6 g/cm³)

Áp suất nổ ở 20 °C
150 đến 600 Pa

Thử khối chì
300 ml/10 g

Độ nhạy nổ với va chạm
15 N·m

Độ nhạy nổ với cọ xát
đến 353 N (36 kg lực) không phản ứng

Tính ô nhiễm[sửa|sửa mã nguồn]

TNT ô nhiễm với con người và khi tiếp xúc với da hoàn toàn có thể làm da bị kích thích làm cho da chuyển sang màu vàng .Những người thao tác, tiếp xúc nhiều với TNT sẽ dễ bị bệnh thiếu máu và dễ bị bệnh về phổi. Những ảnh hưởng tác động về phổi và máu và những tác động ảnh hưởng khác sẽ tăng trưởng dần và ảnh hưởng tác động vào mạng lưới hệ thống miễn dịch, nó cũng được phát hiện thấy ở những động vật hoang dã đã ăn hay hít thở phải TNT. Có những vật chứng về sự tác động ảnh hưởng bất lợi của TNT so với năng lực sinh sản của phái mạnh, đồng thời TNT cũng được ghi vào list những chất có năng lực gây ung thư cho con người. Việc tác động ảnh hưởng của TNT làm nước tiểu có màu đen .Một số khu đất thử nghiệm của quân đội đã bị nhiễm TNT. Nước thải từ vũ khí, gồm có nước mặt và nước ngầm, hoàn toàn có thể chuyển thành màu tím bởi sự hiện hữu của TNT. Những sự ô nhiễm như vậy, gọi là ” nước tím “, hoàn toàn có thể rất khó khăn vất vả và tốn kém để giải quyết và xử lý .

TNT là một trong những chất nổ thông dụng nhất cho các ứng dụng của quân đội và công nghiệp. Giá trị của nó nằm ở chỗ không nhạy với rung lắc và ma sát, vì thế giảm thiểu nguy cơ nổ ngoài ý muốn. TNT nóng chảy ở 80°C (180 °F), thấp hơn nhiều so với nhiệt độ mà nó tự phát nổ, nhờ đó nó có thể được trộn chung một cách an toàn với các chất nổ khác. TNT không hút nước hay hòa tan trong nước nên có thể sử dụng rất hiệu quả trong môi trường bị ẩm ướt. Hơn nữa, nó tương đối bền khi so sánh với các chất nổ mạnh khác.

TNT là thuốc nổ có nhiều ưu điểm như: độ ổn định cao, độ nhạy với tác dụng cơ học thấp, năng lượng nổ khá cao nên được sử dụng rất rộng rãi. Tôlít được sử dụng ở dạng nguyên chất để nhồi vào đầu đạn pháo, súng cối, phản lực, bom, mìn, lựu đạn, ngư lôi, thủy lôi… TNT được nén thành bánh, thỏi có khối lượng nhất định để dễ sử dụng (ví dụ: bánh 200 gam, 400 gam …) hoặc ở dạng cốm để gói buộc thành lượng nổ bộc phá trong kỹ thuật công binh và trong các ngành công nghiệp như: khai thác mỏ, giao thông vận tải… TNT được hỗn hợp với các chất khác như: RDX, PETN,

NH

4

NO

3

{\displaystyle {\ce {NH4NO3}}}

{\displaystyle {\ce {NH4NO3}}} để chế tạo thuốc nổ hỗn hợp nhồi vào một số loại đạn có sức công phá lớn.

Các thuốc nổ khác có thành phần chính của TNT
TNT được điều chế lần tiên phong bởi nhà hóa học người Đức Joseph Wilband và được sử dụng như chất nhuộm màu vàng. Sức mạnh tiềm ẩn của nó như một loại thuốc nổ không được nhìn nhận đúng mức suốt nhiều năm liền vì khó bị kích nổ và yếu hơn 1 số ít chất khác. TNT hoàn toàn có thể đổ vào vỏ pháo khi đang ở dạng lỏng mà vẫn bảo đảm an toàn, và vì tính kém nhạy của nó, sắc lệnh thuốc nổ Anh năm 1875 không xem nó như một loại thuốc nổ so với mục tiêu sản xuất và tàng trữ .

Lực lượng vũ trang của Đức sử dụng TNT để nhồi vào vỏ đạn pháo vào năm 1902. Đạn pháo nhồi TNT sẽ nổ khi đã xuyên được vỏ giáp của tàu chiến Anh, trong khi đạn pháo dùng lyddite của Anh nổ khi vừa va chạm với vỏ giáp, và do đó tiêu hao nhiều năng lượng cho phần ngoài của tàu. Nước Anh cũng bắt đầu thay thế lyddite bằng TNT vào năm 1907.

Khác biệt với dynamite[sửa|sửa mã nguồn]

Có một sự hiểu nhầm rất phổ cập rằng TNT và dynamite là một, hay dynamite có chứa TNT. Thực ra, trong khi TNT là một hợp chất hóa học riêng không liên quan gì đến nhau, dynamite là một hỗn hợp của chất thấm hút và nitroglycerin được nén vào một ống hình tròn trụ được gói lại bằng giấy .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Rate this post